-
Phụ
Lục
2
-
-
Người Tù Kiệt Xuất
-
của Kư giả Lô Răng
-
-
LTG .- Trích trong tập bút kư "Bè Bạn Gần Xa" của Nhà Văn Phan Lạc Phúc
viết về cuộc đời bất khuất đối với Việt Cộng của Đại Úy Biệt Kích Dù
Nguyễn Hữu Luyện trong các trại tù cải tạo của Cộng Sản ở Bắc Việt.
-
-
BIỆT KÍCH DÙ
- Tôi
đă nhiều lần định viết về những người tù kiệt xuất của Quân Lực Việt Nam
Cộng Ḥa: những anh em Biệt Kích Dù, những người "từ trên trời rơi xuống",
nhưng tôi cứ lần lựa măi. Lười biếng th́ chỉ có một phần. Lư do chính
yếu là những người bạn tù mà tôi bội phần cảm phục ấy đang ở trong một
t́nh trạng hết sức khó khăn. Chúng tôi đi cải tạo sau tháng 4 đen 1975,
dù đớn đau, khổ nhục đến đâu, vẫn có tên, có tuổi, hằng tháng, hằng quư
vẫn c̣n liên lạc được với gia đ́nh. Anh em, bè bạn ở nước ngoài vẫn c̣n
có chút âm hao để mà theo dơi. Những anh em Biệt Kích Dù th́ đúng là
"thượng diệt, hạ tuyệt" - không có quân bạ, quân số, không có tên có
tuổi nào được đăng kư, không có chính phủ nào, quân đội nào công nhận có
những con người ấy ở dưới tay. Không được liên lạc với ai, coi như không
c̣n hiện diện trên trái đất. Ở trên trời rơi xuống Bắc Việt vào đầu thập
niên 60 thời Đệ Nhất Cộng Ḥa, những anh em Biệt Kích Dù đă tham dự một
cuộc chiến tranh tối mật (secret war). Những người t́nh nguyện tham gia
cuộc chiến này đă tự coi như ḿnh đă chết; nhảy xuống, t́m được địa bàn
hoạt động, trà trộn được, ẩn dấu được là sống, là thi hành xong nhiệm vụ,
nếu bị lộ, bị bắt, bị giết th́ "Anh tự lo liệu cho cái thân anh,
không có cơ quan nào, tổ chức nào đứng ra can thiệp hay bảo trợ cho anh
được". Những người tù "đứt dây rơi xuống" này không được hưởng chút
quyền lợi nào từ quy chế tù binh (Genève); các cơ quan nhân đạo quốc tế
như Hội Hồng Thập Tự, Hội Ân Xá Quốc Tế cũng không biết làm sao để can
thiệp, v́ các anh đâu có quân bạ, quân số, đâu có tên có tuổi được đăng
kư hợp pháp ở một chính phủ nào.
- Dưới
thời Đệ Nhất Cộng Ḥa, (thời tổng thống Ngô Đ́nh Diệm), nghe nói đại tá
Lê Quang Tung, em là thiếu tá Lê Quang Triệu phụ trách công tác này. Ở đàng
sau có cơ quan t́nh báo hay phản gián nào của Mỹ yểm trợ hay không, điều
này ai cũng hiểu là phải có, nhưng cơ quan nào: CIA hay thuộc cơ quan
t́nh báo Ngũ Giác Đài, không ai dám đoan chắc, mà cũng không ai dám
biết.
- Nghe
nói những người được tuyển chọn vào Biệt Kích Dù tham gia vào cuộc chiến
tranh tối mật, ngoài những người khả năng đặc biệt về nghiệp vụ như t́nh
báo, truyền tin, phá hoại, trà trộn dưới đồng bằng, ẩn dấu trong rừng
sâu, chiến đấu với đối phương, với bệnh tật, với thiên nhiên, được trang
bị thật kỹ từ A đến Z về mưu sinh thoát hiểm, họ c̣n phải là những người
tuyệt đối tin tưởng vào quốc gia, vào lănh tụ. "Sống không rời nhiệm
vụ, chết không bỏ lập trường" đó là vũ khí chung của anh em Biệt
Kích.....
- Như
mọi người đă biết, cuộc chính biến 1 tháng 11 năm 1963 đă làm sụp đổ nền
Đệ Nhất Cộng Ḥa, anh em tổng thống Ngô Đ́nh Diệm bị hạ sát; người rất
thân tín, người ủng hộ đến cùng anh em tổng thống Diệm là anh em đại tá
Lê Quang Tung, thiếu tá Lê Quang Triệu tất nhiên cũng bị triệt hạ theo.
Các anh em Biệt Kích Dù sau tháng 11 năm 1963, khi anh em tổng thống
Diệm chết đi, khi anh em người chỉ huy chiến dịch là Lê Quang Tung-Lê
Quang Triệu bị hạ sát, đă bị rơi vào t́nh trạng rắn mất đầu. Sự tan vỡ
như thế là không tránh khỏi. Không biết có một sự kiện "vỡ kế hoạch" vô
t́nh hay cố ư nào không, nhưng các anh em Biệt Kích Dù ra Bắc lần lượt
bị phát giác, bị truy bức, bị giết và bị bắt. Không ai biết rơ hay biết
mà không ai dám nói ra, đă có bao nhiêu Biệt Kích Dù ra Bắc, công trạng
họ lập nên được những ǵ? Bao nhiêu người sống, bao nhiêu người chết?
Chiến tranh tối mật nên những người thực hiện sống hay chết đều nằm
trong bóng tối. Đó là quy luật của cuộc chơi. Một cuộc chơi quyết liệt
và tàn nhẫn. Có nhiều người cho rằng trong bất cứ cuộc chiến tranh nào,
người có công nhất chưa chắc đă là viên thống soái chỉ huy ba quân tướng
sĩ, mà người có công nhất có thể là người chiến sĩ vô danh chết chồng đống
trong chiến hào, chết âm thầm trong rừng sâu, chết lạnh lùng dưới biển
cả. Thời gian cũng như ḷng người, đều vô t́nh như nhau. Nào ai c̣n nhớ
trong biết bao nhiêu người chiến sĩ Biệt Kích Dù ra Bắc đầu thập niên 60
năm ấy, ai c̣n, ai mất?
-
- o0o
-
- Năm
1980 khi lũ tù cải tạo chúng tôi đến huyện Như Xuân, chốn rừng sâu
Thanh Hóa, gần biên giới Lào, chúng tôi thấy đây là một trại tù mới dựng
giữa rừng sâu. Trước đó, chắc trại Thanh Phong này chưa có trên bản đồ
các trại tù miền Bắc. Đây là một trại tù "ẩn giấu". Lũ tù cải tạo chúng
tôi đến đây, thuộc loại được đánh giá là "ác ôn nợ máu" gồm thành phần
An ninh, Pḥng nh́, Trung ương t́nh báo, Chiến tranh chính trị, B́nh định
nông thôn ... thành phần mà "Cách mạng" cho rằng có liên hệ với CIA. Nhưng
so với anh em tù nhân lưu cựu ở đây th́ chúng tôi chưa có kí lô nào hết.
Chúng tôi ở phân trại mới K2; phân trại chính và có mặt ở đây trước là
K1, nơi giam giữ tù nhân kêu bằng CIA, nhưng thực ra chính là anh em
Biệt Kích Dù từ đầu thập niên 60 đă nhảy dù ra Bắc.
- Lũ
chúng tôi mới tới được đưa ra tắm suối. Chợt gặp hai người, lưng mang
dao quắm, khiêng mỗi người một bó nứa khá to. Hai người đặt bó nứa xuống
và hỏi: "Các bác vừa ở Tân Lập, Vĩnh Phú xuống?" Chúng tôi gật
đầu đồng ư. Hai người liền lật đật đứng nghiêm, giơ tay chào theo đúng
lễ nghi quân cách và đồng thanh nói: "Chúng em là Biệt Kích Dù đây".
- Chúng
tôi vừa xúc động, vừa hoang mang chưa biết nói năng ǵ th́ một người vừa
giơ ống tay áo lên lau mắt vừa nghẹn ngào: "Gần hai mươi năm nay chờ
đợi các anh. Không ngờ lại gặp các anh trong t́nh cảnh này, đau đớn quá".
- Anh
em Biệt Kích Dù về miền thượng du Thanh Hóa, gần biên giới Hạ Lào này
trước chúng tôi chừng vài năm, sau khi đă trải qua những năm tháng tù đày
khốn khổ ở những trại tù rùng rợn vùng biên giới phía Bắc: Trại Cổng
Trời Hà Giang, trại "Mục xương" Cao Bằng hay trại Sơn La "âm u núi khuất
trong sương mù". Nếu quân "bành trướng Trung Hoa" không tấn công 6 tỉnh
miền Bắc sát biên giới hồi đầu 1979, th́ có lẽ anh em Biệt Kích Dù vẫn
c̣n quẩn quanh nơi rừng núi phía Bắc. Ở đâu anh em cũng bị "cất giấu"
chốn rừng sâu, cách biệt hẳn với loài người. Một anh Biệt Kích nói với
tôi "Coi như ở đây, trại Thanh Phong này là tụi em được gần gũi với "nhân
dân" nhiều nhất. Cũng v́ thế nên mới được gặp các anh hôm nay".
Trong số các anh em Biệt Kích Dù ở trại Thanh Phong năm ấy (1980) người
tù lâu nhất là 20 năm, người ít nhất là 17 năm. "Nhất nhật tại tù, thiên
thu tại ngoại" chúng tôi đi cải tạo đă được 5 năm, đă thấy cuộc đời tù
dài dằng dặc, nhưng so với anh em Biệt Kích Dù này th́ thật là chưa thấm
vào đâu. Anh em cải tạo tụi tôi vẫn c̣n liên lạc được với gia đ́nh, vẫn
nhận thư, nhận quà, có anh c̣n được người nhà từ trong Nam ra thăm nuôi
nữa. Mới đây một số anh em trẻ, cấp bậc nhỏ đă lác đác được về. Như vậy
là ở cuối đường hầm chúng tôi chúng tôi đă có leo lét một vài tia sáng.
