(VOV4) - Đám cưới là ngày vui, ngày hạnh phúc trong cuộc đời mỗi người, nhưng các cô gái người Ngái trước khi đi lấy chồng lại dấm dứt khóc, lại u sầu, hoang mang. Có cô khóc liền 7 ngày trước khi về nhà chồng, khóc đến khi chú rể rước dâu về. Thậm chí, họ hàng, bạn bè cũng đến… khóc cùng. Thật là một chuyện lạ!  

Ngày trước, đám cưới của người Ngái khá nặng về lễ vật. Ngoài tiền mặt, thịt, rượu, gạo, chè, thuốc… nhà gái thách cưới, nhà trai phải sắm đủ chăn màn, quần áo cho con dâu. Bà Hà Thị Hường, ở xóm Tam Thái, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên kể, đến thế hệ bà thì những thủ tục rườm rà và lễ vật thách cưới mặc dù vẫn được đề cao, nhưng đã giảm đi nhiều so với trước:

-Trước, ăn hỏi, nhà gái thách nhà trai phải cho bao nhiêu bộ quần áo, chăn màn. Mẹ tôi, từ lúc lấy chồng đến lúc già, quần áo mặc vẫn còn. Nhiều, đủ cái tủ to 2 người khiêng!

Thế nhưng, theo bà Hường, điều đặc biệt nhất trong đám cưới của người Ngái không phải là lễ vật mà là ở tục… cô dâu khóc trước khi về nhà chồng. Sau ngày ăn hỏi, tức là sau khi đã nhận đủ những lễ vật của nhà trai, đáng lẽ, nhà gái phải vui mừng, rôm rả, thì ngược lại.

“Tiền vàng, gạo thuốc của “nhà người ta”, cha mẹ mình đã nhận rồi; quần áo, chăn màn “người ta” mang đến, mình cũng đã nhận, mình phải ăn ở sao cho tròn đạo làm dâu con, làm vợ” - bà Hường bảo. Đó là suy nghĩ, là trăn trở của hầu hết các cô gái người Ngái trước ngày cưới. Cộng với tâm lý sắp phải xa bố mẹ, xa gia đình, nên các cô không kìm nén được cảm xúc.
 

Vợ chồng già người Ngái. Ảnh: KT

Ngày lấy chồng, bà Hường khóc 7 ngày. Thời đó, có người còn thuê người về khóc. Chị em thân đến chơi nhà, mẹ cô dâu bảo: Mày ở đây khóc với nó, bao giờ nó đi lấy chồng hãy về.

Các cô gái Ngái khóc có bài có bản, rằng bố mẹ nuôi con trưởng thành, giờ con đi không biết ra sao, sướng hay khổ… Con gái khóc, bố mẹ cũng khóc. Khóc rằng: Thôi con cứ về, chịu khó làm ăn. Đừng láo lếu, người ta đánh khổ. Người ta dạy thế nào thì phải nghe thế.

Anh trai, em trai, chị em cô dâu cũng khóc. Khóc đến bao giờ em ra cửa thì thôi. Chia tay, các anh khuyên em: “Em về thôi, đừng khóc nữa. Em về ngoan ngoãn làm ăn, không để bố mẹ chửi, anh em chửi, mang tiếng bố mẹ mình”. Có cô dâu khóc tới khi nhà trai đến đón dâu, khóc đến không ăn được cơm, anh trai phải bón!

Cô gái bày tỏ sự biết ơn, tình cảm với bố mẹ, anh chị em trong lời khóc. Cha mẹ dạy bảo con cách làm ăn, đối nhân xử thế, anh chị dặn dò em bằng lời khóc. Ông Hoa Huân, ở xóm Tam Thái, bảo rằng khóc trong đám cưới không giống như khóc khi nhà có người mất hay có chuyện gì buồn phiền. Khóc đấy, nhưng mà vẫn vui: “Khóc như là hát, vì lo lắng, vì thương nhớ cha mẹ. Nhưng, trong lời khóc vẫn vui , vì đi lấy chồng mà. Phong tục của người Ngái là phải khóc, nhưng mà người ta không khóc nức nở, mà khóc than, khóc để dặn dò, dạy bảo. Lời khóc vừa giống lời dặn dò, lại giống lời hát”.

Ngày nay, các cô gái người Ngái vẫn khóc trong ngày cưới của mình, nhưng chỉ buổi tối trước ngày cưới. Khi nhà trai rước dâu, cô dâu vẫn khóc khi bước ra cửa nhà mình. Nhiều bậc cha mẹ vẫn dùng lời khóc dặn dò con gái trước khi về nhà chồng. Phong tục cũ đã được cải tiến, phù hợp với hoàn cảnh và đời sống mới.