Home T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
 
Ấn vàng và kiếm bạc
 
Nguyễn Phan Vũ
Sưu tầm tại Tây Sơn, An Khê


Tục truyền ở một làng Ba Na thượng nguồn sông Côn, từ ngàn xưa có một thanh gươm lạ. Không biết đích xác thanh gươm có từ bao giờ, chỉ biết rằng từ khi các già làng th́ đă thấy lưỡi gươm cắm sâu sừng sững trên một tảng đá lớn nằm ven đường dẫn đến làng. Trải bao mưa nắng, lưỡi gươm vẫn sáng chói, không hề hoan rỉ.

Dân làng truyền rằng, đây là thanh gươm quí trời ban cho người tài hiền trong thiên hạ để giúp dân dựng nước. Biết bao bàn tay tráng sĩ đă ướm vào chuôi gươm nhưng không một ai lay chuyển nổi thanh gươm. Đời này qua đời khác, chuôi gươm càng lên nước bóng loáng, và lưỡi gươm sáng ḷa ánh mặt trời như tỏa hào quang. Cho đến ngày kia có một người “con Kinh” ngược ḍng sông Côn v́ hâm mộ thanh gươm t́m đến làng. Dân làng thấy người khách lạ tướng mạo xuất chúng, thông hiểu mơi lẽ trời đất, lại ăn nói có nghĩa, có nhân, nên đem ḷng kính phục và dẫn chỉ chỗ thanh gươm báu. Đến nơi, trước sự khâm phục của dân làng, người khách lạ lễ tạ mọi người rồi bước lên tảng đá ướm đặt bàn tay vạm vỡ của ḿnh vào chuôi gươm. Khi cánh tay của người đó vung mạnh, nâng thanh gươm lên th́ ḥn đá rung chuyển và cả thanh gươm quí hiện ra tỏa sáng ḷa trước mặt mọi người. Người tráng sĩ có sức mạnh hơn người ấy chính là Nguyễn Huệ, vốn sinh cơ lập nghiệp ở đất Kiên Mỹ, theo anh ngược ḍng sông Côn đi t́m người tài hiền trong thiên hạ để mưu nghiệp lớn. Cảm phục tài năng, dân làng mời anh họ Nguyễn ở lại rồi mở tiệc khoản đăi. Quanh làng thường xuất hiện một con gà cồ to lớn khác thường sống trên trăm năm, nhân ngày vui, dân làng bèn săn con gà nọ làm thịt đăi khách quí. Khi mổ gà ra, trong bụng gà có một cái ấn lớn bằng vàng. Dân làng cho rằng đấy là điềm trời giúp Nguyễn Huệ lập nghiệp lớn, bèn cung kính dâng lên Nguyễn Huệ. Cầm ấn và kiếm trong tay, Nguyễn Huệ nói với dân làng rằng: “Trời đất đă có ư chọn ta trao ấn vàng và kiếm bạc, ta sẽ quyết qui tụ giang sơn về một mối để không phụ sự chờ mng của trăm họ và lượng cao dầy của trời đất”. Ai nấy đều tỏ ḷng quy phục, muốn được theo anh em Tây Sơn dựng cờ nghĩa gây nghiệp lớn. Nguyễn Huệ hỏi già làng, trong làng có bao nhiêu người? Già làng đáp: “Phía Bắc thượng có 200 người, phía Nam thượng có 200 người, giữa làng là con sông nước chay xiết, không ai dám qua lại viếng thăm nhau”. Nguyễn Huệ nghe vậy bèn ra sông rạch đôi ḍng nước chay xiết. Lập tức ḍng nước rẽ hai bên, để hiện ra một lối qua sông rộng răi. Từ đó dân làng càng mang ơn anh em nhà Tây Sơn, hết ḷng giúp đỡ anh em Tây Sơn dương cao cờ nghĩa thống nhất sơn hà.
Chúa Xà Đàng và bầy ngựa rừng


 
Nguyễn Lư
(Sưu tầm tại Kiên Mỹ, Tây Sơn)


Xa xưa, dân tộc Xà Đàng lừng danh là một bộ tộc không hề khuất phục ai. Sống riêng một cơi, tung hoành bốn phương, họ làm náo động từ rừng sâu đến đồng nội. Người Xà Đàng chỉ tin và sợ trời.

Một buổi sáng nọ, tin anh em Tây Sơn dấy binh, chiêu dụ anh tài chống lại triều đ́nh lan đi khắp nơi, làm xao xuyến cả buôn làng Tây Nguyên. Vị chúa Xà Đàng gương mặt tự phụ, nói với thủ hạ rằng: “Huệ sao dám làm điều kinh thiên động địa ? Nếu Huệ có tài như con trời, th́ hăy dụ được bầy thiên mă của trời nuôi trên núi. Khi đó, ta sẽ đem cả làng theo hết”.

