Home T́m Ca Dao Trợ Giúp T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
  Tản Đà làm ca dao

Trời sinh ra bác Tản Đà

Quê hương thời có, cửa nhà thời không

Nửa đời Nam, Bắc,Tây, Đông...

Tản Đà đă tự giới thiệu về ḿnh như thế. Tản Đà sinh vào hồi giao thời, lúc thơ cổ sắp tàn, và thơ kim đang phôi phai, Tản Đà đại diện cho hai ḍng thơ ấy. Hoài Thanh và Hoài Chân trong "Thi nhân Việt Nam" đă xác nhận điều ấy: "... Anh em ở đây tuy người sau kẻ trước, nhưng ai nấy đều là con đầu ḷng của thế kỷ 20. Trên Hội Tao Đàn, chỉ tiên sinh là người của hai thế kỷ. Tiên sinh sẽ đại biểu cho một lớp người để chứng giám công việc lớp người kế tiếp, ở địa vị đó, c̣n ai xứng đáng hơn tiên sinh".

Bên cạnh những vần thơ cổ là những vần thơ mới mà Tản Đà là người dạo nên những bản đàn mở đầu cho một cuộc ḥa nhạc tân kỳ sắp đến, Tản Đà c̣n làm những vần ca dao, phong dao đầy chất dân dă của những người b́nh dân lao động trong thơ ḿnh.

Tản Đà đă tắm ḿnh trong ḍng suối quan họ Kinh Bắc quê của mẹ của ông. Thơ Tản Đà là ngôn ngữ của ca dao, của những bài hát ru, hát ví... hay đó là lời ăn tiếng nói của quần chúng .

Đó là tiếng hát bên thửa ruộng, vườn cau, luống thuốc:

Trời mưa xắn ống quần cao

Hỡi cô bán thuốc nhà gần hay xa

Thân anh đă xác như vờ

Đồng cau xin chị cho già chớ non

Ảnh hưởng của những câu hát ghẹo của nam nữ nông thôn trong thơ ông rất đậm đà. V́ thế mà ca dao của Tản Đà cũng mang nội dung cợt ghẹo và tỏ t́nh rất là... ca dao:

Ai xui anh lấy được ḿnh

Để anh vun xới ruộng t́nh cho xanh

Ai xui ḿnh lấy được anh

Bỏ công bác mẹ sinh thành ra em

"Bỏ công bác mẹ sinh thành..." Bài phong dao phảng phất câu ca xứ Lạng: "Tay cầm bầu rượu nắm nem" để đến nỗi "mảng vui quên hết lời em dặn ḍ".

Nhiều khi Tản Đà bám sát những câu ḥ, câu ví ghẹo hỏi, tiễn đưa dân dă mà xây dựng nên phong cách của ḿnh. Ai mà chẳng thuộc câu ca:

Ḿnh về ḿnh có nhớ ta

Ta về ta nhớ hàm răng ḿnh cười

Vậy mà nó đă đi vào thơ Tản Đà t́nh ư như vậy:

Ḿnh ơi, có nhớ ta chăng?

Nhớ ḿnh đứng tựa bóng trăng ta sầu

Trăng kia soi nửa ṿng cầu

Mà ai t́m cái phong hầu thấy chưa?

Đó là lời cô gái trách chàng trai, v́ đường công danh kiếm ấn phong hầu như chàng chinh phu trong khúc ngâm Chinh phụ, bỏ nàng lẻ loi, sầu tủi? Câu ca đượm buồn và thắm thiết t́nh người, thi sĩ cảm thông với từng số phận con người.

Ca dao có câu:

Ai ơi chớ lấy học tṛ

Dài lưng tốn vải ăn no lại nằm

th́ Tản Đà đă vận dụng ngay vào thời buổi của ḿnh trong một bài phong dao:

Ai xui em lấy học tṛ

Thấy nghiên, thấy bút những lo mà gầy

Người ta đi lấy ông Tây

Có tiền, có bạc cho thầy mẹ tiêu

Phải, "Người ta đi lấy ông Tây" hết cả rồi, c̣n "Ai xui em lấy học tṛ" , khổ lắm. Câu ca cũng chạnh đến nỗi đau xót v́ thế cuộc, thấy hé mở ở Tản Đà một tấm ḷng v́ nhân thế và thời thế, của một con người v́ nước của buổi đầu "Thề non hẹn nước", mong cho nước đi rồi nước lại về. Tâm sự thầm kín nhưng dễ cảm thông với Tản Đà qua những vần phong dao.

Đọc phong dao của Tản Đà ta thấy ngồn ngộn những tâm t́nh của con người sau lũy tre làng. Đó tính hồn nhiên chất phác của nam nữ thanh niên thôn dă:

Năm nay em mới mười ba

C̣n hai năm nữa thời là mười lăm

Mong cho trời chóng hết năm

Năm sau dâu tốt cho tằm hơn tơ

Đôi lúc cũng là tiếng nói cho thân phận của người chân lấm tay bùn, một nắng hai sương:

Người ta đi vơng đi xe

Thân em cấy mướn đi về lấm chân

Trời xa xích lại cho gần

Phong lưu sẽ với phong trần cho ai

Th́ ra, bên cạnh những vần thơ rất điêu luyện của một nhà thơ nổi tiếng là "ngông" ấy, c̣n có những vần thơ se sắt ruột, rất mộc mạc, giản dị khi Tản Đà cảm thông với cảnh t́nh của người phụ nữ xa chồng v́ lư do nào đó:

Đêm thu gió đập cành cau

Chồng ai xa vắng ai sầu chăng ai?

Đêm thu gió hút ngoài tai

Gió ơi! Có biết chồng ai nơi nào?

Đêm thu gió lọt song đào

Chồng ai xa vắng gió vào chi đây?

Đêm thu gió lọt đôi mày

Gió ơi có biết nỗi này cho chăng?

Những vần thơ nhẹ nhàng, phất qua như gió, những câu ca có duyên, những đoạn phong dao mộc mạc... thi sĩ Tản Đà làm rất thuần thục, rất trong trẻo như hơi thở tự nhiên của phong cảnh Việt Nam. Có thể nói Tản Đà là thi sĩ rất Việt Nam, hoàn toàn Việt Nam.

. Trần Xuân Toàn

 

 

Post ngày: 11/13/17

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 11/09/17