|
|
Phân Tích Bài Ca
Dao "Đêm Qua Ra Đứng Bờ Ao" Đă là
người Vn th́ hẳn chẳng ai xa lạ ǵ với những câu ca dao
tuy giản dị, mộc mạc mà chan chứa t́nh người.Đó có thể
là những lời dân ca t́nh tứ,lắng đọng; có thể là những
câu hát ru sâu nặng nghĩa t́nh; hoặc cũng rất có thể là
những lời đối đáp trao duyên. Ca dao tựa như một viên
kim cương đa diện, mà ở mơi góc cạnh của nó ta lại thấy
ánh lện một mặt của tâm trạng con người, lung linh và
sáng măi.Vui có. buồn có, đợi chờ có, nhớ mong có...mọi
cung bậc sắc thái t́nh cảm của con người đềui được diễn
tả 1 cách hết sức tinh tế, chân thực, sinh động qua
những lời ca dao.tooi nhớ có một bài ca dao thế này:
Đêm qua ra đứng bờ ao,
Trông cá cá lặn, trông sao sao mờ.
Buồn trông con nhện giăng tơ
Nhện ơi, nhện hỡi nhện chờ mối ai?
Buồn trông chênh chếch sao Mai
Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?
Một bài ca dao thật hay, thật đẹp với ngôn từ mộc mác,
chân chất mà đă lột tả hết tâm trạng của nhân vật trữ
t́nh.Nhân vật trưx t́nh ở đây là một cô gái-một nàng
thiếu nữ với trái tim " bồi hồi trong ngực trẻ" đang tha
thiết mong nhớ ng yêu.Trong đêm đen tĩnh mịch-thời điểm
của những cuộc hẹn ḥ đôi lứa-cũng là lúc cô gái cảm
thấy ḷng ḿnh cô đơn trống trải.V́ sao ư? V́ trong
khoảng thời gian của t́nh yêu, của ḥ hẹn mà lại trống
vắng 1 ḿnh, thử hỏi sao không buiồn cho được! Quá mong
ng yêu, cô gái đă giăi bày tấm ḷng ḿnh với cảnh vật
xung quanh.Thế nhưng " trông cá cá lặn trông sao sao mờ".
Dường như cảnh vật đă vô cùng lănh đạm với tâm trạng
người thiếu nữ.Cô chẳng biết chia sẻ cùng ai và ta cảm
tưởng như cũng chẳng có ai muốn chia sẻ với nàng.T́m cá
bầu bạn th́ mặt nước lặng thinh, gửi t́nh cảm lên v́ sao
th́ chỉ thấy một màu đen êm dịu, rộng lớn mênh mông.Nó
làm cho nỗi buồn bị cô lập và càng " gặm nhấm" cói ḷng
hiu hắt của cô gái trẻ.Cô càng thêm cô đơn quạnh vắng
với nỗi mong nhớ xot xa đang dâng trào.Và lúc này đây ta
lại bắt gặp một thứ thật quen thuộc, rất " ca dao" và
cũng rất " Việt Nam":
Buồn trông con nhện giăng tơ
...
Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?
Đó chính là " buồn trông"- 1 điệp từ rất đỗi gần gũi
trong ca dao.Nó là mở đầu cho những lời than thân trong
ca dao xưa.Điệp từ " buồn trông " xuất hiện ở đây nhằm
nhấn mạnh nỗi buồn cô đơn giữa cảnh vật của người con
gái.Đó là bút pháp tả cảnh ngụ t́nh.Ngoại cảnh mà như
tâm cảnh.Càng buồn th́ càng trông vào cảnh vật, mong t́m
chút vui nơi khung cảnh thơ mộng mà nào có được! Càng
trông th́ chỉ thấy ḷng càng thêm trĩu nặng.Bởi:
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ?
Và liên tiếp sau đó là hai h́nh ảnh ẩn dụ cho tâm trạng
của cô thiếu nữ: nhện giăng tơ và sao Mai. Từ những sự
vật trong thiên nhiên, cô đă gửi tiếng ḷng của ḿnh-1
tiếng ḷng thổn thức ngóng trông."Nhện giăng tơ" là 1
h́nh ảnh thật đẹp và giàu sức biểu cảm cao.Tơ nhện hay
chính là sợi tơ hồng duyên phận, sợi tơ t́nh yêu đă se
duyên cho đôi trẻ để giờ đây " trăm mối tơ ṿ".Chiếc
màng nhện mỏng mang phải chăng như chính người con gái:
yếu đuối, mong manh.Tơ nhện có độ kết dính cao, dù có
đứt cũng vẫn bền chặt-liệu có là ám chỉ t́nh yêu?Nhện
chăng tơ xong mà vẫn 1 ḿnh, cô đơn, chờ đợi một mối tơ
ḷng.Tiếp đó cô gái nh́n " chênh chếch" lên ngôi sao
Mai.Một ánh nh́n hơi chéo chứ không phài nh́n thẳng.Phải
chăng cô gái không dám đối diện thẳng với ḷng ḿnh-rằng
cô đang quá trống trải, đơn côi.Ngôi sao Mai mờ dần
trong ánh b́nh minh như chính tâm trạng ngày một hiu
quạnh, héo hon của cô gái.Cô lẻ loi quá!Tựa như ánh sao
giữa bầu trời rộng lớn. Đó là sự trống trải một ḿnh,
một sự nhớ thương đén hiu hắt, 1 nỗi buồn trải ra theo
cả không gian và thời gian.Từ " bờ ao" tới " bầu trời"
là 1 không gian rộng lớn, nó làm cho niềm nhớ thương
càng thêm mênh mang, dâng trào.Từ "đêm qua" tới " sao
Mai" là sự trải dần theo thời gian, nỗi buồn ngày một
lớn lên và chỉ chực trào ra trong tâm trạng thổn thức,
trằn trọc suốt cả đêm dài của cô gái.
Như vậy, với những ca từ sâu lắng, mênh mang, tâm trạng
của cô gái đă được bộc lộ theo nhiều cấp bậc, nhiều góc
cạnh khác nhau.Đó là vẻ đẹp bín của ca dao-một vẻ đẹp
tiềm tàng mà không dễ ǵ có được.
trích tu vatgia. com
Ngày gửi: 02/12/2008 |
