Nguồn: Ninhhoa.com
Trò chơi Dân Gian:
Đánh banh thẻ
hay
còn gọi là đánh
chuyền, chắc múa
Gồm 10 cây đũa tre với 1 trái
banh lông nhỏ thường dùng để đánh Tennis, nếu không có banh có thể thay
banh bằng một trái chanh. Dùng banh thì có độ phản hồi của trái banh dễ
đánh hơn dùng quả chanh, chỉ thảy lên và chụp lại ngay. Số người đánh
thẻ gồm 2 người, ngồi đối diện nhau trên nền nhà.
Thi để lấy quyền đánh trước:
Cách thứ nhất: Dùng 3
cây thẻ nắm ngay chính giữa xoay tròn rồi thả nhẹ xuống nền nhà, để 3
cây thẻ có thể tạo thành một hình tam giác và dùng một cây thẻ khác chấm
đầu thẻ vào hình tam giác đó, cố gắng sao cho đầu đũa không đụng vào thẻ,
thế là người chơi đã ghi được một điểm. Cả hai bên cùng tiếp tục như thế
đến 3 lần, và nếu bên nào đã tạo ra được 3 hình tam giác thì được quyền
đi trước.
Cách thứ nhì: Bao tiếng
sùm (Oẳn Tù Tì) xem ai được quyền ưu tiên đi trước, xem bài đã viết
trước.
1.Cách đánh thẻ: Người đánh thẻ rải đều
10 cây thẻ xuống nền nhà, cố gắng bằng cách không để thẻ chồng lên nhau
cho dễ lấy từng đôi thẻ một, vừa tung trái banh lên thì tay cầm banh
phải nhanh tay nhặt từng đôi gồm 2 thẻ, khi trái banh rớt xuống nền nhà
và tung lên, tay phải bắt kịp trái banh không để rơi xuống đất lần nữa,
và cứ thế cho hết số thẻ, làm 5 lần như vậy và không được sang tay bên
kia.
2.Đến canh chụm: Bên đối phương dùng tay
chụm 10 cây đũa thẻ vào một nhúm, người chơi thảy banh lên trong cùng
một bên tay, lấy số thẻ làm sao để chừa lại số thẻ còn lại 2 thẻ, thì
cuộc chơi tiếp tục dễ dàng hơn vì nếu chừa nhiều thì khi đánh đến các
vòng kế tiếp cuộc chơi sẽ tính tùy vào số thẻ chừa lại trong canh chụm.
3.Kế tiếp là canh quyét: Cầm bó thẻ
trong tay ngay đầu thẻ rồi thảy banh lên trong khi trái banh đang ở độ
cao thì người chơi cầm bó thẻ quét như cầm chổi quét nhà vậy, quét qua,
quét lại liền, điều này liên quan đến số thẻ chừa lại ở canh chụm (2
thẻ),(các cách chơi còn lại cũng tùy thuộc vào số thẻ còn dư lại trong
canh chụm) và chụp ngay trái banh khi banh rơi xuống và đã tung lên mặt
đất. Tiếp tục 5 lần như thế để đủ.
4.Canh chuyền: Cầm chặt bó thẻ để ngang
người thảy banh lên trong khi banh đang ở độ cao thì người chơi xoay
tròn 2 vòng bó thẻ và chụp cho kịp trái banh như những lần trước khi
banh rơi xuống và được tung lên.. Tiếp tục cho hết 5 lần.
5.Canh giã: Cầm giữa bó thẻ, trái banh
được tung lên cao và kịp dộng đứng bó thẻ xuống nền nhà 2 lần, tiếp tục
không ngừng và đếm 2,4,6,8,10 cho kịp bắt được trái banh. Thế là kết
thúc cuộc chơi.
Hơn thua nhau khi chơi banh thẻ: nếu người chơi không
bắt kịp trái banh để banh rơi ra ngoài và khi bắt thẻ không đủ số hoặc
dư so với số thẻ còn dư lại trong canh chụm quyết định. Người đánh thẻ
giỏi có thể chừa 4 cây thẻ trong canh chụm để khi đánh các canh thẻ tiếp
tục phải đánh 4 lần thay vì 2 lần trong cách chơi thẻ nói trên. Chơi khó
vì khi vừa thảy banh và vừa nhặt thẻ hay đánh thẻ mà phải điều khiển cả
tay và mắt nhìn. Bên nào hư thì đưa cho bên kia bắt đầu cuôc chơi.
6.Cách phạt: Bên thắng sẽ dùng cả bó thẻ
nắm trong tay gõ vào chân họăc tay đối phương với số lượng đánh phạt tùy
vào sự giao hẹn trước khi chơi, trong khi đó trái banh cũng được tung
lên nhịp nhàng theo mỗi lần đánh phạt.
