| |
Mùa Xuân Với Thơ Rượu
Trích từ: Tuuvuonghoiquan.com
 Đời
có nhiều thú vui để hưởng thụ : tiønh yêu, thi ca, nghệ thuật,
du lịch.. đều là nhịp sống của nhân loại tương quan từ tinh thần
đến vật chất, như vẽ đẹp của thiên nhiên mây nước. Sự cảm thông
của tâm hồn với những thú vui tùy theo sở thích của từng người.
Theo Tô Đông Pha "sự như xuân mộng liễu vô ngấn / đời qua mau
như một giấc mơ xuân, không lưu lại một vết nào", nhà thơ Xuân
Diệu quan niệm đời người ngắn ngủi mà thời gian khắc nghiệt trôi
qua phải nhanh lên vui hưởng nếu không thời gian sẽ xóa hết
những nét xuân, trong bài giục giă "mau với chứ thời gian không
đứng đợi "
Thời
gian không dừng lại với chúng ta, khi những cánh én không c̣n
bay lượn ở lưng trời th́ tiếng ve sầu ngâm vang mùa hè rực rở lá
hoa, rồi thu về trời se lạnh gió thu mang theo những chiếc lá
vàng rơi...Mùa xuân với nai vàng, hoa anh đào, hoa cúc, hoa vạn
thọ nở đẹp ở bên quê nhà, trong lúc Âu Châu là mùa đông ảm đạm
thời tiết đang giá lạnh cây trơ cành trên màu trắng của tuyết,
chúng ta ngậm ngùi hướng về Tết cổ truyền Việt Nam, hằng năm vào
cuối đông Cộng Đồng Việt Nam sống lưu vong khắp nơi trên thế
giới, lo chuẩn bị vui Tết hướng về quê hương, mỗi lần xuân về
chúng ta thường nghe nhạc phẩm bất hủ "ly rượu mừng" của
nhạc sĩ Phạm Điønh Chương
Ngày xuân nâng chén ta
chúc nơi nơi
Mừng anh nông phu vui
lúa thơm hơi
Rót thêm tràn đầy chén
quan san,
Chúc người binh sĩ lên
đường..
Chiến đấu công thành
Sáng cuộc đời lành
Mừng người v́ nước quên
ḿnh..
Dù nơi đây không có tiếng pháo
giao thừa, nhưng chúng ta cùng nâng ly rượu mừng xuân nhớ về cố
quốc ...
Giao thừa hàng xóm sao
im tiếng
Lần nữa ta mừng Xuân
biệt hương
Nâng ly như trút vào
trong dạ
Tràn pháo đầu Xuân, đứt
đoạn trường
Cao Yên
Tuấn
Rượu có hàng chục ngàn năm, từ non
cao đến thành thị người ta đều biết biến chế và uống rượu, theo
thời gian và mỗi nơi có những công thức khác nhau. Rượu thường
chế bằng các thứ hạt ngũ cốc với bột men. Người Pháp có truyền
thống chế rượu mạnh và rượu vang bằng các loại nho tùy theo
phong thổ, bên sông hay đồi núi nổi tiếng như : Châuteau,
Charente, Bordeaux. Eau-de-Vie de Cognac hay Eau-de-Vie des
Charentes. Người Đức chế rượu bia với nguyên liệu chính là Mễ
cốc(Getreide), Mạch nha (Malz) hạt ngô (Mais)�Không thể thiếu
hoa Hopfen (Đường hoa thảo) làm xúc tác lên men tên khoa học
Humulus -Lupulus Cannabincaceen, nguồn gốc nước giếng cũng là
yếu tố làm bia ngonNgười
