-
|
Cái khó bó cái khôn
- Cái khó ló cái khôn?
Cứ ngỡ đây là hai biến thể của một câu tục ngữ, thế rồi không ít
người tranh luận lí giải theo những hướng khác nhau. Nhiều người xem
dạng thức cái khó bó cái khôn là dạng chuẩn, dạng đích thực và phủ nhận
dạng thức cái khó ló cái khôn. Ngược lại, một số khác xu cho dạng cái
khó ló cái khôn mới là một dạng chân chính. Thực ra, đây là hai câu tục
ngữ có nghĩa và cách sử dụng khác nhau. Chúng khác nhau một cách "nghiệt
ngả'"!
Trong những hoàn cảnh bất lợi, những người thông minh tài cán, khôn
ngoan cũng có lúc phải bất lực, không thể dễ dàng xoay trở, đảo ngược
được t́nh thế. Cái khó bó cái khôn là vậy. Cái khó bó cái khôn phản ánh
sự bất lực của trí tuệ, tài năng trước hoàn cảnh. Đó cũng là sự cảm
thông trước bước đường của những con người đang rơi vàn hoàn cảnh không
có lối thoát.
Thế nhưng, đôi khi trong cuộc 'sống vẫn có những t́nh thế ngược lại.
Con. người ở vào một cảnh huống tưởng chừng đă hoàn toàn bế tắc, hoàn
toàn hết đường tháo gỡ, đột nhiên một ư nghĩ thông minh "xuất thần" cứu
vớt được t́nh cảnh, giải
tỏa được khó khăn. Cái khó ló cái khôn là như thế. Đó cũng là lời động
viên, an ủi nhau, cố gắng t́m cách tháo ga khó khăn, bất luận ở hoàn
cảnh nào.
Rơ ràng, là giữa cái khó bó cái khôn với cái khó ló cái khôn ư nghĩa và
cách sử dụng hoàn toàn trái ngược nhau. Do vậy, không thể nói đây là'
hai biến thể của một câu tục ngữ, không có dạng nào là chuẩn, dạng nào
là không chuẩn. Đây là hai câu tục ngữ trái nghĩa nhau.
- (Trích từ "Kể chuyện Thành ngữ, Tục ngữ" - Hoàng Văn Hoành - Viện Ngôn Ngữ Học)
|