Anh em Biệt Kích Dù th́ từ 20 năm nay, hoàn toàn nằm trong bóng đêm,
sống cách biệt hẳn với loài người, coi như những người "bị bỏ quên" trên
hành tinh trái đất. Người tù truyền thuyết trong cổ tích Trung Hoa là
ông Tô Vũ cũng chỉ chăn dê ở Hung Nô đâu có 17 năm. Xem ra thâm niên đi
tù của ông Tô Vũ cũng c̣n thua xa anh em Biệt Kích Dù. Từ 20 năm nay, tù
Biệt Kích chưa hề có ai được tha về. Không, cũng có một số anh em được
về - nhưng ... đó là "về với đất".
-
- Khẩu
Lệnh Biệt Kích Dù
-
- Phân
trại K2 của chúng tôi nằm cách K1 nơi giam giữ anh em Biệt Kích Dù chừng
4 cây số đường rừng. Ở cách K2 chừng một giờ đi bộ c̣n có K3 - nơi giam
tù h́nh sự dữ nhất: cướp của, giết người. Từ huyện lỵ Như Xuân, vào đến
K1 khoảng 15 cây số. Ngày xưa, hồi kháng chiến chống Pháp cuối thập niên
40, đi vào khu 4, nghe nói đến địa danh Hồi Xuân, La Hán ở trên rừng là
đă rợn người. Nhưng mà đường đến Hồi Xuân-La Hán so với đường vào trại
Thanh Phong th́ chưa đi đến đâu... Một người bạn có vợ thăm nuôi vào được
đến Thanh Phong, gặp chồng rồi là cứ ôm chồng mà khóc. Người vợ đau khổ
ấy không dám nói cho người chồng xấu số biết chị vừa trải qua những khốn
khổ nào. Chỉ biết chị đi từ huyện Như Xuân vào đây chưa đầy 20 cây mà 2
ngày mới đến, phải ngủ giữa rừng. Cái ǵ đă xảy ra cho người đàn bà miền
Nam một nách trên 30 kư quà cáp, không có xe phải đi bộ trên những con
đường băng rừng lội suối. Nếu đang đi mà trời mưa đổ xuống th́ là tai
họa. Suối đang nông lội qua được, mưa xuống chẳng bao lâu là nó thành
sông. Miền Trung đất hẹp, rừng không giữ được nước, nên trời đổ mưa
xuống là nó theo sông theo suối cuốn trôi ngay ra biển. Suối liền trở
thành sông. Người ở đâu ở đó làm ǵ có phương tiện sang sông nước đang
lên cuồn cuộn. Nước lên rất mau mà xuống cũng mau. Người đàn bà đi thăm
nuôi chồng phải nghỉ qua đêm ở một cái cḥi vắng ven rừng. Đêm đến,
những "con người thú" đă khai thác đến tận cùng thân xác và của cải người
đàn bà thân cô thế yếu giữa rừng sâu. Sáng ra chị đă muốn cắn lưỡi tự tử,
nhưng v́ không muốn bỏ rơi mấy đứa con nhỏ c̣n ở lại Sài G̣n, nên chị
mới lê tấm thân nhơ nhớp đến gặp chồng đang cải tạo. Quà cáp cũng bị cướp
đi luôn. Hai vợ chồng cứ ôm nhau mà khóc.
- Câu
chuyện đau khổ ấy, dù người chồng câm nín không tiện nói ra nhưng dần
dần anh em ai cũng biết. Nó trở thành một nỗi âu lo âm ỉ trong đám tù
cải tạo. Ai mà không mong một ngày nào đó được thăm nuôi, được gặp vợ,
gặp con. Nhưng nếu vợ con ḿnh, thân nhân của ḿnh phải hứng chịu những
tai vạ đau thương nhường ấy để được thăm nuôi ḿnh th́ khốn nạn cho vợ
con ḿnh quá. Nhưng lo th́ lo vậy, biết tính làm sao. Thân ḿnh c̣n chưa
chắc là của ḿnh th́ c̣n lo cho ai được nữa. Trước sự kiện mất an ninh,
cướp bóc, hiếp đáp giữa đường như vậy trại cũng ra thông cáo là sẽ điều
tra, sẽ trừng trị nhưng chưa thấy biện pháp nào cụ thể. Anh em Biệt Kích
Dù th́ ngược lại phản ứng tức thời. Đa số anh em Biệt Kiách Dù ở đây là
"diện rộng" tỏa ra đi lao động trên rừng. Trại Thanh Phong ngán ngại anh
em Biệt Kích Dù nhưng trong thực tế, trại "nể" anh em. Trại nể anh em
Biệt Kích Dù v́ tác phong của họ, v́ sự trên dưới một ḷng của họ, nhưng
lư do chính yếu nhất là v́ Biệt Kích Dù chính là cái "túi tiền" của ban
Giám thị trại. Trại tù ở trên rừng, đâu c̣n chấm mút được ǵ. Nhưng v́ ở
chốn rừng sâu, không ai léo hánh đến đây, nên trại dễ làm mưa làm gió.
Tục ngữ có câu "Nhất phá Sơn lâm, nh́ đâm Hà bá". Chỉ cần có nhân công
biết nghề rừng, có kỹ thuật và có sức. Điều này th́ không ai sánh được
với Biệt Kích Dù. Rừng ở đây thuộc loại rừng đại ngàn nên gỗ quư thiếu
ǵ, lại c̣n có quế. Quế Thanh Hóa xưa nay vẫn có tiếng trong nền y dược
Đông Phương.
- Bây
giờ không c̣n bao nhiêu nhưng một tổ anh em Biệt Kích Dù vẫn được lên
rừng t́m quế cho trại trưởng Thùy "mồi", nhưng bên ngoài gọi là đi lấu
nứa. Anh em diện rộng Biệt Kích Dù có 3 đội đi rừng lấy gỗ. Lấy về trại
xây dựng th́ ít mà lấy gỗ súc đem ra Thanh Hóa bán chui th́ nhiều. Tôi
được biết trại trưởng Thùy "mồi", phân trại trưởng K2 Vũ B. ai cũng được
anh em Biệt Kích Dù lo sẵn mỗi người một số danh mộc (như lim, như sến,
cán bộ vừa vừa th́ có gỗ thao lao, bằng lăng) đủ làm một căn nhà bề thế
ở quê nhà.
- Anh
em Biệt Kích Dù như vậy là một thứ tù "thượng thừa" của trại. Tiếng nói
của anh em rất được lắng nghe. Phần lớn anh em Biệt Kích Dù là hạ sĩ
quan, có một số là dân sự nữa. Chỉ có một sĩ quan chỉ huy, đại úy Nguyễn
Hữu Luyện. Chưa được gặp anh, nhưng tất cả anh em Biệt Kích Dù nói đến
người chỉ huy của họ với tất cả ḷng kính mến. Rất ít người được gặp vị
sĩ quan Biệt Kích Dù này, v́ anh không lao động, không đi ra ngoài. Tuy
vậy, một mệnh lệnh của vị chỉ huy Biệt Kích Dù đưa ra, dù là ở trong cảnh
tù đày, nhưng anh em Biệt Kích Dù vẫn tuân hành răm rắp.
- Phản
ứng trước sự mất an ninh con đường từ huyện Như Xuân đến trại, anh em
Biệt Kích Dù đề nghị mở một "dịch vụ chuyên chở" từ huyện lỵ đến trại
Thanh Phong. Lúc ấy đang có phong trào "hạch toán kinh tế". Anh em Biệt
Kích Dù có kế hoạch đóng 2 cái xe trâu, do trâu của trại kéo cùng với
hai anh em Biệt Kích Dù phụ trách. Hai xe, một ra một vào, giúp cho thân
nhân của anh em cải tạo viên có phương tiện đi lại, khỏi phải gồng gánh
đi chân như trước, trại cũng có một nguồn thu ổn định. Hoặc có thể dùng
xe trâu để chuyên chở nông lâm sản hay hàng tiêu dùng cho trại và dân
chúng. Đề nghị này được chấp thuận và sau đó gia đ́nh cải tạo viên tới
thăm nuôi có xe trâu chở hàng, chở người, tuy chậm nhưng mà chắc, không
bị dân vùng đó hà hiếp, bắt chẹt về giá cả gồng gánh - quà cáp và thân
nhân tù cải tạo cũng được bảo vệ an toàn.
- Cùng
một lúc với việc đóng xe trâu chở hàng, chở người, anh em Biệt Kích Dù "diện
rộng" đi "rỉ tai" khắp các vùng thôn bản xa gần trong huyện Như Xuân "khẩu
lệnh" của Biệt Kích Dù. Khẩu lệnh như sau: "Thân nhân cải tạo viên ở
trại Thanh Phong này là bà con ruột thịt của Biệt Kích Dù. Anh em Biệt
Kích Dù xưa nay không động đến ai, nhưng thằng nào con nào động đến thân
nhân anh em cải tạo, dù là về của cải, dù là về nhân thân, là Biệt Kích
Dù nhất định không để yên. Luật của Biệt Kích Dù là "mất một đền mười".
Động đến thân nhân cải tạo viên, nhẹ là chặt chân, chặt tay, nặng là
giết mà giết cả nhà. Biệt Kích Dù không có ǵ để mất, đă nói là làm".
- Từ đó
về sau, thân nhân cải tạo viên trại Thanh Phong đi thăm nuôi an toàn
tuyệt đối...
-
-
GẶP NGƯỜI CHỈ HUY BIỆT KÍCH DÙ
-
- Hai
cái xe trâu, một ra một vào từ trại Thanh Phong tới huyện Như Xuân do
anh em Biệt Kích Dù phụ trách không những giúp cho thân nhân cải tạo
viên thăm nuôi đi lại an toàn thuận tiện, mà c̣n là một đường dây giúp
chúng tôi liên lạc với "thế giới bên ngoài"? Muốn "bắn" một cái thư khẩn
cấp về Sài G̣n, muốn mua thuốc lào, thuốc lá, hay thuốc tây, báo chí...
cứ nhờ anh Biệt Kích Dù đánh xe trâu. Chiều nào, vào khoảng ba, bốn giờ
là xe trâu của anh Biệt Kích Dù cũng lịch kịch đi qua mấy lán của đội
mộc, đội rau, đội mía, đội nông nghiệp tụi tôi ven đường. Biệt Kích Dù
hầu như quen biết hết cán bộ coi tù. Anh em có "mánh" để giao thiệp với
họ. Bao giờ anh em cũng làm đầy đủ thủ tục đầu tiên: đồng quà, tấm bánh,
ít ra cũng là điếu thuốc có cán, hay là tờ báo. Cán bộ nào tới đây cũng
nhờ vả anh em Biệt Kích Dù không ít th́ nhiều. Vài bó nứa sửa lại cái
căn nhà, cây tre làm cột, ít ṿng mây buộc lại cái cổng, cái giàn hoa.