Việt Nam cất rượu với nguyên liệu : đường với ngũ cốc, có rượu
đế (Reisschnaps) ruợu lúa mới, Hà Nội có rượu nếp Cảm, Sài g̣n
có rượu nếp Thang, Đà lạt có rượu dâu.. Mỗi gia đ́nh có thể cất
rượu cho ngày tết hay các lễ cưới hỏi...gạo lức hay nếp nấu chín
đổ ra nong trải rộng để nguội rắt bột men đều trên mặt ủ lại
bằng lá chuối vài ba đêm lên men, trên mặt có men màu vàng hay
hơi xám, cho vào hủ đổ nước vừa dung tích đậy nắp kín để chổ mát
thích hợp thời gian ngắn, bỏ đường vào ḥa tan trong dung dịch
đó gọi là hèm, đem cất lấy rượu.. (men tự biến chế từ rể, củ,
cây lá, theo gia truyền bí quyết làm rượu thơm ngon) Người
Thượng dùng các thứ lá, rễ cây trên núi để ủ men, những thứ này
cùng với củ gừng, riềng xắt nhỏ, phơi khô, giă mịn, trộn với bột
gạo và vỏ trấu, viên tṛn phơi khô để biến chế rượu Cần, loại
rượu nầy làm với chất liệu: Hạt cào (một thứ cỏ mọc ở núi), hạt
bo bo, kê, gạo, bắp (ngô), khoai ḿ (sắn)� Mỗi loại có hương vị
ngọt ngào riêng, tuy nhiên được yêu chuộng nhất theo thứ tự vẫn
là rượu cào, bo bo, kê, rồi mới đến gạo, bắp. Chất liệu được nấu
chín, trăi ra cho nguội. Men giă nhỏ, trộn đều. Sau khi ủ qua
một đêm, mở ra bốc hơi thơm ngào ngạt, để có độ thoáng cho rượu
lên men. Sau đó cho vào những chiếc chóe nhỏ to bằng gốm, bịt
kín miệng bằng lá chuối. Chóe ủ rượu có nơi c̣n gọi là ghè, nên
rượu Cần c̣n được người Thượng gọi là rượu Ghè, dân tộc thiểu số
đều có bí quyết biến chế rượu.
Rượu không thể thiếu trong các
lễ nghi giao tế "vô tửu bất thành lễ " Người
Việt thờ cúng ông bà những ngày giỗ kỵ thường có rượu, trầu cúng
ở bàn thờ để tưởng nhớ, đầu năm mừng tuổi, hoặc đi ăn giỗ, các
lễ cưới, hỏi, hội hè điønh đám không thể thiếu rượu. Thiên Chúa
Giáo dùng rượu trong Thánh lễ, nhưng Phật Giáo Việt Nam, Trung
Hoa th́ cấm uống rượu, ngược lại ở Nhật Bản tu sĩ có thể uống
rượu ?, các quốc gia Hồi giáo cấm rượu, nhưng được đa thê !! Thổ
Nhỉ Kỳ (Hồi Giáo) được uống rượu, ngoại trừ thành phố Konya
không bán rượu
Uống rượu trở thành thói quen
trong sinh hoạt, cuộc tri ngộ của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê
trong văn học sử Việt Nam là một t́nh bạn tâm giao thắm thiết
khi Dương Khuê tạ thế, Nguyễn Khuyến đă cảm thấy mất đi hầu hết
hứng thú của cuộc đời và khóc bạn :
Rượu ngon không có bạn
hiền
Không mua không phải
không tiền không mua
Câu thơ nghĩ đắn đo
không viết
Viết đưa ai, ai biết mà
đưa ?
Giuờng kia treo những
hững hờ
Đàn kia có găy, ngẩn
ngơ tiếng đàn...
