| |
Ông
Gốc
Nguồn: Tỉnh
Bến Tre
Ông Gốc tên
thật là Vơ Hữu Vai, sinh năm 1815, là một nông dân miền Trung thuộc phủ
Quy Nhơn (B́nh Định), theo những đoàn người di dân bằng ghe bầu vào Nam
dưới triều Tự Đức đến lập nghiệp ở vùng đất cạn sông Vàm Cỏ Đông (nay
thuộc tỉnh Long An). Ông lấy vợ người địa phương họ Huỳnh, sau đó chuyển
sang họ vợ thành Huỳnh Văn Vai. Năm 1862, khi phong trào chống Pháp ở
miền Đông Nam Bộ hy sinh, lực lượng kháng chiến dần dần tan ră, địch
khủng bố, bắt bớ nhiều người, ông t́m cách chạy về miệt Bến Tre, Trà
Vinh. Thuở ấy vùng đất An Hóa cũng như các cù lao Minh, cù lao Bảo, đất
đai c̣n hoang vu, nhiều nơi là rừng rậm. Khi ghe ông đi qua trạm gác do
quân Pháp đặt ở Giao Ḥa, ông bị buộc phải trở lại v́ không có giấy
thông hành hợp pháp. Ông căi lại chúng:
- Sông rạch
của người Việt, th́ người Việt có quyền tự do đi lại, sao các ông lại
cấm?
Sau một hồi
căi vă, thấy chúng vẫn kiên quyết không thay đổi ư kiến, ông đành phải
quay thuyền trở lại, vừa bực tức vừa căm giận. Bọn lính gác nghe ông
chửi bèn dùng xuồng rượt theo, bắt ông lại để hỏi tội. Trên ghe chúng,
chỉ có một thằng lính Tây và hai tên mă tà người Việt. Vốn là tay giỏi
vơ nghệ, ông chờ cho ghe chúng cặp sát ghe ông, bất ngờ ông đạp mạnh một
cái, làm chiếc ghe cḥng chành rồi bị lật úp. Mặc cho tên chủ và hai tên
tớ ngoi ngóp dưới sông, ông dong buồm chạy thẳng về Mỹ Tho. Do giặc báo
tin cho nhau, ông bị bọn chúng đón bắt và giam hơn một năm trời mới thả
ra.
Lần thứ hai,
ông quyết định trở lại vùng đất cù lao để t́m một chỗ định cư, lập
nghiệp. Lần này, ông không đi theo ngă kênh Giao Ḥa nữa mà chạy thuyền
men bờ biển, đến cửa Ba Lai th́ ngược ḍng lên măi. Đến chiều tối, ông
dừng lại cơm nước và nghỉ qua đêm. Không ngờ đến gần sáng, nước thủy
triều xuống, ghe ông bị một gốc cây đâm thủng và mắc ở đó. Ông nói với
bà vợ cùng đi theo: "Chắc ông bà xui khiến như thế nào đây nên mới có
chuyện này!"
Ông lên bờ đi
quan sát cuộc đất chung quanh, thấy đất tốt, cây cối xanh tươi, địa thế
cũng quang đăng, thuận tiện, nên quyết định dựng lều ở lại đây để khai
phá, sinh sống. Sau một thời gian, thấy ông làm ăn khấm khá, nhà cửa,
vườn tược khang trang, nhiều người kéo đến chặt cây, khẩn đất và làm ăn
ngày một phát đạt, đông vui.
Trong những
lúc quây quần bên đống lửa hay bên ấm nước chè ban đêm, câu chuyện về
cái gốc cây đâm thủng ghe của người đến lập nghiệp đầu tiên thường được
họ đem ra bàn luận, nhắc đi nhắc lại và thêu dệt thành một huyền thoại.
Lâu ngày thành quen, bà con trong thôn xóm không c̣n gọi ông là Huỳnh
Văn Vai nữa mà bằng cái tên dân dă "Ông Gốc", như để ghi nhớ một chuyện
rủi ro mà trở thành may mắn, mở đầu cho một cuộc quy dân lập ấp.
Vùng đất này
thuở ấy c̣n nhiều cọp và cá sấu. Ông Gốc vốn là một nông dân có sức khỏe,
biết vơ nghệ, đức tính gan dạ, cho nên trong thực tế ông trở thành một
điểm tựa tinh thần của đồng bào khi phải đối phó với những bất trắc
trong đời sống. Có lần, ông cùng bà con phát hiện một lối ṃn dẫn sâu
vào rừng. Ông lần theo và bắt gặp một con sấu đang đẻ. Ông đă dùng mác
thong đâm chết con vật. Lối ṃn do cá sấu đi lại, nước chảy lâu ngày
thành con rạch, đồng bào ở đây gọi là rạch Sấu.
Cái tên "ông
Gốc”, “rừng ông Gốc” ra đời trong hoàn cảnh như thế, và cho đến nay vẫn
được truyền tụng như mẫu người thuộc thế hệ khai cơ lập nghiệp buổi ban
đầu ở nơi đất cù lao này.
|
