| |
-
- Bách phát bách trúng
-
- Trên thao trường, hay ngoài mặt trận, những
tay thiện xạ
thường được ca ngợi là người có tài "bách phát bách trúng" hay "trăm phát trăm trúng". V́ sao người ta lại ựa thích ca ngợi
bắn
giỏi theo cách như vậy)
- Chuyện kể lại rằng:
- Ngày xưa, thời Xuân Thu Chiến Quốc, dưới
trướng của Sở
Công Vương có hai người bắn cung lừng danh thiên hạ. Một
người tên là Phan Đáng, c̣n người kia là Dường
Do Cơ.Có một lần, trong lúc tập luyện, Phan Đáng bạn
ba phát tên
đều trúng vào hồng tâm, lấy làm đắc
ư lắm. Lúc ấy, Dường Do
Cơ cũng ở đó, tỏ vẻ không thán phục, bảo rằng: bắn trúng hồng tâm có ǵ là đặc biệt. Cách xa một trăm
bước, mũi tên của tôi có thể xuyên qua bất ḱ chiếc lá nào của
cây dương liễu".
Nói rồi, Dường Do Cơ giương cung: Quả nhiên, mũi
tên xuyên qua
chiếc lá dương liễu trên cành cây um tùm.
- Nhưng Phan Đáng vẫn không chịu, liền chọn lấy ba lá liễu ở
ba chỗ khác nhau, đánh
dấu và thách Dường Do Cơ bắn trúng.
Dường Do Cơ chỉ nh́n qua, rồi lùi
vào vị trí để bắn. Thế rồi, cả
ba mũi tên như có mắt, lần lượt xuyên qua ba chiếc lá, trước sự
kinh ngạc của mọi người.-
Về sau, trong
cuốn sử kí của nhà viết sử nổi tiếng Tư Mă
Thiêncó đoạn
viết: nước Sở có một người tên là Dường Do
Cơ,
là một người bắn tên rất ḱ tài, cách xa trăm bước mà "bách phát
bách trúng"
- Dường
Do Cơ
chỉ bắn cả thảy có bốn phát tên trong cuộc thi tài
ấy mà sao Tư
Mă
Thiên lại viết là: hoạch
phát bách trúng '? Th́ ra, ,"bách" (nghĩa là một trăm)
không được dùng
để
chỉ số lượng
cụ thể và xác định. Một nhà
thiện xạ được ca ngợi là bách phát bách trúng' không nhất thiết phải giương
cung đến một trăm
lần."Bách" ở
đây được dùng
với nghĩa biểu trưng
là "nhiều, rất nhiều", . c̣n kết cấu "bách... bách..:" biểu thị sự
đối xứng tuyệt
đối
như là "bao nhiêu... th́... bấy nhiêu".- Trong tiếng Việt, thành ngữ này có
hai dạng đồng nghĩa
được dùng song song: "bách phát bách trúng" và "trăm
phát trăm trúng". Ví dụ:- "Tôi nghe thiên hạ
đồn
ông Lê có tài bắn bách phát bách
trúng : nên tôi có ḷng hâm mộ từ
lâu
(Đỗ Quang Tiến, "Ṿm trời biên giới). "Đồng chí thủ trưởng
dặn: - Đồng chí là xạ thủ
trăm
phát trăm trúng th́
phải sử
dụng loại súng tầm xa" (Nhiều tác giả,
- "Gương chiến đấu thanh
niên Miền Nam.
- Về sau, "bách phát bách trúng" c̣n
để chỉ khả năng
của những người. làm việc ǵ
cũng đạt kết quả như
ư muốn. Cũng vậy hiện nay, "trúng" dâu phải chỉ là
trúng đích mà :c̣n có
nghĩa là
đạt
kết quả. là thành công
nữa.
Xem: <a href="http://e-cadao.com/giaithich/gtbachphat.htm">Bách
Phát Bách Trúng</a>
-
(Trích từ "Kể chuyện Thành ngữ, Tục ngữ"
- Hoàng Văn Hoành - Viện Ngôn Ngữ Học) |