Cán bộ có chức có quyền th́ như đă nói, anh em Biệt Kích Dù "đấm mơm"
hết: không một bộ khung nhà bằng danh mộc th́ cũng gỗ súc hay đóng bàn đóng
ghế. Trên 250 anh em Biệt Kích Dù ở K1 làm đủ mọi thứ nghề, cung cấp
nhân lực và kỹ thuật cho hoạt động của toàn phân trại K1. Diện rộng đi
rừng lấy gỗ, lấy nứa, lấy mây - ở nhà th́ có các đội mộc, đội rèn, đội
xây dựng, đội chăn nuôi... anh em Biệt Kích Dù bao thầu hết. Tù thâm
niên 20 năm có khác. Biết rơ hết đường đi nước bước của cán bộ coi tù.
- Trên
nguyên tắc trại Thanh Phong K1 đặt dưới quyền chỉ huy của trại trưởng,
trung tá Công An Thùy "mồi", nhưng trên thực tế anh em Biệt Kích Dù suốt
20 năm tù đày gian khổ, vẫn tuân hành tuyệt đối mệnh lệnh của vị chỉ huy
của họ, đại úy Nguyễn Hữu Luyện. Đây là một con người huyền thoại. Chúng
tôi nghe đến tên anh từ lâu nhưng chưa bao giờ được gặp, v́ anh không đi
lao động ở ngoài. Anh em Biệt Kích Dù đều tỏ ra rất nghiêm trang, rất
kính cẩn mỗi khi nhắc đến "ông thầy" của họ. Truyện về đại úy Biệt Kích
Dù này khá nhiều, đầy vẻ hoang đường, truyền thuyết. Đây là người sau 20
năm bị bắt vẫn c̣n tuyên bố: "Tôi Nguyễn Hữu Luyện, đại úy Quân Lực
Việt Nam Cộng Ḥa... tôi chưa thua các anh. Tôi mới thua một trận, chưa
thua cuộc chiến này". - Bắt Nguyễn Hữu Luyện đi lao động, anh nói:
"Các anh có thể giam tôi, bắn tôi, nhưng danh dự của một sĩ quan Quân
Lực Việt Nam Cộng Ḥa không cho phép tôi làm những công việc mất nhân
cách. Quy chế sĩ quan không cho phép tôi làm như vậy". Anh đă bị
kiên giam nhiều năm tại rất nhiều trại rùng rợn, dă man nổi tiếng nhưng
Nguyễn Hữu Luyện trước sau vẫn là Nguyễn Hữu Luyện, không thay đổi,
không khiếp sợ, không khuất phục. Việc Nguyễn Hữu Luyện, không đi lao động
như mọi tù nhân khác từ gần 20 năm nay đă trở thành một nề nếp đặc biệt,
các trại tù ngoài Bắc dù muốn dù không đều phải chấp nhận. Người ta chưa
lường được hết quyền năng của Nguyễn Hữu Luyện đối với anh em Biệt Kích
Dù như thế nào. Khi cần Nguyễn Hữu Luyện ra lệnh là tất cả anh em Biệt
Kích Dù nghỉ hết. Như bữa ở trại Thanh Phong có một anh em Biệt Kích Dù
ho "tổn" nhiều năm không có thuốc nên anh "về nước Chúa". Phần lớn các
anh em Biệt Kích Dù đều là người Thiên Chúa Giáo nhiệt thành, kể cả
Nguyễn Hữu Luyện. Nói chuyện với anh em Biệt Kích Dù họ đều nói "anh
em lănh tụ Ngô Đ́nh Diệm, Ngô Đ́nh Nhu chúng tôi chưa có chết. C̣n ẩn
lánh đâu đó... Lănh tụ chúng tôi ngày nào đó sẽ trở về...". Nghe anh
em Biệt Kích Dù ho tổn nằm xuống, các đội Biệt Kích Dù khi có lệnh xuất
trại đều ngồi yên không đi làm. Họ nói "được lệnh của đại úy Nguyễn
Hữu Luyện, anh em Biệt Kích Dù ở nhà để lo hậu sự cho người anh em vừa
mới mất". Cán bộ trực trại đến hỏi Nguyễn Hữu Luyện tại sao ngăn trở
việc điều hành của trại. Nguyễn Hữu Luyện trả lời: "Các anh tôn trọng
đồng chí của các anh th́ chúng tôi cũng yêu thương đồng đội của chúng
tôi. Nghĩa tử là nghĩa tận, anh em chúng tôi phải ở nhà để một lần cuối
cùng vĩnh biệt người nằm xuống". Sau điều đ́nh măi, chỉ có đội Biệt
Kích Dù lo về cơm nước cho phân trại và bộ phận chạy máy điện là đi làm,
kỳ dư anh em Biệt Kích Dù khác đều nghỉ hết.
- Gặp
gỡ anh em Biệt Kích Dù, nghe chuyện kể về đại úy Biệt Kích Dù Nguyễn Hữu
Luyện tôi vừa tự hào vừa buồn bă. Tự hào v́ đồng đội đă có những người
kiệt xuất như vậy, buồn bă v́ nh́n lại bản thân, nh́n anh em xung quanh
ḿnh thấy khá nhiều người bất xứng. Những năm tháng trong trại tù giữa
rừng núi Thanh Phong, anh em Biệt Kích Dù đối với chúng tôi, vừa là một
đường dây yểm trợ vật chất, mà cao trọng hơn, c̣n là một nơi nương tựa
tinh thần.
-
- o0o
-
- Tết
năm 1982. Một số lớn anh em trong trại K2 đă chuyển về Nam. Đội văn nghệ
nghiệp dư của tụi tôi thiếu rất nhiều "nhân tài" nhưng vẫn phải tŕnh
diễn cho anh em vui Tết. Thiếu người, thiếu tiết mục, chúng tôi nhập
luôn đội múa lân vào đội văn nghệ cho xôm tụ. Không ngờ đội văn nghệ "què"
như vậy, Tết lại phải đi "lưu diễn" trên K1 và K3. Mùng 2 chúng tôi lên
K1 - đường dài 4 cây số chúng tôi đi gần hai tiếng đồng hồ, khoảng gần 9
giờ mới tới. Một đại diện anh em Biệt Kích Dù nói rằng: "Chẳng mấy
khi được đón tiếp các anh bữa nay, anh em K1 chúng tôi xin hạ một con
heo để đón mừng anh em văn nghệ". Tôi được biết sau này sự hậu đăi
ấy là do ư kiến của đại úy Nguyễn Hữu Luyện đề xuất. Chưa bao giờ đội
văn nghệ tù chúng tôi được tiếp đón long trọng và săn sóc chu đáo như
vậy. Theo chương tŕnh, đội văn nghệ tŕnh diễn buổi trưa, diễn xong ăn
uống rồi về.
- Đang
trông nom cho anh em dựng sân khấu ở hội trường, chợt có một anh em Biệt
Kích Dù đến bên tôi khẽ nói: "Anh Luyện em mời anh vô trong lán uống
trà". Đi lên đây K1, ước mong thầm kín của tôi là được gặp người sĩ
quan Biệt Kích Dù truyền thuyết ấy. Xem con người thật và con người "huyền
thoại" giống nhau, khác nhau ra sao. Tôi vội vàng theo người anh em Biệt
Kích Dù đi vào trong lán. K1 cũng như K2, K3 lán tù thường tối và thấp.
Đi qua hai ba căn nhà dài hôi hám, mờ mịt tôi tới một căn buồng đầu lán.
Vừa bước chân vô chưa kịp định thần, tôi đă thấy một con người cao lớn,
mắt sáng trán cao đứng phắt dậy, chụm chân theo động tác quân sự, giơ
tay chào đúng lễ nghi quân cách, miệng nói: "Mes respects, mon
colonel!".
- Tôi
thảng thốt không biết phản ứng ra sao? Đi tù 5, 6 năm nay, ḿnh là giai
cấp đang bị triệt tiêu, là tù nhân đứng hàng thứ bét của nấc thang xă
hội, tại sao lại có người chào ḿnh trân trọng như vậy. "Mes
respects mon colonel" đây là lễ nghi theo kiểu Pháp. Bao nhiêu năm
nay, có nghe thấy, nh́n thấy kiểu chào này đâu. Ḿnh bây giờ, là tù khổ
sai biệt xứ, đâu c̣n ǵ mà "kính chào trung tá".
- Tôi vội vàng tiến tới
nắm lấy tay người đang đứng cứng người chào tôi theo đúng lễ nghi quân
cách mà hỏi: "Thưa anh, anh là Nguyễn Hữu Luyện?" Người ấy, vẫn
đứng nghiêm, chỉ đưa tay xuống rồi nói tiếp: "Vâng thưa anh, tôi là
Luyện", "Anh Luyện ơi, anh làm vậy tôi khó xử quá, thời buổi này, anh em
ḿnh gặp nhau là quư". Lúc ấy, Nguyễn Hữu Luyện mới rời bỏ tư thế
đứng nghiêm, khẽ nói "Thưa anh, anh vẫn cứ phải cho phép tôi làm như
vậy. Dù sao chăng nữa, anh vẫn là đàn anh của tôi".
