 Những lễ
tục thi dân gian
Trò chơi dân gian
|
|
Cờ người là tên gọi cuộc chơi cờ tướng, gồm
32 quân (như cỗ bài tam cúc), mỗi phe 16 quân(trong mỗi phe có một Tướng.
Tướng nam gọi là tướng Ông, trang phục đen hoặc xanh; tướng nữ còn gọi là
tuớng Bà, trang phục đỏ). Chơi cờ tướng là chơi trên bàn cờ. Ba mươi hai
quân cờ bằng gỗ, sừng, hay ngà tiện tròn, đường kính 2cm, dày 1cm. Chơi cờ
người cũng vẫn là luật lệ của cờ tướng. Nhưng quân cờ là người thật, và
bàn cờ là sân đất rộng, đủ đường đinước bước cho 32 người.
Cuộc đấu cờ người thường được tổ chức trong các hội hè.
Ở các hội làng, bàn cờ
là sân đình, sân chùa, hay bãi ruộng khô phẳng gần nơi đình chùa, tức là
gần diễn chùa trường chính của hội. Cuộc đấu cờ người được chuẩn bị chu
đáo hàng tháng trời. Ðịnh được bàn cờ -sân bãi-chỉ mới là việc phụ.
Ðầu tiên là việc tuyển tìm người. Những người được chọn làm quân cờ
phải là những trai thanh gái lịch, con cái của những gia đình có nề nếp
được dân làng quý trọng, đồng tình. Số lượng cần thiết là 16 nam,16 nữ.
Trong số này phải chọn ra hai tướng: một nam, một nữ tướng Ông, tướng Bà.
Ngoài ra, không thể thiếu người thứ 33 là tổng cờ (trọng tài) trực tiếp
giúp ban giám khảo theo dõi cuộc đấu. Ba người này (tổng cờ và hai tướng)
là thuộc loaị gia đình khá giả, phong lưu, có thể "khao quân" khi
cần thiết. Chọn xong, tổng cờ họp hai đội nam, nữ thông báo về trang phục,
dặn dò về phong thái trong lúc làm nhiệm vụ "quân cờ". Quần áo mỗi
người tự sắm, song phải thống nhất trong từng phe (quân đen, quân đỏ) khi ra
sân bãi, bàn cờ được tạo ra một màu sắc rực rỡ nhiều màu dưới trời hội
xuân.
Mỗi "quân cờ" có ghế đẩu ngồi có thể có đội nón nếu trời
nắng to. Trước ngực mỗi "quân cờ" có treo tên quân cờ bằng chữ
hán. Còn tướng, trang phục như hình vẽ, hoặc gần như thế, trong quân bài;
đó là quân phục cấp tướng đời xưa, có lọng che. Hai đấu thủ có chỗ ngồi
riêng...
Bên cạnh sự náo động của các trò chơi khác như đánh đu đầy tính chất
hào hứng và lãng mạn; hay cuộc chọi gà "ăn thua"; hoặc cuộc đấu
vật thiên về sức mạnh cơ bắp và dũng khí, thì cái đẹp của sân cờ người
là sự tinh tế, trầm tĩnh, có giá trị di dưỡng tinh thần, và như muốn tạo
sự cân bằng đối với các cuộc đua tài ào ạt kia, đồng thời bổ xung và
nâng cao giá trị văn hoá truyền thống của cá lễ hội qua nhiều thế kỷ lưu
truyền.
|