Ngày xưa thi nhân xem thú uống
rượu đứng thứ tư sau thú chơi đàn, đánh cờ, ngâm thơ
Đàn năm cung réo rắt
tính tiønh đây
Cờ đôi nước, rập riønh
xe ngựa đó
Thơ một túi phẩm đề câu
nguyệt lộ
Rượu ba chung tiêu sái
cuộc yên hà
Nguyễn công
Trứ
Người Á Châu có thể dạy người Tây
phương về cách uống trà, nhưng chúng ta phải học họ cách uống
rượu, tuy nhiên người Trung Hoa biết thưởng lăm nghệ thuật trà,
rượu."trà như ẩn sĩ, rượu nhưhào sĩ./ Rượu để kết bạn,
trà để hưởng tĩnh", ở huyện Thiệu Hưng tỉnh Chiếc Giang nổi danh
thứ rượu hoàng tửu, nhà nào sinh con gái th́ cha mẹ làm một hủ
rượu cất giữ, khi con gái xuất giá cho mang theo món rượu quư
với những tư trang. Uống rượu là thú vui trợ hứng trong khi tán
ngẩu chuyện đời, đẹp nhất mùa xuân uống rượu bên cây mai vàng nở
rộ và ban đêm uống dưới bóng nguyệt. Uống rượu phải có nghệ
thuật "nên lựa lúc và nơi để say, Say với hoa th́ nên vào ban
ngày để hưởng hết màu sắc, ánh sáng; say với tuyết với trăng sao
th́ nên lựa ban đêm để tâm tư được thanh tĩnh�" Các
cụ ngày xưa quan niệm "không có rượu th́ sơn thủy cũng vô
nghiă ; nếu không có đàn bà đẹp th́ trăng hoa cũng vô ích.."
hay "nam vô tửu như kỳ vô phong" ngoài niềm vui với thi
phú, ngâm thơ vịnh nguyệt, say với đời, người sành rượu phải
biết "tri kỳ vị, tri kỳ hương, tri kỳ ảo, tri kỳ linh"
(biết vị của rượu, biết hương thơm rượu, biết sự huyền ảo, biết
linh hồn của rượu)..
Ở Âu
Châu nghệ thuật uống rượu phải phù hợp thời gian và không gian,
rượu nào ly đó, nhiệt độ tùy theo loại rượu trắng hay đỏ, không
bỏ nước đá vào bia hay rượu. Rượu phải thích hợp với món ăn,
uống để thưởng thức và tâm sự, tiệc tùng các bà ngồi chung bàn,
không thấy rượu nào nói đến chuyện cường dương ?. Bên Việt Nam
các bà ngồi riêng, các ông th́ "dô dô" chai nầy đến chai kia,
uống cho sỉn không thấy trời trăng mây nước. Người giàu uống các
lọai Cognac, Champagne, Bia, giới b́nh dân uống rượu Đế quốc
doanh sáng trưa chiều tối � (ở Hoa Kỳ không phải chổ nào cũng
được phép uống bia rượu, ở Đức thiø tự do không bị cấm, nhưng
trong tuần bận làm việc, không có th́ ngồi nhậu, bàn rượu không
phải là nơi giải quyết giao tế việc làm hàng ngày). Người không
uống được rượu, nhưng ngồi với bạn trong cái thú vui bàn rượu.
Đă ba mươi (1975-2005) mùa xuân đi qua lặng lẽ, ngày Tết gợi lại
những kỷ niệm xa xưa
Ba mươi chưa đủ mùa
Xuân lớn
Chỉ thấm gịng châu,
nặng bước đường
Hồ trường ai rót mà sao
cạn?
Nhớ rót dùm ta về một
phương
Cao Yên Tuấn
Rượu giúp vui và giải sầu say sỉn
một vài lần không sao, nếu uống rượu nhiều sanh bệnh ghiện th́
hại sức khỏe, uống nhiều rượu th́ bất lợi ruợu tác dụng không
tốt v́ có chất ethyl alcohol. Có thống kê : 50% tội phạm trong
nhà lao, 40% tai nạn giao thông, 25% người bệnh có liên quan đến
rượu.Các nhà khoa học
cho biết bệnh nhân từng trải qua phẫu thuật tim nếu uống một
lượng vừa phải rượu hoặc bia hằng ngày sẽ làm giảm được nguy cơ
hẹp tĩnh mạch trở lại . Mọi người đều biết việc dùng nước uống
có chất rượu hợp lư có thể giảm nguy cơ đau tim và đột tử ở
những người bị bệnh tim, các nhà khoa học tại Đại học Heidelber,
Đức chứng minh rằng ngay cả khi tổn thương ở tim đă được khắc
phục. Bác sĩ Donald Thomas, một chuyên gia về bệnh suyễn và
đường hô hấp ở Maryland, cho biết: "Với những kết quả vừa được
công bố, tôi sẽ cảm thấy vững tâm thoải mái hơn khi khuyến nghị
các bệnh nhân của tôi nên uống rượu vang một cách vừa phải và
đều đặn." rượu làm giảm các tế bào gây hẹp động mạch. Uống nhiều
có thể gây ra chứng tăng huyết áp và các vấn đề sức khỏe khác,
rượu lợi hại tuỳ theo người dùng và bệnh lư phải chẩn đoán rơ
ràng tránh phản ứng ngược lại .