- Nguyễn Hữu Luyện học
khóa 4 phụ Thủ Đức. Tôi học khóa 2 có ra trường trước anh vài khóa thật,
nhưng 20 năm qua, nếu anh c̣n ở lại miền Nam, với khả năng ấy, thiện chí
ấy, không biết anh đă lên tới cấp nào, đâu có lẹt đẹt như tôi. Khóa 5
Thủ Đức đă có người lên tướng. Nhưng đối với người như Nguyễn Hữu Luyện,
theo tôi cấp bực là thứ yếu, nhân cách mới là chính yếu. Ở trong quân
đội miền Nam, về nhân cách, ai xứng đáng là đàn anh của đại úy Biệt Kích
Dù Nguyễn Hữu Luyện bây giờ?
- Sau một tuần trà,
Nguyễn Hữu Luyện chậm răi nói nhỏ với tôi: "Có một "thằng em" vừa
nhận được một cái tin rất lạ, rất mới. May là lại được gặp anh hôm nay ở
đây. Được biết anh vốn là một nhà báo. Xin anh cho ư kiến về tin vừa mới
nhận này". Nói xong Nguyễn Hữu Luyện ra dấu cho một anh em nào đó
đứng gần bên "Gọi Th. lên đây". Trước khi Th. tới, anh Luyện có
cho tôi hay Th. là một biệt kích dù cấp bậc thượng sĩ chuyên lo về
truyền tin. Th. là một chuyên viên về địa hạt này. Hai chục năm bị bắt
nhưng Th. vẫn xử dụng được tay nghề. Ở ngoài Bắc lúc ấy, tiêu chuẩn của
một người "phấn đấu tiến bộ" là đạt 3 Đ: xe đạp, đồng hồ và Đài (radio).
Trong hàng ngũ cán bộ th́ công an vốn là một nơi an toàn mà "kiếm được".
Chỉ có hàng ngũ bộ đội là phải đi chiến trường chết banh thây mất xác
hoặc phải đóng quân ở những nơi đầu sóng ngọn gió nghèo mạt rệp mà thôi.
Cán bộ Công an tương đối có nhiều người đạt tiêu chuẩn 3 Đ. Nhưng đài
ngoài Bắc phần lớn thuộc loại xưa, khó xài, dễ hỏng. V́ vậy nên chuyên
viên truyền tin Th. luôn luôn có việc làm. Một lát sau, anh Th. lên gặp
chúng tôi. Anh nói rằng: "Em sửa đài cho cán bộ quanh năm không lúc
nào hết việc. Nhưng không bao giờ em sửa đài xong xuôi, rốt ráo. Lúc nào
em cũng phải lấy cớ này, cớ kia để giữ lại bên ḿnh một cái đài "chạy
được". Em giữ lại để đeo "ê-cút-tưa" vào nghe tin tức một ḿnh. Thưa
anh, tối hôm qua, mùng 1 Tết, chính tai em nghe có một ông tướng Mỹ mà
em không nhớ được tên đang ở Việt Nam, nói chuyện với các nhà lănh đạo
Hà Nội về vấn đề cựu chiến binh Mỹ mất tích, về tù nhân chính trị... Lần
đầu tiên chính tai em nghe là những biệt kích nhảy dù ra Bắc đầu thập
niên 60 cũng được xét đến trong dịp gặp gỡ này. Thưa anh, vài chục năm
nay nghe đài, đây là lần đầu em nghe đài nhắc đến số phận tụi em. Chúng
em là những người bị bỏ quên, coi như đă chết rồi. Không số quân, không
tên tuổi, không nơi nào nhận. Chúng em là những người "đứt dây rơi xuống"
luôn luôn sống ở một xó rừng góc núi "trên không chằng, dưới không rễ",
không c̣n liên hệ ǵ với xă hội loài người. Bây giờ em nghe tin ông
tướng Mỹ sang Hà Nội nói đến số phận tụi em, em nghe xong mà tự nhiên
nước mắt chảy ṛng ṛng... không biết là mơ hay thật đây". Tôi vội
cầm lấy tay người thượng sĩ Biệt Kích Dù mà nói: "Đúng đấy bạn ơi,
thời gian này ông tướng Vessey, đặc sứ (special envoy) của tổng thống Mỹ
Reagan đang viếng thăm Hà Nội. Các báo Việt Nam đều nhắc đến sự kiện này.
Tin mà bạn vừa nghe được rất đáng tin cậy". Nguyễn Hữu Luyện vội
chen vào "Làm sao ḿnh tin được đài Hà Nội". Tôi nói tiếp "Đây
là một sự kiện có tính cách quốc tế, truyền thông thế giới đều theo dơi
sự viếng thăm của tướng Vessey, nên đài Hà Nội dù muốn dấu cũng khó ḷng.
Vả chăng thông tin của khối Xă Hội Chủ Nghĩa xưa nay chỉ loan những tin
nào có lợi cho họ. Tin bất lợi, họ quên đi ngay. Việc tướng Vessey đến
Việt Nam, ở bên trong chắc đă có một thỏa thuận nào có lợi cho Hà Nội
không mặt này th́ mặt kia. Ḿnh chưa biết được sự thỏa thuận ấy đến đâu,
chi tiết ra sao, nhưng việc loan tin sự hiện diện của đặc sứ Vessey đến
Hà Nội, nh́n chung là một chỉ dấu thuận lợi cho lũ tù nhân chúng ta, đặc
biệt là đối với các anh, những người mà trên 20 năm nay họ cố ư hay vô
t́nh quên lăng". Nguyễn Hữu Luyện trầm ngâm "Như bản thân tôi và
anh em chúng tôi ở đây đă từng rút kinh nghiệm không nên tin tưởng nhiều
quá vào người Mỹ" - "Đồng ư trên nguyên tắc, nhưng trong số những người
Mỹ c̣n nhớ đến đồng minh cũ, c̣n lưu ư đến số phận khốn khổ của chúng ta
th́ ông Reagan này là số 1. Nếu năm ngoái cái tên Mỹ khùng nào nó bắn
ông ấy chết th́ chúng ta c̣n vất vả hơn nhiều. Bây giờ đặc sứ của ông
Reagan, tướng Vessey sang đây có đích thân nhắc đến Biệt Kích Dù th́ tôi
nghĩ sớm muộn trường hợp các anh sẽ được giải quyết. Các bạn có thể được
về...". Một nụ cười mơ hồ trên khuôn mặt Nguyễn Hữu Luyện. Anh như
nói một ḿnh "Được về, được về, mà về đâu....."
-
- o0o
-
- Lời b́nh Mao Tôn
Cương của tôi hồi đầu năm khi lưu diễn ở K1 không ngờ được chứng nghiệm.
Đến giữa năm 1982, có hai lượt thả Biệt Kích Dù, mỗi lượt trên dưới 100
người. Chuyện không ai ngờ mà tới. Ông tướng Vessey đặc sứ của tổng
thống Mỹ Reagan đă giở lại chồng hồ sơ mật đầu thập niên 60, can thiệp
với Hà Nội để cho những Biệt Kích Dù bị giam trên dưới 20 năm ở nơi thâm
sơn cùng cốc được trở về hội nhập với loài người. Cùng thời gian đó
chương tŕnh "nước sông công tù" đem cải tạo viên đến khai hoang những
vùng rừng núi âm u (như trại Thanh Phong huyện Như Xuân giáp với Hạ Lào
này) trở thành nông trường, lâm trường, rồi đem gia đ́nh cải tạo viên
lên chỉ định cư trú ở những chốn rừng sâu nước độc, cũng được dẹp bỏ
luôn. Phần lớn anh em tù chính trị được chuyển về Nam hay đổi đi trại
khác. Đến cuối năm 1982, trại Thanh Phong K2 chỉ c̣n lại trên 50 tù
chính trị. C̣n lại toàn là tù "đui, què, mẻ sứt" già yếu, bịnh tật...
hay là thuộc loại "không tiện cho về Nam". Tôi thuộc số trên 50 người
c̣n lại này. Ngày 14 tháng 11 năm 1982 trên nguyên tắc phân trại tù
chính trị K2 giải thể. Những người tù c̣n lại đi ra K1. Ở đây tù chính
trị sẽ cùng anh em Biệt Kích Dù c̣n lại lên xe đi đến một trại khác ở
Nghệ Tĩnh: Trại Tân Kỳ.
-
- VỀ TRAI TÂN KỲ
- Trại Tân Kỳ này là
một trại "trung chuyển". Bao nhiêu tù chính trị ra Bắc c̣n lại hồi 76-77
trước khi về Nam về tập trung ở trại nầy và có một số khác ở trại Ba
Sao, Hà Nam Ninh. Trại Tân Kỳ này chứa đựng đủ loại tù: tù chính trị, tù
CIA, tù Biệt Kích, tù Fulro, tù h́nh sự thứ dữ. Trại này có 2 khu, khu
Tây và khu Đông. Chúng tôi gọi là "Tây Đức" và "Đông Đức" v́ khu Tây
tương đối dễ thở hơn khu Đông. Ở đây tôi gặp được nhiều loại người: ông
Vơ Tr. lănh tụ VNQDĐ ở miền Trung, Quảng Ngăi, linh mục duy nhất Trần
Hữu L., những ông tướng Fulro, mấy ông thủ tướng, bộ trưởng "chính phủ
trong bóng tối" và đặc biệt tôi được ở cùng lán với người thủ lănh Biệt
Kích Dù. Chính trong thời gian này, v́ chung đụng, gần gũi nên tôi mới
được hiểu thêm về người tù kiệt xuất Nguyễn Hữu Luyện.
