|
NGƯỜI LẮNG THẦM T̀M CON CHỮ VIỆT CỔ
Nhà nghiên cứu Đỗ Văn Xuyền (phường
Tân Dân, Việt Tŕ, Phú Thọ), là người từ bao năm nay đă lặng lẽ bỏ bao
công sức đi t́m và giải mă chữ Việt cổ.
Ông Đỗ Văn Xuyền khẳng định: “Buổi
lập nước, triều đại Vua Hùng, chúng ta có một nền giáo dục rực rỡ. Người
Việt ta đă có chữ viết trước cả người Hán”.
Nhà nghiên
cứu Đỗ Văn Xuyền
Hơn 50 năm trước, về với Đất Tổ, ông Đỗ
Văn Xuyền là một anh giáo tuổi 20. Không biết có phải do duyên tiền định
hay ư thức trước sự nghiệp của tiền nhân. Ông bắt đầu lặng thầm trên con
đường t́m chữ Việt cổ. Ông t́m thấy bộ chữ 17 kư tự gọi là hoả tự (nh́n
giống ngọn lửa cháy) của Vương Duy Trinh (năm 1903 Tổng đốc Thanh Hóa)
viết trong “Thanh Hoá quan phong” in năm 1903 đă cho rằng đây là chữ
Việt cổ c̣n sót lại ở Tây Bắc. Vương Duy Trinh viết: “V́ thập châu (vùng
Tây Bắc) là nơi biên viễn (biên giới xa) nên dân ta c̣n lưu giữ được thứ
chữ ấy. Các nơi khác, Sĩ Nhiếp (186) bắt bỏ hết để học Hán tự”. Ông t́m
thấy bộ chữ Thái thổ tự của Phạm Thận Duật phát hiện năm 1855 cũng ở
vùng Tây Bắc. Ông đọc sách Thông giám cương mục của Chu Hi đời Tống nói:
“Đời Đường Nghiêu thứ 5 (2352 trước công nguyên) người Nam Di Việt đến
chầu, hiến con rùa lớn…”. Theo cổ sử Trung Quốc “vào thời Vua Nghiêu (
năm 2357 trước công nguyên) có sứ giả Việt Thường đến kinh đô tại B́nh
Dương (phía bắc sông Hoàng Hà - tỉnh Sơn Tây ngày nay) để dâng một con
thần quy, vuông hơn ba thước, trên lưng có khắc chữ Khoa Đẩu ghi việc từ
khi trời đất mới mở trở về sau”. Vua Nghiêu sai chép lấy gọi là Quy Lịch.
Sách Lĩnh Nam Chích Quái của ta cũng ghi rơ điều này.
Trong một bản Ngọc phả từ thời vua Trần
Thái tông cũng ghi: “Nghiêu thế, Việt Thường thị kiến thiên tuế thần
qui, bối hữu Khoa đẩu” nghĩa là thời vua Nghiêu, nước Việt Thường tặng
rùa thần ngh́n tuổi, lưng có chữ Khoa đẩu. Nhà nghiên cứu Lê Trọng Khánh
cũng nhắc đến chữ khoa đẩu thời tiền sử của dân ta.
Ông Xuyền t́m lời tựa cuốn tự điển Việt
- Bồ - La xuất bản năm 1651 ở Rôma mà tác giả Alexandre de Rodes đă
viết: “Đối với tôi, người
dạy tài t́nh nhất là một thiếu niên bản xứ. Trong ṿng ba tuần, anh ta
đă hướng dẫn cho tôi tất cả các thanh của ngôn ngữ ấy và cách đọc các từ”,
theo ông Xuyền, ngôn ngữ đó là chữ Việt cổ.
Một trong những thành tựu rực rỡ nhất mà
ông cha ta xây dựng nên từ thời tiền sử là thành tựu giáo dục. Thời Hùng
Vương chúng ta đă có một hệ thống giáo dục với các trường học, các thầy
cô giáo và các em học sinh. Cha ông ta đă phát minh ra giấy viết. Ông
Xuyên dầy công t́m hiểu và dịch được tên tuổi 18 thầy giáo từ thời Hùng
Vương từ thời Hùng Vương thứ 6 và nhiều tên tuổi các học tṛ nổi danh
trong lịch sử.
Trong tập: “Sự h́nh thành và phát triển
chữ Việt cổ”, do Viện Văn hoá in năm 1986, Giáo sư Lê Trọng Khánh đă dẫn
chứng: Nhiều dân tộc trong Bách Việt đă dùng chữ Khoa đẩu từ thời Phục
Hy- Thần Nông để ghi tiếng dân tộc ḿnh. Như vậy, dân tộc Kinh - Lạc
Việt lại không c̣n văn bản hay sao? Riêng ở Việt Nam, chữ khoa đẩu được
dùng lâu hơn. Măi đến đời Sĩ Nhiếp vẫn c̣n, tuy Sĩ Nhiếp cấm đoán nhưng
nhân dân ta vẫn dùng.
Nhiều nhà nghiên cứu, từ Hà Văn Tấn, Lê
Trọng Khánh, Bùi Văn Nguyên, Trần Ngọc Thêm... cho đến Vương Duy Trinh,
Trương Vĩnh Kư, cả những nhà nghiên cứu nước ngoài ở Anh, Tiệp Khắc, Mỹ,
Pháp, nhất là Trung Quốc: Từ Lục Lưu, đến Hứa Thân, Trịnh Tiểu... đều
khẳng định: Việt Nam xưa đă có chữ viết riêng.