Rượu vang đỏ có tác dụng chống
ung thư do chứa tác nhân chống oxi hóa có tên resveratrol vốn có
rất nhiều trên vỏ nho đỏ - nguyên liệu chính để làm rượu. Các
nghiên cứu trước đây cho thấy resveratrol, cũng có mặt trong quả
mâm xôi và lạc củ, có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim mạch. Ngoài
ra, chất này rất tốt đối với những người ăn kiêng
Theo Đông y rượu làm thông
huyết mạch, tán thấp khí, giúp kích thích tiêu hoá ăn ngon "tửu
vi bách dược chi trưởng / rượu đứng đầu trăm loại thuốc. Thị
trường Việt Nam thường quảng cáo nhiều loại rượu thuốc cường
dương bổ thận, trị đau nhức, hai thứ bệnh y học gọi là chứng
tiết tảo (xuất tinh sớm) hay dương nuy (liệt dương) th́ uống
rượu ngâm thuốc có lộc hươu, nhung nai, cao hổ cốt (?). Họ c̣n
cho rằng rượu rắn tốt và ăn thịt bổ, v́ rắn là con vật hấp thụ
đủ khí âm dương do cơ thể rắn sát đất (âm), đầu luôn ngóc lên
(dương) khi ḅ. Rượu rắn tùy theo số rắn ngâm như 3 con: tam xà,
5 con: ngũ xà, 10 con: thập xà. Các loại rắn thường dùng là hổ
mang, cạp nong, mái gầm, lục. Một b́nh 10 lít ngâm 10-15 con rắn
các loại, thêm cá ngựa, sâm quy, thục, táo tàu.. Ngoài rắn ngâm
rượu c̣n cả tắc kè ngọc dương vv. Các rượu thuốc Mỹ tửu, Trường
sinh tửu, Diêu linh tửu, Minh Mạng thang..
Bạn bè gặp nhau thường mời bia
hay rượu, lúc rảnh việc cùng chén thù, chén tạc đôi khi rượu gợi
nhớ về thời vàng son xuân sắc, quên tất cả buồn phiền đời sống
vây quanh, lúc say quên thực tế phủ phàn đi vào giấc mộng dễ
dàng và êm ả, nhưng đôi khi quá chén bị bà xă phiền hà th́ phải
cầu cứu thi sỉ Tản Đà
Say sưa nghĩ cũng hư
đời
Hư th́ hư vậy say thời
cứ say
Đất say đất cũng lăng
quay
Trời say mặt cũng cũng
đỏ gay ai cười ?
Tản
Đà
Vua Ngô 36 tán vàng
Chết xuống âm phủ có
mang được giø
Vua Chổm uống rượu t́
t́
Thác xuống âm phủ khác
ǵ vua Ngô !