Người viết:
Văn
Thu
Trò chơi Dân Gian:
Chơi Chắc Múa
Lúa Hết Bồ
Vừa
đọc được bài viết của chị Văn Thu "Đánh banh chuyền" mà người
Ninh Hòa mình còn gọi là "Chơi chắc múa" làm tôi sực nhớ lại câu
thơ :
"Chơi
chắc múa lúa hết bồ".
Tôi cũng không rõ câu
thơ này đã bắt nguồn từ đâu, thế nhưng các bà mẹ ở Ninh Hòa đã dựa vào
câu thơ ấy rồi trở thành mê tín dị đoan.
Hồi nhỏ tôi mê trò "chơi chắc múa" lắm, có khi không rủ được bạn bè, tôi
chỉ chơi có một mình thôi. Thường thì tôi và các bạn tôi hay rủ nhau
chơi trên thềm xi măng ở mái hiên sau hè; hôm nay thì chơi ở nhà đứa này,
ngày mai thì chơi ở nhà đứa kia, vì rất sợ các bà mẹ mỗi lần thấy là mỗi
lần chúng tôi bị la rầy. Khi thấy tụi này ngồi tụm năm tụm bảy lại chơi
chắc múa thì bà lấy chổi chà lên rượt rồi thét lên:
"Tụi mày cứ thi
nhau mà múa đi rồi sẽ không có gạo để mà nấu cơm".
Bây
giờ tôi ngồi ngẫm nghĩ mà "thắc cừ" (mắc cười), làm sao chơi chắc múa mà
lúa có thể hết bồ được, ấy vậy mà hồi đó tụi này rất sợ bị đánh đòn cho
nên thường đợi cho tới khi mà mẹ của bạn tôi vừa xách giỏ đi chợ là xúm
nhau lại chơi liền và khi vừa thấy bóng của bà về là chúng tôi lật đật
xả bàn.
Tôi phải đợi con gái của tôi lớn rồi sẽ cùng chơi chắc múa với nó vì tôi
nghĩ đó là một trò chơi rất vui và thú vị cho cả người ngồi coi. Người viết:
Chân
Quê
Chơi ChẮc Múa:
"Chơi chắc múa lúa hết bồ"
Trò này
còn gọi là đánh chuyền, thường dành cho bọn con gái. Vật chơi gồm 10 cây
đũa tre với một trái chanh, sau này thay trái chanh bằng trái banh lông
nhỏ. Dùng banh thì có độ phản hồi của trái banh dễ đánh hơn dùng quả
chanh, chỉ thảy lên và chụp lại ngay. Số người đánh thẻ gồm 2 người,
ngồi đối diện nhau trên nền nhà.
Thi để
lấy quyền đánh trước:
- Cách thứ
nhất: Dùng 3 cây thẻ nắm ngay chính giữa xoay tròn rồi thả nhẹ xuống nền
nhà, để 3 cây thẻ có thể tạo thành một hình tam giác và dùng một cây thẻ
khác chấm đầu thẻ vào hình tam giác đó, cố gắng sao cho đầu đũa không
đụng vào thẻ, thế là người chơi đã ghi được một điểm. Cả hai bên cùng
tiếp tục như thế đến 3 lần, và nếu bên nào đã tạo ra được 3 hình tam
giác thì được quyền đi trước.
- Cách thứ
nhì: Bao tiếng xùm (Oẳn tù tì) xem ai được quyền ưu tiên đi trước, xem
bài đã viết trước.
Cách đánh
thẻ: Người đánh thẻ rải đều 10 cây thẻ xuống nền nhà, cố gắng bằng cách
không để thẻ chồng lên nhau cho dễ lấy từng đôi thẻ một, vừa tung trái
banh lên thì tay cầm banh phải nhanh tay nhặt từng đôi gồm 2 thẻ, khi
trái banh rớt xuống nền nhà và tung lên, tay phải bắt kịp trái banh
không để rơi xuống đất lần nữa, và cứ thế cho hết số thẻ, làm 5 lần như
vậy và không được sang tay bên kia.
- Canh
chụm: Bên đối phương dùng tay chụm 10 cây đũa thẻ vào một nhúm, người
chơi thảy banh lên trong cùng một bên tay, lấy số thẻ làm sao để chừa
lại số thẻ còn lại 2 thẻ, thì cuộc chơi tiếp tục dễ dàng hơn vì nếu chừa
nhiều thì khi đánh đến các vòng kế tiếp cuộc chơi sẽ tính tùy vào số thẻ
chừa lại trong canh chụm.