- Anh em Biệt Kích Dù
về trại Tân Kỳ (Nghệ Tĩnh) chỉ c̣n độ trên 50 người. V́ có tay nghề
riêng nên các anh em Biệt Kích Dù được biên chế về các đội chuyên môn
như đội mộc, đội rèn, đội chăn nuôi... Riêng thủ lănh Biệt Kích Dù
Nguyễn Hữu Luyện lại chuyển đến một đội khác, đội rau. Tôi xưa nay đi tù
cũng có chút "chuyên môn" nên ở đây, trại mới, tôi cũng được xử dụng
đúng theo "tay nghề": chuyên trị về phân và nước tiểu. Ở các trại, đội
rau nào cũng cần đến loại phân bón này. Tôi nghiệm ra ở các trại cũ như
Yên Hạ (Sơn La), Tân Lập (Vĩnh Phú), Thanh Phong (Thanh Hóa) và bây giờ
ở đây Tân Kỳ, đồng nghiệp phân tro của tôi thường được tuyển lựa trong
mấy ngành Quân huấn, Quân pháp hay Chiến tranh chính trị. Đồng nghiệp cũ
của tôi là thượng tọa nguyên giám đốc Nha Tuyên úy Phật giáo, là mục sư
Tin Lành, là thẩm phán Ṭa án Quân sự, là giáo sư Trường Vơ Bị Quốc Gia
v..v... Ở đây th́ đại loại cũng như vậy, ở khu Tây Đức này có 4 lán, có
4 người lo về nhà cầu th́ 1 là biện lư, 1 là đại đức, 1 là ông thầy dạy
Anh văn trường Chiến tranh Chính trị và tôi. Sự tuyển dụng "trước sau
như một" này là chấp hành đúng tinh thần "Mao-ít": "Chữ nghĩa không bằng
cục phân". Tôi lại nhớ đến thái độ của đại úy Biệt Kích Dù Nguyễn Hữu
Luyện khi anh nhất định không đi lao động. Ở đây cũng như ở các trại
khác từ trên 20 năm qua, và đă trở thành biệt lệ, Nguyễn Hữu Luyện được
biên chế về đội rau nhưng anh nhất quyết không đi làm.
- Toán "nhà cầu" tụi
tôi khoảng 10 giờ sáng là công việc tạm xong. Phân, nước tiểu đă dọn
sạch, chuyển cho đội rau. Nhà cầu đă quét tước, rắc vôi. Lúc bấy giờ là
lo đi tắm v́ dù đă đeo khẩu trang, bịt mũi bịt mồm, nhưng tự thấy thân
thể ḿnh hôi hám quá. Mùa nực được đi tắm là một cái sướng, nhưng mùa
rét mà phải đi tắm trong khi bụng đói cồn cào lại là một cực h́nh. Nước
suối lạnh cắt da, mấy tên tù mặt mũi xám xịt, thân thể gầy c̣m, co ro
run rẩy, ngần ngại đứng bên bờ suối. Nguyễn Hữu Luyện không lao động,
người luôn luôn sạch sẽ, nhưng ngày nào dù rét đến đâu Luyện cũng cùng
chúng tôi đi tắm. Người lội xuống suối đầu tiên là Luyện. Anh nói: "cứ
ào một cái là xong". Cái lạnh ở miền Trung này đối với Nguyễn Hữu
Luyện xem ra không có nghĩa lư ǵ. Anh bao nhiêu năm nằm trong hốc đá ở
trại cổng trời Hà Giang. Bao nhiêu năm cùm kiên giam trong trại mục
xương Cao Bằng. Ở miền cực bắc nước ta, cái lạnh c̣n ác liệt hơn nhiều.
Người tù Biệt Kích trên 20 năm, đi qua mọi gian lao thử thách bằng một
câu nói vô cùng giản dị: "Cứ ào một cái là xong".
- Ở gần bên, trong cùng
một lán, tôi thấy Nguyễn Hữu Luyện sống như một thiền sư. Trong tù có
một vấn đề hết sức quan trọng là ăn. Ai cũng đói mờ người. Bữa ăn và cái
ăn là giấc mơ lớn nhất của tù. Nhưng đối với Nguyễn Hữu Luyện h́nh như
anh coi rất nhẹ vấn đề ăn. Anh được phát đồ ăn thế nào, ăn thế ấy, mà ăn
rất lẹ, rất nhanh, không biết anh ăn lúc nào. Không thấy anh phàn nàn
bao giờ về vấn đề đói. H́nh như anh ở tù lâu quá, đói trở thành thường
trực nên anh đă quen đi. Một vài anh em được thăm nuôi, hoặc nhận quà,
có ḷng quư mến anh, biếu anh cục đường, nắm xôi, tấm bánh hay mời ăn
một bữa cơm, nhưng trước sau không thấy anh nhận của ai một tặng vật nào.
Tôi một bữa nhận quà có đưa đến anh một chiếc bánh chưng nho nhỏ. Anh
nhất định chối từ. Tôi mới nói: "Chỗ anh em sao anh kỹ quá".
Nguyễn Hữu Luyện cười cười, nắm tay tôi mà nói nhỏ: "Bao nhiêu năm
tôi tập cho cái bao tử nó đ̣i hỏi thật ít. Bây giờ anh em cho tặng vật,
ăn vào nó quen dạ đi th́ lại khổ đấy anh ạ".
- Nhưng có một thứ mà
ai cho anh cũng nhận. Nhận một cách hân hoan. Đó là xà bông. Không hiểu
sao, Nguyễn Hữu Luyện có một nhu cầu về tắm rửa, về sạch sẽ một cách lạ
lùng. Xà bông đối với anh thật là cần thiết. Như đă nói ở trên, chúng
tôi dân "nhà cầu" làm việc xong, ḿnh mẩy hôi hám nên cực chẳng đă mùa
rét mà phải đi tắm. Nguyễn Hữu Luyện không đi lao động mà trưa nào cũng
ra suối với chúng tôi.
- Nguyễn Hữu Luyện
người rất cao, ít ra là 1,75m. Quần áo trại phát anh mặc vào ngắn cũn
cỡn. Người đă cao anh lại c̣n đi đôi guốc mộc do anh đẽo lấy nên trông
lại càng lênh khênh. Đi tù anh nào anh nấy chân nứt nẻ, bè ra như tổ
tiên giao chỉ, riêng Nguyễn Hữu Luyện chân trắng bóc, gót đỏ hồng. Trông
gót chân của người Biệt Kích Dù đi tù trên 20 năm tôi bỗng nhiên nhớ đến
2 câu thơ của Vũ Hoàng Chương thuở nào:
- Ta van cát bụi trên
đường
- Dù nhơ dù sạch đừng
vương gót này
- Trong món đồ hàng
ngày đi tắm của Nguyễn Hữu Luyện có một vật rất lạ, rất ít có ở đây. Tù
đi tắm th́ cứ thế cởi truồng ra, vục tay xuống suối mà kỳ cọ, tắm rửa.
Hoặc buổi sáng có ra giếng rửa mặt th́ cũng chỉ mang cái thùng kéo nước
với bàn chải đánh răng là cùng. Nguyễn Hữu Luyện đi tắm khác với người
ta, mang theo một cái chậu men xanh thật đẹp. Màu men óng ả chói ngời...tương
phản rơ rệt với màu cố hữu của trại tù là màu xám xịt. Tôi mới hỏi
Nguyễn Hữu Luyện: "Ở đâu mà có cái chậu men xinh đẹp vậy?".
Nguyễn Hữu Luyện trả lời: "Tôi cũng không ngờ là tôi lại nhận cái
chậu này. Của tên trại trưởng trại "mục xương" ở Cao Bằng tặng cho tôi
đấy. Cao Bằng giáp với biên giới Trung Hoa nên vẫn có hàng lậu đi từ
Trung Quốc sang. Cái chậu này là đồ làm từ Quảng Châu có nhăn hiệu chỉ
rơ. Dạo cuối thập niên 70, tên trại trưởng Thiếu tá Công an nó hành tôi
ghê lắm. Nhất định nó bắt tôi đi lao động. Tôi th́ nhất định không đi.
Nó liền cùm chân. Cùm chán rồi đem xuống hầm tối. Rồi bắt nhịn ăn. Mùa
lạnh nó c̣n đổ nước xuống hầm nữa. Tôi người Công giáo nên tôi cầu Đức
Mẹ Maria, trong cơn thập tử nhất sinh, tôi cũng cầu luôn Phật Bà Quan Âm
nữa. Nó hành tôi măi năm này sang năm khác mà cuối cùng tôi vẫn c̣n sống.
Nhưng mà chết th́ thôi, tôi nhất định không đi lao động. Không chịu thua
chúng nó". - "Như vậy th́ tên trại trưởng này nó hận anh ghê lắm, tại
sao nó lại tặng anh cái chậu này?"- "Tôi cũng không biết nữa, hắn hành
tôi luôn mấy năm, nhưng cuối cùng hắn thả tôi ra khỏi hầm kiên giam. Một
bữa hắn cho gọi tôi lên. Hắn nói: "Tôi sắp đổi đi trại khác, có phải anh
ưa tắm rửa lắm phải không? Tôi tặng anh cái chậu Trung Quốc này". Tôi từ
chối nhưng hắn ta cứ để cái chậu lại, rồi bắt tay từ biệt. Chẳng đặng
đừng, tôi phải giữ cái chậu men xanh này, mà tôi cũng không hiểu tại sao
hắn lại làm như thế".
-
- TẤM H̀NH NHAN ĐÊM CUỐI NĂM
-
- Ở cùng lán tôi thấy
Nguyễn Hữu Luyện là một người ít nói, ít giao thiệp. Không đi làm, cả
ngày tôi thường thấy anh ngồi quay mặt vào tường, kiểu thiền sư diện
bích. Nhưng không phải anh ngồi thiền mà anh đọc sách. Một cuốn sách dày
để trước mặt. Anh người Công giáo, tôi tưởng anh ngày ngày đọc thánh
kinh. Nhưng một hôm tôi biết là không phải. Một buổi chiều anh mời anh
bạn giáo sư Anh văn lại chỗ anh. Anh hỏi về văn phạm, về cách đọc một
vài chữ khó. Th́ ra cuốn sách dày anh luôn để trước mặt là một cuốn tự
điển Anh Việt. Bạn tôi hàng ngày ngồi học thuộc từng trang tự điển. Tôi
mới hỏi: "Ông học Anh văn kiểu ấy th́ bao giờ cho xong?" Luyện
trả lời: "Được chữ nào hay chữ nấy mà cũng để cho nó quên ngày quên
tháng đi ông ơi".