Ca dao
Cũng có trường hợp "tửu bất khả
ép, ép bất khả từ" quá chén sinh ra "Tửu nhập ngôn xuất /
rượu vào lời ra" nói dài, nói dai mà không ư thức được điều
miønh nói ǵ ? "đa ngôn đa qúa" làm phiền người chung
quanh không ít ; người uống say về nhà chưởi bới đánh đập vợ
con, làm mất niềm vui trong gia điønh
Ở đời chẳng biết sợ ai
Sợ thằng say rượu nói
dai tối ngày
Ca dao
Nhưng người say cũng biện hộ cho
việc say sưa đâu đến nỗi nào, bởi v́ men t́nh mà đời đă trao cho
Say thời say ngăi say
t́nh
Say chi chén rượu mà
ḿnh nói say
hoặc
Rượu nào rượu lại say
người
Bớ người say rượu, chớ
cười rượu say
Ca dao
Nhà thơ núi Tản sông Đà sống cuộc
đời "say sưa nghĩ cũng hư đời" nhưng thi nhân mượn thơ và rượu
thoát khỏi thực tế chua chát, đắng cay
Rượu thơ ḿnh lại với
ḿnh
Khi say quên cả tấm
h́nh phù du
Tản Đà
Thi hào Nguyễn Du đă diễn tả hoàn
cảnh khổ đau ngang trái của nàng Kiều, khi vui bên chén rượu để
giải sầu, nỗi buồn 15 năm lưu lạc có bao giờ tàn phai, mà người
sầu muộn thường uống say để quên đời .
Khi chén rượu, khi cuộc
cờ
Khi xem hoa nở khi chờ
trăng lên
Kiều - Nguyễn
Du
Lư Trọng Lư thường mượn hơi men để
giải sầu, đổi lấy những giây phút say sưa chuếnh choáng hầu lăng
quên và dứt khoát với dĩ văng .
Mời anh cạn chén rượu
nầy
Trăng vàng ở cúi non
tây ngậm buồn
Nửa đời phiêu lăng chỉ
c̣n đêm nay
Để ḷng với rượu cùng
say
Chừ đây lời nói chua
cay lạ thường
Lưu Trọng Lư
Hay
Người đi ừ nhỉ ngườI đi
thật
Mẹ thà coi như chiếc lá
bay
Chị thà coi như là hạt
buị
Em thà coi như hơi rượu
say
Thâm Tâm
Ca dao trữ t́nh trong kho tàng văn
học Việt Nam, phản ảnh tâm hồn lăng mạn và t́nh yêu dạt dào,
tiếp xúc với thiên nhiên, đời sống gia điønh và xă hội, ca dao
nhắc về rượu rất nhiều nhưng tôi chỉ trích dẫn một phần mà thôi.
Ở thôn quê người ta chỉ cần một buồng cau, khay trầu, uống chén
rượu đă trở thành suôi gia, không cần mân cao cổ đầy
Rượu lưu li chân qùy
tay rót
Cha mẹ uống rồi dời gót
theo anh
Theo anh cho ấm tấm
thân
Khỏi qua núi nọ, khỏi
lần núi kia
Hay
Anh có thương em thi lo
một buồng cau cho tốt, một hũ rượu cho đầy
Đặt lên bàn thượng, hạ
xuống bàn xây
Chàng đứng đó, thiếp
đứng đây
Lẽ mô thầy với mẹ lại
không kết nghiă sum vầy cho con ?
