| |
Độc đáo -
hội đả ngư (Hà Tây)
Lễ hội đả ngư (đánh cá), lễ hội truyền thống của vùng non Tản, được tổ chức vào
ngày 15/9 hàng năm, bắt nguồn từ một truyền thuyết về lần Đức Thánh Tản kéo vó
trên sông Tích.
Chuyện kể rằng, có một hôm, Thánh Tản giả dạng thành một lăo nông đi dạo trên
sông Tích, đến đoạn giữa Cầu Vang và Má Mang thấy một ông già ngồi kéo vó. Lúc
trời đứng bóng, ông già mở cơm nắm muối vừng rồi mời Ngài cùng ăn. Cảm kích
trước tấm ḷng của ông, Ngài hỏi thăm và muốn giúp ông việc kéo cá. Ông già than
phiền v́ từ sáng đến giờ chả được con nào. Ngài vui vẻ xin ông kéo thử một mẻ.
Thật kỳ lạ, khi cầm vó kéo lên ông già thấy bao nhiêu là cá, cá lớn, cá nhỏ thi
nhau quẫy đành đạch làm ông hoa cả mắt. Ông sung sướng vội vàng bắt cá vào giỏ.
Hai người vừa bắt vừa đếm được 99 con. Thấy đáy vó c̣n duy nhất một con cá trê
đang mang bụng chửa, ông già đă nghe lời Ngài thả nó về sông để làm phúc. Rồi v́
mải vui v́ được nhiều cá, khi ngoảnh lại ông già đă không thấy vị khách qua
đường đâu. Nhớ lại phong độ đạo mạo và việc làm dị thường của người khách lạ,
ông biết rằng ḿnh vừa được gặp Thánh nhân nên vội về làng loan báo tin vui. Từ
đấy hàng năm, dân trong vùng lại mở hội đánh cá trên trên sông Tích, chọn 99 con
cá làm lễ vật dâng lên Thánh Tản để cảm tạ ân đức của Ngài. Lại nói chuyện con
cá trê, sau khi được phóng sinh đă sinh nở đầy đàn. Nhớ ơn cứu mạng, khi sắp
chết, cá trê nọ đă cố bơi về gần đền Và, ngoảnh đầu bái lạy. Nơi này về sau gọi
là xóm Trê.
Ngoài mục đích dựng lại tích Thánh Tản kéo vó, lễ hội đả ngư c̣n mang tính
khuyến ngư và giữ ǵn môi trường sinh thái vùng sông Tích. Lệ vùng này quy định,
mùa đánh cá trên sông Tích được diễn ra trong 3 tháng, nhất thiết chỉ được bắt
đầu từ ngày mở hội, trước đó, ai lén lút phạm luật sẽ bị thánh giáng họa. Mỗi
khi vào hội, dân hai bờ sông Tích đổ ra kín cả một khúc sông, dưới nước trai
đinh nhộn nhịp bơi lội úp xúc, trên bờ dân làng thôi thúc trống chiêng cổ vũ. Dù
bắt được ít hay nhiều cá, ai cũng có lộc. Số cá được chọn để dâng lên Đức Thánh
Tản là 99 con. Theo quan niệm dân gian đây là con số thiêng như là có 99 núi Voi
quay đầu về đền Hùng, 99 núi voi quay về Chùa Hương... Con số 99 ở hội đả ngư
c̣n nhắc chuyện con cá trê mang bụng trứng được phóng sinh năm xưa. Nghĩa cử ấy
hợp với việc bảo tồn nguồn thủy sản ngày nay.
Hội đả ngư là nét đẹp văn hóa truyền thống đặc trưng của vùng xứ Đoài. Chính bởi
điều này nên trong dịp Đường Lâm đón Bằng công nhận Di tích quốc gia làng Việt
cổ, dân làng đă dựng lại tṛ đả ngư xưa. Hội đả ngư được tổ chức trên một đoạn
sông Tích với sự tham gia của 50 tráng đinh (tượng trưng cho 50 người con theo
mẹ lên núi), vật dụng cho mỗi người là một chiếc giỏ, một chiếc dập sào và một
chiếc vợt. Khai hội, vị trưởng lăo mặc trang phục truyền thống tay cầm trống
khẩu hướng về núi Tản cầu Thánh phù hộ dân khang, vật thịnh. Kết thúc phần lễ,
một ngư đồng sẽ đánh mơ cá và tất cả tráng đinh nhảy xuống sông dập úp cá trong
tiếng cổ vũ, reo ḥ của mọi người. Người nào bắt được cá, đem đến dâng cho vị
trưởng lăo để cho vào một chiếc giỏ cho đến khi đủ 99 con. Lễ dâng cá thờ được
diễn ra n_ tại bờ sông Tích. Vị trưởng lăo hành lễ, tráng đinh và nam nữ múa
mừng công.
Nguồn tin: Báo Hà Tây
-
|