- Nhưng học Anh văn,
theo tôi nghĩ rất khó mà tự học. C̣n văn phạm c̣n cú pháp, c̣n cách đọc,
cách nhấn.....làm sao cho người ta hiểu. Ông bạn giáo sư Anh văn và tôi
cùng dân "nhà cầu" nên ở gần nhau. Thỉnh thoảng buổi chiều, buổi tối
Nguyễn Hữu Luyện lại tới rù ŕ bàn chuyện tiếng Anh. Ở trong trại cải
tạo, tiếng nước ngoài, đặc biệt là tiếng Pháp, tiếng Anh nguyên tắc là
cấm chỉ. Nhưng dạo này ở Sài G̣n có phát hành tuần san Nga Sô ấn bản
tiếng Anh gọi là New Time. V́ nhu cầu đọc báo cũng như nhu cầu t́m học
tiếng Anh, nên tờ New Time anh em nhận được từ gia đ́nh gởi tới khá
nhiều. Thấy sách báo của đàn anh Nga Sô vĩ đại là cán bộ trực trại gật
đầu cho nhận. Anh em đọc New Time với quan niệm "Nó nói ǵ, kệ cha
nó - miễn là ḿnh có tài liệu học Anh văn". Nguyễn Hữu Luyện là
người t́m đọc New Time kỹ nhất.
-
- o0o
-
- Chúng tôi về trại mới
Tân Kỳ đă được gần 3 tháng. Anh em Biệt Kích Dù được tha về từ trại cũ
Thanh Phong có lẽ cũng đă được trên dưới nửa năm. Đă gần tới Tết, sắp
sang năm mới 1983. Anh em nhận được quà nhà gởi "đông" hơn dạo trước.
Trại này ở gần ngay huyện lỵ Tân Kỳ nên thư từ, quà cáp thành tới mau
hơn Thanh Phong nhiều.Tôi nhận thấy hằng ngày vào khoảng buổi chiều sắp
sửa đóng cửa lán, thế nào cũng có một vài anh em Biệt Kích Dù đến nói
điều ǵ đó với Nguyễn Hữu Luyện, như là "báo cáo" hằng ngày của anh em
với chỉ huy trưởng. Vừa có một sự kiện đặc biệt xảy ra với anh em Biệt
Kích Dù. Trên 20 năm nay, anh em Biệt Kích Dù không bao giờ nhận được
thư, được quà...Anh em là những người bị bỏ quên trong xă hội loài người.
Nhưng gần đến Tết năm 1983, có trên 10 gói quà gửi đến cho một số anh em
Biệt Kích Dù. Những anh em được về từ nửa năm trước đă họp nhau gửi quà
cho những người c̣n ở lại. Trong một buổi tối lên ngồi nói chuyện với
tụi tôi, Luyện kể: Một số lớn anh em được về nhưng không c̣n liên lạc
được với gia đ́nh nữa. 20 năm qua gia đ́nh xiêu tán không c̣n nhận được
âm hao. Có anh th́ vợ đă lấy chồng khác, đă an phận với một cuộc đời mới
từ mười mấy năm qua. Ván đă đóng thuyền, người trở về không muốn gây
phiền muộn cho cố nhân làm ǵ nữa. Những anh em t́m lại được thân nhân,
gia đ́nh phải nói là rất hiếm. V́ vậy nên một số lớn anh em Biệt Kích Dù
sau khi đi tù 20 năm biệt xứ trở về đành tụ họp cùng nhau, tùy nghề
nghiệp, tùy hoàn cảnh mà quây quần bên nhau xây dựng một cuộc đời mới,
trong một xă hội mới đầy khó khăn, thù hận. Cuộc sống mới của anh em hẳn
là vất vả, gian nan, nhưng những món quà của anh em ở ngoài gửi vào cho
anh em ở lại đều là những đồ gia dụng cả: gạo nếp, gạo tẻ, ḿ, trứng
muối, thịt ướp, cá khô, cá hộp v.v... những thứ cần thiết cho một ngày
Tết cổ truyền. Anh em được về như vậy đă không quên những người ở lại.
Tôi có nghe buổi chiều Luyện dặn một anh em Biệt Kích Dù "sẽ họp lại ăn
chung".Một số anh em nhận được quà, được thư, nhưng bản thân Nguyễn Hữu
Luyện th́ không. Anh là người ít nói, không thích tỏ bày nên tôi cũng
không tiện hỏi. Không biết gia đ́nh của anh bây giờ ra sao? Có thể bản
tính anh kín đáo, hoặc là nghề nghiệp Biệt Kích, được huấn luyện về bảo
mật quá kỹ nên anh không muốn nói về ḿnh; hay là những năm tù kiên giam
trong hầm đá đă làm cho anh quen đi với bóng tối và im lặng. Tôi không
biết nữa. Tôi chợt nhớ đến chi tiết khi tôi gặp anh lần đầu ở trại Thanh
Phong, sau khi nghe tin đặc sứ của tổng thống Mỹ Reagan, tướng Vessey
can thiệp th́ các anh em Biệt Kích Dù có thể được về, Nguyễn Hữu Luyện
đă âm thầm khẽ nói "được về, được về.....mà về đâu?"
- Bây giờ tôi mới hiểu
hơn hai chữ "về đâu?" của Nguyễn Hữu Luyện. Không biết anh có c̣n gia
đ́nh, có c̣n người thân chờ đợi? Trên 20 năm biệt xứ, không thư từ,
không liên lạc, không tin tức..... đâu phải người đàn bà nào cũng bền
gan hóa đá vọng phu? Cái dấu hỏi sau 2 chữ "về đâu" của Nguyễn Hữu Luyện
là hoàn toàn hữu lư. Gần Tết năm nay, khi một số khá đông anh em Biệt
Kích Dù đă có tin tức...tôi băn khoăn, hồi hộp lo lắng cho t́nh trạng
của anh mà không dám nói ra. Đây là một vấn đề riêng tư rất tế nhị, có
khi thiêng liêng nữa, không nên vội vàng đề cập tới.
- Một buổi tối Nguyễn
Hữu Luyện đến với tụi tôi, dáng điệu hấp tấp hơn thường lệ, trên tay
không cầm tờ New Time như mọi khi mà thay vào đó là một bao thư. Chuyến
quà buổi trưa vừa tới có thêm một số gói cho anh em Biệt Kích Dù, và
trong gói quà mới có bao thư này. Gói quà gởi cho một anh em Biệt Kích
Dù khác, nhưng có một số h́nh ảnh nhờ anh Biệt Kích Dù này gửi cho
Nguyễn Hữu Luyện, anh vừa nhận được buổi chiều. Anh ngồi quay lại, đưa
h́nh cho chúng tôi coi. H́nh ảnh một đám cưới. Cô dâu, chú rể đang đứng
lạy trứơc bàn thờ khói hương nghi ngút. Trên bàn thờ có tấm h́nh phóng
lớn của thân sinh cô dâu. Đôi trẻ vừa thành hôn đang cúi đầu trước người
đă khuất. Tấm h́nh trên bàn thờ nh́n kỹ đâu phải ai xa lạ chính là h́nh
Nguyễn Hữu Luyện 20 năm về trước. Nguyễn Hữu Luyện nói trong xúc động:
"Khi tôi đi con gái đầu ḷng tôi mới có 4 tuổi, năm ngoái con tôi nó
đă lấy chồng. Hơn 20 năm cách biệt không thư từ, không tin tức, vợ con
tôi tưởng rằng tôi đă chết".
- Đây là lần đầu tiên
tôi thấy một giọt nước mắt ngập ngừng trên khuôn mặt phong sương của
người tù kiệt xuất Nguyễn Hữu Luyện. Trong đêm cuối năm giá buốt ở trại
Tân Kỳ, Nghệ Tĩnh, có 3 người tù cùng âm thầm nhỏ lệ trong đêm.
-
- BẠN TÙ FULRO
- Ở trại "Tây Đức" có 4
lán th́ 3 lán là tù chính trị ở cùng với tù Fulro, lán c̣n lại là tù
h́nh sự. Trại Tân Kỳ này, thời kỳ "phồn thịnh" chứa trên 1000 tù, bây
giờ tù chính trị được đưa về Nam khá đông nên cả hai khu "Đông Đức - Tây
Đức" chỉ c̣n lại chừng 500 tù. Chúng tôi ở đội rau cùng lán với anh em
Fulro thuộc đội "củ quả", chuyên trồng bí, trồng khoai, trồng tra, trồng
mía... Những anh em Fulro theo chức danh ghi trong "lư lịch trích ngang"
đều là những nhân vật lớn như thiếu tướng, chuẩn tướng, đại tá, trung tá,
thiếu tá v.v... nhưng thật ra chỉ là những đồng bào thiểu số không biết
chữ, nói tiếng Việt không bỏ dấu, rất khó nghe... luôn luôn cười nhe hai
hàm răng cà sát lợi. Sự ngây thơ, chân thật hiện rơ trong từng dáng điệu,
từng lời nói. Nghe, nh́n họ khó có thể tưởng tượng đó là tướng, tá
trong mặt trận giải phóng liên kết các dân tộc bị áp bức Fulro (Front
unifié pour la libération des races opprimées). Phong trào này đă phát
khởi từ lâu, giữa những năm 60 và đă gây phiền nhiễu không ít cho chính
quyền miền Nam. Sau tháng 4 đen 1975 khi miền Nam rơi vào tay cộng sản,
phong trào Giải phóng các dân tộc bị áp bức Fulro không những không tiêu
trầm mà ngược lại Fulro lại trở thành một mặt trận vơ trang chống đối
cộng sản rất mạnh mẽ tại miền Cao nguyên Trung phần thuộc Hoàng Triều
Cương Thổ cũ. Rất đông các đồng bào thiểu số thuộc nhiều bộ tộc ở
Kontum-Pleiku bị bắt, cho rằng có dính líu tới Fulro. Riêng ở trại Tân
Kỳ này có tới hơn 200 tướng, tá Fulro bị bắt giữ.
- Chúng tôi tù ngụy
quân, ngụy quyền, biệt kích ở với anh em Fulro tương đối thuận thảo,
không thấy anh em Fulro lộ vẻ "căm thù" ǵ hết. Nhiều khi anh em c̣n
tiếp tế củ khoai, đẫn mía... Anh em đội rau th́ đưa lại su hào, rau cải.