Nguyễn Huệ nghe tin ấy, mỉm cười. Mấy ngày sau ông cùng mấy chàng trai lực lưỡng cưỡi ngựa vào rừng. Ông chọn con ngựa cái khỏe, đẹp, lông nó mướt nhưng nhung, đuôi dài và óng ả như cánh phượng, mắt ướt long lanh, thả nó vào rừng. Hàng ngày nó hí lên những tiếng dài khêu gợi, vọng vào rừng sâu, như nhắn gọi. Nguyễn Huệ cắt cỏ thật non, bỏ cho nó ăn. Trong bầy ngựa trời, có con đực chúa đàn, nghe tiếng hí, từ trong rừng sâu lần ra. Nó thấy con ngựa cái tơ của ông Nguyễn Huệ có vẻ “dễ thương”, liền lân la đến làm quen. Dần dần ngựa cái rủ được cả bầy cùng theo đến. Ngày nào chúng cũng hí gọi, nô giỡn với nhau rất thân thiết. Ông Huệ ŕnh ở đằng xa, thấy bầy ngựa rừng đă có vẻ say cô ngựa của ḿnh, ông liền ra mặt. Bầy ngựa rừng lúc đầu hoảng sợ, muốn chạy, nhưng đă bị “nàng ngựa cái” giữ lại. Ông Huệ ra cho cỏ, vuốt ve con ngựa của ḿnh, khiến bày ngựa rừng dạn người. Lần sau ông ra, chúng không lạ lùng nữa. Ngày này qua ngày khác, ngựa rừng đă quen, ông Huệ cắt nhiều cỏ non, dắt con ngựa cái về. Lũ ngựa rừng nhớ bạn, lại đă dạn người, nên đi theo. Ông Huệ kiên nhẫn theo dơi, nắm đặc tính từng con ngựa rừng để thuần phục chúng. Dụ được bầy ngựa rồi, ông Huệ chưa vội báo cho dân làng biết. Lúc chúng thuần như lũ ngựa nuôi trong tàu của ḿnh, Nguyễn Huệ mới báo tin được cho dân làng. Không ai tin-nhất là mấy già làng. Họ vẫn nói: “Không ai khiến được ngựa trời đâu. Chỉ có trời sai được chúng thôi!” Một số người muốn đi xem, ông Huệ bằng ḷng. Ông cho lũ thanh niên trèo lên núi cao, rừng rậm, ngồi im trên ngọn cây, để xem ông sai khiến ngựa trời. Đám thanh niên hồi hộp theo dơi ông Huệ gọi bầy ngựa trời ra, sai khiến chúng thật ra ngoan. Họ phục ông Huệ là “người trời”, đă sai khiến được ngựa trời, nên về khoe với các già làng. Già làng vẫn chưa tin. Có người phải thề: “Mắt tao thấy, tai tao nghe, tao nói sai trời phạt. Ông Huệ đúng là con trời xuống dạy lũ ngựa trời như lính của ông rồi”. Nhiều già làng đi xem, thấy quả đúng như vậy. Lúc ấy họ mới phục và tôn ông Huệ là thần, làm kiệu rước ông về, vật trâu vật heo, đón ông Huệ “con trời”, làm lễ huyết thề, quyết đi theo Tây Sơn, theo ông “con trời” dấy binh khởi nghĩa.
Sức khỏe và tài trí
 
Lê Xuân Lít
(Sưu tầm tại Tây Sơn)


Bữa ấy, binh sĩ Tây Sơn đang hành quân. Đường rừng cheo leo, một bên là khe suối sâu, một bên là cây gai chằng chịt, chỉ có lờ mờ vết tích một con đường nhỏ đă bị cây rừng mọc lấn. Đă thế, lại một ḥn đá rất to chắn lối. Nghĩa quân từng người leo qua tảng đá. Hàng quân đi chậm lại.

Nguyễn Huệ đang đi ở đoạn giữa, thấy vậy liền tiến lên coi. Nh́n tảng đá lớn, ông ngấm nghía, xem xét. Rồi ông ra hiệu mấy anh em lực lưỡng ghé vào một bên, c̣n bên to hơn ông ghé vai vào. Huệ “hự” một tiếng, tất cả nhất loạt cùng đẩy. Tảng đá lăn kềnh xuống ḷng khe. Ai nấy đều trầm trồ, con người có sức khỏe phi thường ấy.

Lần khác, cũng trên đường hành quân. Có con trăn mộc to tướng nằm ngang chắn lối. Anh em dừng lại, lùi xa. Trăn đang cuộn ḿnh, đầu dấu kín trong bụi. Chỉ một tiếng động là trăn nhanh chóng phát hiện được mục tiêu và nó sẽ vươn ḿnh tới trong nháy mắt. Anh em bàn cách giết trăn, nhưng không ai biết làm cách nào giết được, v́ đầu nó dấu kín. Huệ đến, thấy rơ sự thể. Ông liền lấy cây cung và rút mũi tên tẩm thuốc độc ra. Mọi người hồi hộp, không hiểu Nguyễn Huệ làm cách nào để biết được đầu trăn. Phút chờ đợi im lặng Nguyễn Huệ giương cung, đặt chân lên tảng đá. Bất th́nh ĺnh, ông đạp mạnh tảng đá cho nó lăn xuống khe sâu, tạo nên tiếng động lớn.

Con trăn giật ḿnh, chưa biết sự thể ra sao, liền thó đầu ra khỏi bụi rậm cất lên t́m mục tiêu. Ngay lúc ấy, nhanh như tia chớp, mũi tên tẩm thuốc đọc từ tay Nguyễn Huệ cắm phập vào đầu trăn. Nó quằn quại dăy dụa hồi lầu rồi lăn xuống khe sâu bên đường nhừng lối cho quân đi.

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17