| |
Tiền nạp Cheo (hay Treo) là ǵ?
Tiền "cheo" là khoản tiền nhà trai nạp cho làng xă bên nhà gái. Trai gái
cùng làng xă lấy nhau cũng phải nạp cheo song có giảm bớt.
Xuất xứ của lệ "Nạp cheo" là tục "Lan nhai" tức là tục chăng dây ở dọc
đường hoặc ở cổng làng. Đầu tiên th́ người ta tổ chức đón mừng hôn lễ, người
ta chúc tụng, có nơi c̣n đốt pháo mừng. Để đáp lễ, đoàn đưa dâu cũng đưa
trầu cau ra mời, đưa quà, đưa tiền biếu tặng. Dần đần có những người làm ăn
bất chính, lợi dụng cơ hội cũng chăng dây, ṿi tiền, sách nhiễu, trở thành
tục lệ xấu. V́ thói xấu lan dần, gây nhiều cản trở, triều đ́nh phải ra lệnh
băi bỏ.
Thay thế vào đó, cho phép làng xă được thu tiền cheo. Khi đă nạp cheo cho
làng, tức là đám cưới được làng công nhận có giấy biên nhận hẳn hoi. Ngày
xưa, chưa có thủ tục đăng bộ kết hôn, th́ tờ nạp cheo coi như tờ hôn thú.
Nạp cheo so với chăng dây là tiến bộ. Khoản tiền cheo này nhiều địa phương
dùng vào việc công ích như đào giếng, đắp đường, lát gạch, xây cổng làng...Nhưng
nhiều nơi chỉ cung đốn cho lư hương chè chén. Đă hơn nửa thế kỷ, lệ này bị
băi bỏ rồi. Thanh niên ngày nay chỉ c̣n thấy bóng dáng của tiền cheo qua ca
dao- tục ngữ.
- Nuôi lợn th́ phải vớt bèo
Lấy vợ th́ phải nộp cheo cho làng.
- Cưới vợ không cheo như tiền gieo xuống suối.
- Ông xă đánh trống th́nh th́nh
Quan viên mũ áo ra đ́nh ăn cheo.
- Lấy chồng anh sẽ giúp cho
Giúp em...
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau.
|