Tay ôm hũ rượu, buồng
cau
Đi ngả đằng sau, thầy
mẹ chê khó, đi ngả cửa ngơ chú bác chê nghèo ,
Nhắm cừng duyên nợ cheo
leo
Sóng to thuyền nặng,
không biết chống chèo có đặng không
Về đời sống thiên nhiên và con
người
Đất Quảng Nam chưa mưa
đă thấm
Rượu Hồng đào chưa uống
đă say
Rượu chuồn này chén
trăng bơi
Uống cùng Huế với cuộc
chơi sang ngày
Nét đẹp của đàn bà Việt Nam thật
tuyệt vời đảm đang lo việc nhà, giáo dục con cái, để chồng gánh
vác việc ngoài xă hội, nói chung dù đời sống thế nào cũng một
ḷng tiết hạnh
Aên miếng trầu năm ba
lời dặn,
Uống một chén rượu năm
bảy lời giao
Xung quanh dù sóng lượn
ba đào
Em cũng giữ niềm tiết
hạnh, chứ không lăng xao
V́ quan niệm lẽ sống ảnh hưởng vào
đời người, rượu được ví với cái nết đằm thắm, yêu đương hạnh
phúc gia điønh, người vợ đảm đang mọi việc đều ổn định
Rượu ngon bất luận be
sành
Áo rách khéo vá hơn
lành vụng may
Rượu ngon nhờ để lâu ngày càng
thơm ngon như rượu vang (vin) Clos, Château, Cru. Rượu mạnh
Cognac X.O (Extra Old) so sánh rượu ngon với người vợ đoan
trang, thủy chung để tiønh duyên thêm mặn nồng
Rượu ngon bởi vị men
nồng
Người khôn bởi vị giống
ṇi mới khôn
Rượu say v́ bởi men
nồng
Vợ mà biết ở chắc chồng
phải theo
Rượu sen càng nhắp càng
say
Càng yêu v́ nết, càng
say v́ t́nh
Đầy vơi chúc một chén
quỳnh
V́ duyên nên uống, v́
t́nh nên say
Ngày xưa bà Trần Tú Xương "quanh
năm buôn bán ở ven sông" lo việc nhà để ông Tú vui chơi uống
rượu giải sầu v́ số phận long đong về đường thiø cữ không thành
đạt, nhưng những người đàn bà khác cũng chiều chồng hiếu khách:
Cái bống là cái bống
binh
Thổi cơm nấu nước một
ḿnh mồ hôi
Rạng ngày có khách đến
chơi
Cơm ăn rượu uống cho
vui ḷng chồng
V́ trạng thái chung của xă hội ảnh
hưởng vào tâm tư con người, đời sống cần cù, chất phát, ôn hoà
nhưng cũng xao động sa ngă ! có thể nói ca dao đă ghi lại các
khía cạnh của t́nh yêu, trạng thái t́nh cảm trắc trỡ khó khăn :
Vai mang bầu rượu chiếc
nem
Mảng say quên hết lời
em dặn ḍ
Rượu nồng nem chua, quyến rũ ḷng
người thêm dục vọng, vào ṿng vui thú của bản ngă, tâm t́nh, gắn
bó về nhân nghiă bị lu mờ chăng ? bởi vậy ca dao cũng thường
nhắc lại những thói hư thường t́nh, trong đời sống nhân sinh. ở
Việt Nam có thêm phong trào uống "bia ôm", "rượu ôm". làm nhiều
người gia đ́nh mất hạnh phúc
Thế gian ba sự không
chừa
Rượu nồng, dê béo, gái
vừa đương tơ
hoặc
C̣n trời, c̣n nước c̣n
non
C̣n cô bán rượu, anh
c̣n say sưa
Tuy nhiên con người phải tự kèm
hảm dục vọng, nh́n chung xă hội loài người bất kỳ ở tầng lớp
nào, cũng bị cám dỗ len lỏi vào cuộc sống :
Anh ơi uống rượu th́
say
Bỏ ruộng ai cày, bỏ
giống ai gieo.
Mang bầu đến quán rượu
dâu
Say hoa đắm nguyệt,
quên câu ân t́nh
Rượu lạt uống lắm cũng
say
Người khôn nói lắm dẫu
hay cũng nhàm
Đời sống xă hội tập hợp như những
màu sắc rực rỡ, quyến rũ v́ t́nh, tiền, quyền lực, dục vọng con
người đang âm thầm đốt cháy từng mảnh tâm hồn, có người xa lánh
trần tục muốn tu nhưng không tránh khỏi quyến rũ vật chất của
đời sống văn minh ! Đời sống trần tục chúng ta sống phải đạo làm
người đó là điều đáng quư trọng. Say sỉn nhiều khi tránh được
phiền năo, người sầu muộn thường uống say. Trong những cái say
của cuộc đời, cái say nào cũng nguy hiểm dù say rượu c̣n có lúc
tỉnh. Say t́nh, say tiền, say danh vọng th́ triền miên, không ai
muốn ra khỏi cơn mê đó ! làm người, có phải ai cũng phải mang
một bệnh say ?
|