Không nói ra nhưng tù chính trị và tù Fulro thông cảm nhau trong t́nh
cảnh "cùng một lứa bên trời lận đận". Nhưng một buổi tối có một sự kiện
không ngờ xảy ra. Trong số anh em Fulro ở lán tôi có một anh c̣n trẻ,
nghe nói là thiếu tá, trước đây có đi lính Biệt Kích Mũ Xanh (green
beret) của Mỹ hoạt động trên vùng Cao nguyên "Hoàng Triều Cương Thổ".
Anh này chắc làm việc lâu ngày bên người Mỹ, nên ở nơi anh hiện ra một
sự kiện nghịch thường. Anh không biết chữ nhưng ngược lại nói tiếng Anh
rất "chạy". Anh nói tiếng Anh dễ hơn, giỏi hơn nói tiếng Việt nhiều, một
loại tiếng Anh người ta thường nghe thấy nơi các ghetto ở Mỹ. Tâm tính
anh cũng là một sự cộng hưởng kỳ lạ, cái thơ ngây man dă ở bên cái khôn
lanh quỷ quyệt. Anh có củ khoai, khúc sắn th́ anh đánh đổi lấy rau, lấy
đường với anh em tù chính trị "tiền trao cháo múc". Đêm nằm anh nghêu
ngao một bài hát núi rừng nào đó, nghe không hiểu được nhưng phảng phất
một nổi buồn rờn rợn, trầm thống như nghe một khúc spiritual của người
da đen ở Hoa Kỳ. Anh thạo nghề mưu sinh trong rừng nên anh luôn luôn bắt
được cá, lươn, ếch, nhái, có khi rắn nữa để cải thiện bữa ăn. Ăn không
hết anh mới bỏ những con vật ấy vào trong một cái hũ sành để làm một thứ
mắm riêng. Cái hũ sành nầy anh để dưới sàn, gần chỗ đầu nằm. Lâu ngày
mắm có mùi, anh th́ chịu được nhưng mấy anh em tù chính trị nằm gần chịu
không nổi mới nói với anh trực buồng. Anh trực buồng, một anh công binh
già cận thị phải nhờ một anh Fulro có tuổi, nghe nói là đại tá, nói với
anh bạn thiếu tá Fulro xin dời cái hũ mắm của anh đi chỗ khác. Anh này
nghe xong gạt phăng ông già đại tá sang một bên rồi vùng vằng đi nằm,
hết sức bất b́nh. Cái hũ mắm càng ngày bốc mùi càng nặng, nên một buổi
nhân mọi người đi làm hết, anh trực buồng mới mang cái hũ ấy ra ngoài,
đặt ở sau lán, bên đống củi. Đi làm buổi chiều về khi lán đă đóng cửa,
anh thiếu tá Fulro mới nhận thấy cái hũ mắm của anh không c̣n ở chỗ cũ.
Anh nổi giận đùng đùng, chửi mắng loạn xạ. Một người nào đó mới chỉ anh
trực buồng. Anh này chạy bay đến chỗ anh trực buồng già cận thị, nắm
ngực áo lôi xền xệch hét lên: "Sao mày lấy của tao, I'm gonna to get
you, to kill you..." (Tao sẽ đánh mày, giết mày). Một anh Fulro có
tuổi ở gần đấy liền đứng dậy, định can ra; anh Fulro trẻ tuổi đang cơn
nóng giận, đẩy anh Fulro già ngă chúi, kéo áo anh trực buồng rách toạc,
cái kính cận văng xuống đất. Người ta không biết sự thể sẽ diễn biến ra
sao khi anh Fulro đang lên cơn điên loạn rừng rú. Bỗng có một người cao
lênh khênh bước tới, đó là tay thủ lănh Biệt Kích Dù Nguyễn Hữu Luyện.
Không biết bằng một chiêu thức Judo hay cẩm nă thủ tuyệt vời nào, hai
tay của anh Fulro điên loạn đă bị khóa chặt. Anh Fulro vùng vẫy nhưng
không thoát ra được. Nguyễn Hữu Luyện nói gằn giọng: "Đừng làm ồn".
Tay Fulro hét lên: "It's none of your business" (không phải
chuyện anh đừng dính vô). Luyện ôn tồn nói tiếp: "Chuyện không đáng
ǵ. Sáng mai chúng ta gặp nhau giải quyết". Không biết lời nói của
tay thủ lĩnh Biệt Kích Dù có một mănh lực ǵ mà sau đó tay thiếu tá
Fulro đang trừng trợn bỗng nguôi đi, nh́n xuống đất, Nguyễn Hữu Luyện
dừng tay khóa, nhẹ nhàng vỗ vai anh Fulro, khẽ nói "Thôi đi nghỉ đi....".
- Sáng sớm hôm sau
trước khi đi làm, hai người (anh thiếu tá Fulro và Nguyễn Hữu Luyện) có
gặp nhau và không hiểu sao cái hũ mắm được để lại ngoài lán, bên đống
củi. Mối giao hảo giữa anh em tù chính trị với tù Fulro, tưởng rằng sau
vụ này sẽ căng thẳng, không ngờ ngược lại, nó tốt hơn lên, kiểu "đánh
nhau vỡ đầu rồi mới nhận anh em". Tay Fulro Biệt kích mũ xanh bây giờ
mới nhận ra "ông thầy", ở nơi thủ lănh Biệt Kích Dù Nguyễn Hữu Luyện.
Thỉnh thoảng buổi tối tôi lại thấy anh bạn Fulro tới chỗ Nguyễn Hữu
Luyện nói tiếng Anh, nói bất cứ chuyện ǵ để cho Nguyễn Hữu Luyện luyện
"accent". Có khi anh ta c̣n đem tới củ khoai, đẫn mía nữa, nhưng theo
như cựu lệ, Nguyễn Hữu Luyện chỉ cám ơn mà không nhận bao giờ.
- Sau khi những tấm
h́nh của vợ con anh nhờ một anh em Biệt Kích khác được gởi tới trại Tân
Kỳ, tôi một bữa mới hỏi Nguyễn Hữu Luyện "Tại sao anh không có thư,
có quà riêng của gia đ́nh?" Trầm ngâm một lát Nguyễn Hữu Luyện mới
nói: "Thực t́nh tôi không nghĩ là vợ con tôi c̣n đó, đợi chờ tôi. Khi
một số anh em Biệt Kích Dù được về, tôi có nhờ anh em kín đáo đi t́m hộ....Rất
may là đă t́m ra. Vợ con tôi đă rời Sài G̣n, xuống Cần Thơ sinh sống.
Tôi cũng đă dự pḥng trường hợp này. Gần 20 năm nay vợ con tôi, anh em,
họ hàng, bè bạn tôi nghĩ rằng tôi đă chết. Thôi cứ để như thế cho tiện,
chết là hết, phải không anh. Không phiền ai, gây trở ngại cho ai. Nhược
bằng vợ con tôi c̣n nghĩ đến tôi, c̣n chờ đợi tôi th́ đó là ơn riêng của
Chúa đă ban cho. Nhưng tôi đă nói trước là vợ con tôi nếu c̣n đó, khi
nhận được tin tôi th́ không bao giờ được viết thư, được gửi quà. Nhận
thư nhận quà rồi là tôi phải trả lời. Làm sao mà ḿnh không thương vợ,
thương con ḿnh cho được. Xưa nay mấy chục năm ở các trại tù, ḿnh là
thằng trọc đầu, trên không chằng dưới không rễ, họ không nắm ḿnh vào
đâu được. Bây giờ ḿnh thương vợ ḿnh, thương con ḿnh, họ đọc thư, họ
biết như vậy, th́ ḿnh không sống được yên đâu anh ơi. Họ không hành
được ḿnh, bây giờ họ hành vợ con ḿnh để bắt ḿnh quy phục, th́ làm sao
đây thưa anh. Cho nên tôi không muốn nhận thư, nhận quà riêng là v́ thế..."
-
- ĐỨNG VỮNG KHÔNG LÙI
- Có lẽ trại Tân Kỳ này
trươc đây đă xây dựng trên một vạt rừng. Trong sân trại c̣n một số cây
cổ thụ c̣n sót lại. Ở cuối sân "tập kết" bên "Tây Đức", trước cửa mấy
lán tù có một cây đa cổ thụ. Cụ Nguyễn Du đă nói "người buồn cảnh có vui
đâu bao giờ". Ở đây không những người buồn, (một lũ tù nhân rạc rài đói
cơm thiếu áo xác xơ như một lũ vượn người thời mông muội) mà cây lá cũng
buồn theo. Cây ǵ mà khẳng khiu, trơ trụi, không c̣n một chút màu xanh,
chỉ có những rễ phụ nâu đen rũ xuống, trông giống như một ông già đầu
râu tóc bạc đang đứng giơ tay chịu tội giữa trời. Xưa nay cây thường là
một biểu tượng thuần hậu của thiên nhiên: cây cho lá cho hoa, cho bóng
mát, cho nơi che chở, cho chim ca và gió hát. Ở đây th́ ngược lại; cây
đa già trơ lá trụi cành đang biểu tượng cho sự tàn bạo của con người và
sự lạnh lùng của thiên nhiên khắc nghiệt. Lũ tù nhân chúng tôi ít khi
dám ra chơi dưới gốc cây đa. Những cái rễ ngoằn ngoèo nổi lên sần sùi
trông giống như một đàn trăn gió đang ŕnh mồi, những hốc tối ṃ làm
liên tưởng đến hang ổ của lũ cáo, chồn, rắn rết, nhưng điều chúng tôi
ngại nhất là bên gốc cây đa này nghe nói đă có hơn một người tù treo cổ
chết. Người tù treo cổ thường thiêng lắm. Tiếng b́nh dân gọi là "có
hương". Con ma treo cổ thường dẫn dụ một người nào khác kết liễu cuộc
sống giống như ḿnh để oan hồn uổng tử kia được đầu thai kiếp khác.