- Canh
quyét: Cầm bó thẻ trong tay ngay đầu thẻ rồi thảy banh lên trong khi
trái banh đang ở độ cao thì người chơi cầm bó thẻ quét như cầm chổi quét
nhà vậy, quét qua, quét lại liền, điều này liên quan đến số thẻ chừa lại
ở canh chụm (2 thẻ, các cách chơi còn lại cũng tùy thuộc vào số thẻ còn
dư lại trong canh chụm) và chụp ngay trái banh khi banh rơi xuống và đã
tung lên mặt đất. Tiếp tục 5 lần như thế để đủ.
- Canh
chuyền: Cầm chặt bó thẻ để ngang người thảy banh lên trong khi banh đang
ở độ cao thì người chơi xoay tròn 2 vòng bó thẻ và chụp cho kịp trái
banh như những lần trước khi banh rơi xuống và được tung lên.. Tiếp tục
cho hết 5 lần.
- Canh giã:
Cầm giữa bó thẻ, trái banh được tung lên cao và kịp dộng đứng bó thẻ
xuống nền nhà 2 lần, tiếp tục không ngừng và đếm 2,4,6,8,10 cho kịp bắt
được trái banh. Thế là kết thúc cuộc chơi.
Hơn thua
nhau khi chơi banh thẻ: nếu người chơi không bắt kịp trái banh để banh
rơi ra ngoài và khi bắt thẻ không đủ số hoặc dư so với số thẻ còn dư lại
trong canh chụm quyết định. Người đánh thẻ giỏi có thể chừa 4 cây thẻ
trong canh chụm để khi đánh các canh thẻ tiếp tục phải đánh 4 lần thay
vì 2 lần trong cách chơi thẻ nói trên. Chơi khó vì khi vừa thảy banh và
vừa nhặt thẻ hay đánh thẻ mà phải điều khiển cả tay và mắt nhìn. Bên nào
hư thì đưa cho bên kia bắt đầu cuôc chơi.
Cách phạt:
Bên thắng sẽ dùng cả bó thẻ nắm trong tay gõ vào chân họăc tay đối
phương với số lượng đánh phạt tùy vào sự giao hẹn trước khi chơi, trong
khi đó trái banh cũng được tung lên nhịp nhàng theo mỗi lần đánh phạt.
VÕ TRIỀU DƯƠNG - NGUYỄN MAN NHIÊN
Đánh Chuyền, Đánh Thẻ
Chơi chuyền: 10 bàn
Bàn 1: Cái mốt,
cái mai
Con trai, con hến
Con nhện chăng tơ
Quả mơ, quả mận
Cái cận, lên bàn đôi
Đôi chúng tôi
Đôi chu'ng nó
Đôi con chó
Đôi con mèo
Hai chèo ba
Ba đi xa
Ba về gần
Ba luống cần
Một lên tư
Tư củ từ
Tư củ tỏi
Hai hỏi năm
Năm em nằm
Năm lên sáu
Sáu lẻ tư
Tư lên bảy
Bảy lẻ ba
Ba lên tám
Tám lẻ dôi
Đôi lên chín
Chín lẻ một
Mốt lên mười.
Chuyền chuyền một, một đôi...
Bàn 2: Đôi tôi, đôi chị, đôi cành thị, đôi cành na, đôi lên ba
Bàn 3: Ba đi ra, ba đi vào, ba cành đào, một lên tư
Bàn 4: Tư ông sư, tư bà vãi, hai lên năm.
Bàn 5: năm con tằm, năm lên sáu
Bàn 6: Sáu của ấu, Bốn lên bảy
Bàn 7: Bảy lá đa, ba lên tám
Bàn 8: Tám quả trám, hai lên chín
Bàn 9: Chín cái cột, một lên mười
Bàn 10: Ngả năm mươi, mười quả đấm, chấm tay vỏ, bỏ tay chuyền
2. Chặng 2: chuyền thẻ, gồm 5 bàn
Bàn 1: chuyền chuyền một, một đôi
Bàn 2: chuyền chuyền khoai, hai đôi
Bàn 3: chuyền chuyền cà, ba đôi
Bàn 4: chuyền chuyền từ, tư đôi
Bàn 5: chuyền chuyền tằm, năm đôi, Sang bàn chống
3. Chặng 3: chống, gồm 5 bàn
Bàn 1: chống cột, một đôi
Bàn 2: Chống khoai, hai đôi
Bàn 3: chống cà, ba đôi
Bàn 4: chống từ, tư đôi
Bàn 5: Chống tằm, năm đôi
4. Chặng 4: quét, gồm 5 bàn
Đọc giống chặng 3, thay chữ chống bằng chữ quét
5. Chặng 5: đập, gồm 5 bàn
Đọc giống chặng 3 thay chữ quét bằng chữ đập
6. Chặng 6: Trải
Đọc giống chặng 3 thay chữ quét bằng chữ trải
|