Home T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
   

Thuật điêu khắc Champa

  Nghệ thuật điêu khắc Chămpa (chàm) nổi tiếng thế giới, được trân trọng lưu giữ bởi các nhà sưu tập và các viện bảo tàng lớn ở trong nước và nước ngoài nhưng có lẽ nó được tập trung đầy đủ nhất ở Bảo Tàng Chàm (Thành Phố Đà Nẳng Việt Nam)

   Bảo tàng Chàm trưng bày theo các khu vực chính như sau: 

  • Khu vực Mỹ Sơn Quảng Nam và Quảng Trị từ thế kỷ VII đến thế kỷ VIII
  • Khu vực Trà Kiệu Quảng Ngăi từ thế kỷ VII đến thế kỷ VIII
  • Khu vực Quảng B́nh từ thế kỷ VII đến thế kỷ VIII
  • Khu vực Quảng Ngải từ thế kỷ VII đến thế kỷ XII
  • Khu vực Đông Dương từ thế kỷ IX đến thế kỷ X
  • Khu vực B́nh Định từ thế kỷ VII đến thế kỷ XII
  • Khu vực Tháp Mẫm B́nh Định từ thế kỷ XIII đến thế kỷ XV
  • Khu vực Tây Nguyên (Kontum) thế kỷ XVI
  • Khu vườn Bảo tàng rải rác nhiều nơi từ thế kỷ VII đến thế kỷ XIII

   Nổi bật nhất là trung tâm Trà Kiệu, Đông Dương, Mỹ Sơn và Tháp Mẫn. Thời kỳ phát triển rực rở của điêu khắc Chămpa thế kỷ VII đến thế kỷ VIII vớI những kiện tác như Đài thờ lể cưới công chúa Sita - Trà Kiệu, đài thờ Mỹ Sơn, bàn thờ và đường tṛn Đông Dương, đài thờ vũ nữ Trà Kiệu, chân dung nữ thần Đê-vi...

  Khu vực Mỹ Sơn giới thiệu những hiện vật tượng trưng cho những chủ đề huyền thoại tôn giáo đó là nhóm thất tú (bảy Linga), các nữ thần Uma Laskami, Sarasvati, các chiến binh, thần mặt trời (ngựa), thần Brahma (ngổng), nữ thần Skanda đứng trên chim thần... Loại h́nh Mỹ Sơn Quảng Trị (Đa Nghi) có nhiều tượng vũ nữ Apsaras trong vũ điện mềm maị, quyến rũ, những chim thần Garuda khỏe khoắn. Chỉ riêng thánh địa Mỹ Sơn đă có một tổng thể kiến trúc, điêu khắc, đánh dấu tái năng lổi lạc của nghệ nhân Chămpa. Vẻ đẹp của Mỹ Sơn có thể sánh với các kỳ quan ở khu vực Đông Nam Á như Angko (Căm-pu-chia), Poropudua (Indonesia), Pangau (Mianma). Cuối năm 1999, UNESCO đă xếp Mỹ Sơn vào danh sách di sản thế giới.

  Khu vực Trà Kiệu Quảng Ngăi thế kỷ VII-VIII phong cách gần gũi với Mỹ Sơn với những đài thờ sư tử, voi, Garuda, macara, nữ thần Lasmi, thầy Siva múa...

  Khu vực Đông Dương là khu vực ổn định nhất về số lượng hiện vật và trật tự niên đại với các tượng thầy tu, hộ pháp dữ tợn, thần Siva ngồi trên bộ tượng có hoa văn trang trí mềm mại.

  Quảng B́nh là khu vực đệm, giao thoả giữa hai vùng văn hóa Bắc - Nam, các tác phẩm điêu khắc Chămpa phát hiện ở đây c̣n in đậm dấu vết những hoa văn h́nh học trên đồ đồng Đông Sơn như trên tượng Bồ tát Tara, hai viên gạch tượng trưng loại gạch t́m được ở cố đô Hoa Lư (Ninh B́nh) thời Đinh - tiền Lê.

  Khu vực Tháp Mẫm B́nh Định đaị diện cho giai đoạn cuối, giai đoạn suy tàn của điêu khắc Chămpa. Đường trang trí chiếm khá nhiều cùng với tượng vũ nữ, Garuda ở góc bộ tượng, Garuda nuốt rắn, sư tử trụ thần gác cửa, Makara rồng, đường trang trí hổ phù, hạt ngọc, chim thần Kinavi...

  Ở góc phần Tây Nguyên (Kontum) có hai hiện vật là tấm bia và tượng thần Siva chứng tỏ ảnh hưởng của nền điêu khắc các dân tộc Tây Nguyên vào điêu khắc Chămpa thế kỷ XVI.

   Ở vườn bảo tàng Chămpa rải rác hiện vật của các thời kỳ là bộ bốn con voi thuộc phong cảnh Quảng Nam thế kỷ VII-VIII, Makara nuốt Garuda thuộc phong cách Trà Kiệu thế kỷ VII-VIII, trụ cột hộ pháp thuộc phong cách Phong Lệ Chương Mỹ Quảng Nam thế kỷ VII-VIII, hai sư tử góc thuộc phong cách Tháp Mẫn thế kỷ XIII.

  Điêu khắc Chămpa gắn liền với những công tŕnh kiến trúc, đền đài, thành quách, tháp thờ nằm rải rác suốt dọc miền trung Việt Nam. Bằng tài năng điêu khắc tuyệt vời, các nghệ nhân chămpa cổ đă đánh thức dậy những tảng đá âm u, mịt mù thành hiện thực sinh động trong nhận thức tôn giáo kỳ bí nhưng đă toát lên vẻ đẹp cường tráng, đầy sinh lực dồi dào bất tận. Điêu khắc Chămpa tràn đầy vẻ đẹp con người được núp dưới những chủ đề huyền thoại của thần linh và tôn giáo.

  Điêu khắc Chămpa nói riêng, nghệ thuật Chămpa nói chung đă h́nh thành, hưng thịnh và suy tàn trong ṿng mười thế kỷ từ thế kỷ VII đế thế kỷ XVI. Tuy không phát triển được lâu nhưng những ǵ c̣n giữ lại của điêu khắc Chămpa đặc sắc đă trở thành di sản vô gía của nước ta. Trân trọng và giữ ǵn các di sản ấy cho muôn đời sau là nhiệm vụ nặng nề của các thế hệ người Việt Nam trước kia, ngày nay và mai sau.

 

Nhà nghiên cứu Mỹ thuật Nguyễn Văn Huyên

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17