- Hôm ấy vào khoảng
cuối tháng 3 năm 1983. Trời dù đă cuối Xuân nhưng cái lạnh miền bán sơn
địa vẫn c̣n buốt giá. Như thường lệ buổi sáng các đội ra sân tập kết
ngồi xuống, đợi điểm danh xuất trại đi làm. Chợt một tiếng thét thất
thanh vang dậy, phát ra từ cuối sân tập kết, phía cây đa. Mọi người nh́n
lên, một bóng người đang đứng trên chạc ba của cây đa trụi lá, vươn cổ
ra ḥ hét: "Tộ cha bây. Bây hại dân hại nước. Bây hại con tao, hại vợ
tao. Tộ cha bây, bất nhân, vô hậu...". Cán bộ trực trại vội vàng đi
lại gốc cây đa, giơ tay quát nạt "Anh kia, anh chửi ai?"- "Tao chửi
bây, chưởi tổ cha tụi bây". Một công an bảo vệ xách carbine chạy tới,
kéo "cu lat" loạch xoạch. "Anh kia, xuống ngay". Một phát súng nổ
vang lên; mọi người giật ḿnh nhưng nh́n lại, đó chỉ là phát súng chỉ
thiên, bắn dọa... Người đứng trên cây, nh́n kỹ, cổ đă quàng sẵn vào một
sợi dây thừng buộc vào một cành cây cao cạnh đó. Người đó nói như thét:
"Bắn cho tao một phát đi, tao khỏi thắt cổ". Cán bộ trực trại giơ
tay, anh công an bảo vệ hạ carbine xuống. Người đứng trên cây tiếp tục
chưởi bới, tiếp tục ḥ hét, trong khi cán bộ trực trại hấp tấp đi ra
trước sân tập kết, vội vă thổi c̣i ra lệnh xuất trại gấp. Tù nhân vừa
xúc động vừa tê điếng trước phản ứng bất ngờ của một bạn tù. Các đội hôm
nay được ra khỏi trại rất mau, rất vội. Trại không muốn các tù nhân ở
lại nghe những lời chửi rủa tận từ kia. Anh em x́ xào "Ai đấy nhỉ?"-
"Nghe như tiếng Th. thiếu tá địa phương quân người Huế hay Quảng B́nh,
Quảng Trị"- "Đúng hắn rồi c̣n ai nữa, nghe đâu ít lâu nay hắn bị tâm
thần".
- Các đội tù xuất trại
hết rồi. Sân tập kết trở lại vắng người, im ắng. Tiếng chưởi rủa của
thiếu tá Địa Phương quân Th. vẫn c̣n róng rả: "Tộ cha bây, bây giết
con tao". Mấy tên làm việc trong trại như đội "nhà cầu" tụi tôi vẫn
tiếp tục làm việc nhưng không ngớt băn khoăn, lo lắng cho người bạn tù
đang nổi cơn điên loạn. Ông bạn đồng nghiệp nhà cầu, Đại Đức Như L. cho
hay "Tội cho anh ta lắm. Anh ta đi tù cải tạo mà con trai mới lớn lên
ở nhà lại phải đi "nghĩa vụ" sang Campuchia. Anh vừa nhận tin con trai
anh mới chết; chết mà không mang được xác về. Vợ anh ta là cô giáo,
nghèo sát ván, ngất đi khi nhận được tin con và từ đó bịnh luôn. Đi làm
lương không đủ nuôi con, làm ǵ có quà cáp cho chồng nữa. Th. lâu nay là
con bà phước. Ở nhà vợ anh ta ốm nặng, đứa con gái phải nghỉ học ở nhà
nuôi mẹ, nuôi em. Đứa em trai út khốn thay lại bị bệnh tâm thần ngớ ngẩn.
Cả nhà bây giờ trông vào một cô con gái mới đâu 15, 16 tuổi. Đêm nằm anh
Th. thường ú ớ gọi vợ, gọi con... Anh ta vẫn đi làm được, không ngờ sáng
nay anh ta lại phản ứng bất thường như vậy..."
- Anh Th. vẫn đứng trên
cây, vẫn chửi bới, ḥ hét. Nhưng tiếng chửi bới, ḥ hét thưa dần v́
không c̣n "đối tượng". Vào khoảng 9 giờ sáng, trại trưởng Trung tá công
an T. mới từ từ đi tới gốc cây đa nói: "Anh Th., có chuyện ǵ xuống
đây tôi giải quyết".- "Bắn cho tôi một phát đi, tôi không xuống".
Thấy không xong, trại trưởng liền đi vào trong lán tù. H́nh như y đi t́m
một người nào đó. Tôi được nghe nói là Trung tá công an đi t́m đại úy
Biệt Kích Dù Nguyễn Hữu Luyện. Trời đă gần đứng bóng. Anh bạn tù nổi cơn
điên vẫn đứng trên cây, cổ quàng sẵn vào một ṿng dây thừng oan nghiệt.
Chợt có một bóng người cao lênh khênh đi ra đứng dưới gốc cây đa. Đó là
Nguyễn Hữu Luyện. Hai người đứng nói chuyện ǵ với nhau không rơ. Nhưng
sau đó người tù nổi cơn điên Th. tháo bỏ cái ṿng dây oan nghiệt ra khỏi
cổ, và từ từ trèo xuống. Nguyễn Hữu Luyện đỡ người bạn tù bước xuống đất
và d́u anh ta vào trong lán. Không biết người thủ lănh Biệt Kích Dù đă
nói những ǵ, đă làm thế nào để cho người tù khốn khổ kia trở lại với
cuộc đời.
-
- o0o
-
- Những ngày tiếp theo
đó cả trại Tân Kỳ nín thở theo dơi hậu quả đến với người tù cựu Thiếu tá
Địa Phương Quân. Hậu quả đầu tiên là biên chế lại. Tù đội này đổi sang
đội kia, từ lán này sang lán khác. Giản bớt khu "Tây Đức". Cho một số
đội sang khu "Đông Đức". Mỗi lần biên chế là mỗi lần trại phá bỏ những
khuôn sinh hoạt tinh thần cũng như vật chất của tù gây dựng được trong
những tháng ngày qua. Đội mới, chỗ mới, bạn mới. Cái thân quen vừa tạo
lập đă mất đi. Chủ trương của trại tù là luôn luôn bắt tù nhân ăn ở
trong một t́nh trạng tạm thời, nghi ngờ, bất trắc.
- Sau vụ biên chế này,
tôi vẫn làm công tác nhà cầu nhưng không ở cùng lán với Nguyễn Hữu Luyện
nữa. Ba ngày sau, một chuyến xe GMC (lấy được của miền Nam) chở một số
tù mới đến trại Tân Kỳ. Tôi vội chạy ra xem có gặp lại người quen? Tưởng
bạn tù nào xa lạ, hóa ra toàn là bạn cũ. Đây là chuyến xe chở một số các
linh mục tuyên úy Công giáo từ trại B́nh Đà ngoài Bắc đổi trại vào miền
Trung. Các bạn tù linh mục này năm ngoái tháng 4, 1982 đă từ biệt tụi
tôi ở trại Thanh Phong ra Bắc. Tôi gặp lại bạn cũ, đội trưởng đội rau
kiêm đội trưởng văn nghệ nghiệp dư, linh mục Nguyễn Quốc T. Chúng tôi ôm
lấy nhau, linh mục Nguyễn Quốc T. nói "Xă hội tù xoay chuyển ṿng
tṛn. Ḿnh lại gặp nhau ở đây, mừng quá".
- Nhưng cái mừng của
người bạn cũ không được lâu. Ngày hôm sau (tôi nhớ là ngày 23 tháng 3,
1983), chuyến xe GMC lại chở một số tù từ trại Tân Kỳ đi nơi khác. Trong
số 33 người tù di chuyển kỳ này có tên tôi. Chuyến xe đi vội vă. Ngồi
trên xe chật cứng, tôi giơ một bàn tay vẫy vẫy. Từ biệt trại Tân Kỳ, từ
biệt những người bạn tù đă cùng tôi trải qua một thời kỳ gian khổ. Tôi
nh́n thấy trong lán tù ở lại có những bàn tay vẫy theo. Trong số những
bàn tay tiễn biệt kia, biết đâu chẳng có bàn tay của người tù kiệt xuất
Nguyễn Hữu Luyện. Tôi không được gặp lại các anh từ ngày ấy, đến nay
thấm thoát đă 12 năm rồi. Xin những anh em tù cải tạo nào từng có mặt
tại trại Tân Kỳ đầu năm 1983, hiện giờ ở hải ngoại t́nh cờ đọc đến những
ḍng này, nếu các anh được biết tin ǵ về người bạn tù khốn khổ của
chúng ta Thiếu tá Th. Địa Phương Quân xin các anh vui ḷng cho tôi được
biết.
- Đặc biệt về người tù
kiệt xuất Nguyễn Hữu Luyện tôi lúc nào cũng nhớ anh, cũng cảm phục anh,
nhưng có một điều tôi hứa với anh mà tôi không giữ được tṛn. Một buổi
sau khi anh cho tôi xem tấm h́nh con gái anh bữa lấy chồng, đang cúi lạy
trước chân dung người cha đă khuất (là anh) tôi mới nói với anh rằng
"Sau này nếu có dịp tôi sẽ kể, sẽ viết ra chuyện này". Anh nắm tay
tôi mà nói: "Thôi đừng anh ạ, ḿnh xét ra cũng chỉ làm nhiệm vụ của
một người lính t́nh nguyện gia nhập cuộc chiến tranh bí mật. Quy luật
của nó là thế th́ ḿnh đành phải chịu, thưa anh".
- Nhớ lời nhắn nhủ của
anh, nên mấy năm nay ở nước ngoài, có dịp viết đôi ba bài báo tôi đă
muốn lắm, muốn được kể chuyện người tù kiệt xuất là anh và đồng đội của
anh, những anh em Biệt Kích Dù bất khuất. Nhưng tôi cứ đắn đo e ngại măi.
Bây giờ tôi được biết rơ là anh đă tới Hoa Kỳ được một thời gian và anh
đang đứng ra lo lắng cho một số anh em Biệt Kích Dù đồng đội của anh làm
thủ tục xuất ngoại. Chuyện Biệt Kích Dù trên 30 năm cũ tưởng đă nằm im
trong cát bụi lăng quên bây giờ đang được mở lại hồ sơ. Cho nên bữa nay
tôi mới dám viết ít ḍng này với tư cách của một người bạn tù cùng trại
nói ra những điều tai nghe mắt thấy.....A
- Phan Lạc
Phúc
-
-
|
| |
|