Gần đây Nhóm nghiên cứu Chữ Việt cổ và
giáo dục thời Hùng Vương, do nhà văn Khánh Hoài - Đỗ Văn Xuyền lănh đạo
đă có những khám phá rất quan trọng. Một trong những kết quả nghiên cứu
của Nhóm là phát hiện ra một bộ chữ Việt cổ được lưu giữ ở vùng Tây Bắc
Việt Nam. Các nhà khoa học cho rằng văn tự này có thể là một biến thể
của chữ “Khoa đẩu” hay “Hoả tự” đă ghi trong cổ sử. Thứ chữ đă tồn tại
trong nền văn hoá tiền Việt - Mường. Do không được sử dụng phổ biến, bộ
chữ này bị đóng băng, không phát triển theo kịp những biến âm trong
tiếng nói người Việt hiện đại. Đến thế kỷ 16 khi đạo thiên chúa truyền
vào nước ta, một nhóm trí thức người Việt đă cùng các giáo sĩ phương tây
La Tinh hoá bộ chữ này thành chữ Quốc ngữ mà ta đang dùng ngày nay.
Điều làm
tôi vô cùng cảm phục là ông Xuyền không phải là nhà khoa học, không
hưởng lương chuyên môn nhưng 50 năm qua, để đi những chuyến điền dă, ông
phải thế chấp sổ hưu để vay tiền, dù quỹ thời gian ngày một ngắn và dù
mang trong ḿnh nhiều thứ bệnh tuổi tác nhưng ông sẵn sàng lên đường bất
cứ lúc nào, tới bất cứ đâu v́ chữ Việt cổ. Cái tài, cái tâm của một nhà
giáo, một nhà nghiên cứu chân chính và trọng trách với tiền nhân, với
dân tộc, niềm tin vào văn hóa của một dân tộc có ngh́n năm văn hiến đă
tiếp sức cho ông.
Năm 2005, nhân dịp lên thăm và làm việc
tại tỉnh Phú Thọ, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đă trao đổi với ông Xuyền
về chữ Việt cổ và động viên ông tiếp tục nghiên cứu. Gần đây, ông Xuyền
cũng đă có buổi báo cáo lên Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân về vấn đề này. Cuối năm 2007, tại Trung tâm
Văn hóa Người cao tuổi, hơn 40 nhà khoa học đă nghe ông báo cáo về những
phát hiện mới của chữ Việt cổ. Giáo sư Trần Phương, nguyên phó Thủ tướng
Chính phủ đă đánh giá cao những phát hiện của ông.
Qua điện
thoại ông mời tôi ngày 4-3 âm này lên Việt Tŕ khánh thành rùa đá, mô
phỏng rùa đá Vua Hùng xưa tặng Vua Nghiêu, trên mai có khắc chữ hỏa tự (chữ
Việt cổ) tại đền thờ thầy giáo Vũ Thê Lang (Thầy
Vũ công ở Mộ Trạch Hải Dương, ḍng dơi thi thư lên cung thành kinh đô
Văn Lang, ở thôn Hương Lan, ngày nay thuộc xă Trưng Vương - Việt Tŕ dạy
học. Hai ông bà sinh được người con đặt tên là Vũ Thê Lang, khi trưởng
thành Vũ Thê Lang đă dạy hai công chúa của Hùng Duệ Vương là Tiên Dung
và Ngọc Hoa. Nhân dân đă lập đền thờ vợ chồng Vũ Thê Lang, đền này có
tên là “Thiên Cổ Miếu”) tại
thôn Cổ Miếu, xă Thê Lang. Ông Xuyền cho biết ngày 4 âm này c̣n có Trung
tâm văn hóa người cao tuổi Việt Nam, Trung tâm nghiên cứu và phát triển
văn hóa Lạc Việt của thành phố Hồ Chí Minh, cùng nhiều nhà nghiên cứu,
nhà tài trợ cùng lên. Ông như reo lên trong máy nói đă t́m ra mật mă của
những văn tự cổ.
Người viết bài này từng sống và dạy học
ở vùng đồng bào dân tộc Thái Tây Bắc 30 năm, có chút am hiểu về văn hóa
Thái Tây Bắc, từng viết hàng trăm bài về văn hóa Thái đăng trên các báo,
tạp chí của TW và địa phương. Đặc biệt, năm 2007 tôi được vinh dự cùng
nghệ nhân Ḷ Văn Biến ở bản Căng Nà, phường Trung tâm, thị xă Nghĩa Lộ,
Yên Bái biên soạn thành công “Bộ tài liệu dạy tiếng và chữ Thái cổ Mường
ḷ”, nay được Bộ Nội Vụ triển khai làm chương tŕnh khung cho 7 tỉnh có
đông người Thái sinh sống để chỉnh sửa, dạy cho cán bộ, viên chức đang
công tác tại vùng dân tộc Thái. Vậy mà khi biết công tŕnh nghiên cứu
lặng thầm hơn 40 năm của ông Đỗ Văn Xuyền, tôi đă vô cùng xúc động và
khâm phục.
Nhờ những
người như ông Đỗ Văn Xuyền mà chữ Việt cổ của dân tộc ta có cơ hội được
phục sinh. Những người con của đất nước con Rồng cháu Tiên, trong nghĩa
đồng bào với hàng ngàn năm văn hiến có thêm một cứ liệu đáng tin cậy về
truyền thống văn hóa dân tộc. Tôi cứ ao ước rằng, giá như công tŕnh của
ông xuyền cùng nhóm nghiên cứu được đưa vào danh mục công tŕnh trọng
điểm quốc gia và có một nguồn kinh phí của Nhà nước cùng các nhà tài trợ
th́ tốt biết bao, nhất là khi quỹ thời gian của ông không c̣n nhiều nữa,
dẫu nhiệt huyết là vô hạn.
(Trong bài có sử dụng một số tư liệu của các nhà nghiên cứu)
Trần Vân Hạc
|