Home T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
   
Điệu Ḥ ru con sống măi với tuổi thơ 
 

VƠ QUÊ 
 

      Nh́n từ một góc độ nào đó, điệu ḥ ru con là chất liệu tinh thần ban đầu của tuổi thơ. Vừa ươm mầm nhân ái, vừa chủng ngừa các bệnh tật lúc sơ sinh. Mẹ, chị đă gieo vào tâm hồn tuổi thơ những hạt giống lành về nhân ái, đạo lư làm người, về t́nh yêu quê hương xứ sở.

      Như mọi miền đất nước trên thế giới, dân tộc nào cũng có loại h́nh văn học dân gian bao gồm nhiều thể loại (huyền thoại, huyền tích, tục ngữ, câu đố, truyện cười, tuồng hài, ca dao, ḥ vè...) mà trong đó điệu hát hay c̣n gọi là ḥ ru con (ru em) là h́nh thức diễn xướng ở làng quê nào trên dải đất Việt Nam cũng có. Ḥ ru con có nét giống nhau là thường dùng thể thơ lục bát (6-8) với làn điệu nhẹ nhàng, lời ca thường đệm thêm nhiều tiếng không có nghĩa xác định. Chỗ khác nhau là về trường độ, cao độ, về sắc thái âm điệu, tiếng đệm... Ḥ ru con có một giá trị nhất định trong kho tàng văn chương b́nh dân của đất nước Việt Nam mà lực lượng thể hiện là người phụ nữ Việt Nam qua nhiều năm tháng.

          Hai tay cầm bốn tao nôi

          Tao thẳng tao dùi tao nhớ tao thương

      Chỉ với h́nh ảnh bốn tao nôi nhưng đă chứa đựng biết bao điều đă nói về cuộc sống, về sự h́nh thành nhân cách của tuổi thơ, của một đời người mà mẹ, mà chị đă gửi gắm trọn vẹn tấm ḷng qua câu ḥ, điệu hát:

          Cất lên một tiếng la đà

          Cho chim nhớ tổ cho ta nhớ ḿnh...

      Ḥ ru con là h́nh thức diễn xướng quen thuộc của quê hương ḿnh được truyền từ đời này sang đời khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác, nhằm biểu hiện những trạng thái t́nh cảm của người phụ nữ mà tuổi thơ là đối tượng trực tiếp được hưởng thụ, thưởng thức những giai điệu ngọt ngào, đằm thắm. chan chứa niềm yêu.

      Nghe mẹ hát, bé có hiểu ǵ đâu những nội dung sâu sắc của cái hồn ca dao về nhân t́nh thế thái, v́ có lúc mẹ mượn bốn tao nôi để nói với cuộc đời, nói với người thương về một nỗi đắng cay bất hạnh hay nói về nguồn hạnh phúc tràn trề trong cơi người ta.

          Có phải trưa nay chị nhớ người thương

          Nên mượn cớ ru em để ḷng ḿnh thương nhớ

          Có phải ngàn năm thương thương nhớ nhớ

          Khiến tiếng đàn bầu nghe xé ruột ṿ gan...

            (Nhớ Huế “Tô Kiều Ngân”)

      Cũng có khi hồn đất nước đượm màu trong lời ru mẹ, nuôi dưỡng t́nh tự quê nhà, ư thức chống ngoại xâm trong mỗi lời ca dạy cho ta bài học về tổ quốc:

          Con ơi con ngủ cho lành

          Để mẹ gánh nước rửa bành ông voi

          Muốn coi lên núi mà coi

          Coi bà quản tượng cỡi voi bành vàng

      Lời ru êm ả, tiếng mẹ, tiếng chị dịu dàng nâng giấc ngủ tuổi thơ bay vào mộng cảnh. Có giấc ngủ tốt, sức khoẻ tăng đều, có hơi thở điều hoà, tâm hồn tuổi thơ thanh thản. Và bé vẫn chưa hiểu ǵ trong nội dung bài hát. Chỉ có âm hưởng là lắng đọng, là chất liệu tuyệt vời giúp bé b́nh yên. Và chị, và mẹ vẫn cất lên nỗi đau một thời về thân phận người phụ nữ:

          Chàng ơi phụ thiếp làm chi

          Thiếp là cơm nguội để khi đói ḷng

          Tháng Giêng, tháng Hai anh c̣n mê tam cúc, yêu lượng

          Tháng Ba, tháng Tư anh c̣n mê mă tượng pháo xe

          Em can anh anh chẳng hề nghe

          Đầu em đội bó củi nè thảm chưa

      Nỗi đau thầm nén vào lời ru và tao nôi vẫn đưa đều trong trưa, trong khuya lặng lẽ:

          Anh buồn có chốn thở than

          Em buồn như ngọn nhang tàn thắp khuya.

      Đó là về một nỗi đau của chị, của mẹ trong cuộc t́nh sầu. Nhưng không chỉ có thế, t́nh mẹ, t́nh chị c̣n dành cho con, cho em nữa chứ. Cái nghĩa thiêng liêng mẫu tử; niềm khát vọng về một ngày mai con trưởng thành luôn đầy ắp trong lời ru thiết tha:

          Mẹ thương con ruột thắt gan bầm

          Ví như bông sen díp lại khốn cầm dễ buông

          Con ơi đừng khóc mẹ sầu

          Cây khô v́ hạn mẹ rầu v́ con

      Mẹ hát, chị ru và có một ngày lớn khôn con hiểu:

          Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa

          Miệng nhai cơm búng lưỡi lừa cá xương

      Ḥ ru con là giai điệu sống bền cùng thời gian, cuộc sống. Nội dung những câu ḥ hàm súc, phong phú đề cập nhiều điều của quá khứ, hiện tại, những khát vọng, mơ ước tới tương laị..Là t́nh tự quê nhà dấu yêu giúp ta có niềm kiêu hănh về dân tộc, về đất đai, xứ sở.

          Thương chi bằng nỗi thương con

          Nhớ chi bằng nhớ nước non quê nhà 
     

          Ru em cho théc cho muồi

          Để mẹ đi chợ mua vôi ăn trầu

          Mua vôi chợ Quán chợ Cầu

          Mua cau Nam Phổ mua trầu chợ Dinh

          Chợ Dinh bán áo con trai

          Triều Sơn bán nón Mậu Tài bán kim

      Từ đất đai mẹ dạy con những điều nhân nghĩa, biết lao động, biết sản xuất nhằm xây dựng nước non nhà:

          Ai ơi uống rượu th́ say

          Bỏ ruộng ai cày, bỏ giống ai gieo

      Nội dung ḥ ru con là bản trường ca bất tận cùa kho tàng văn chương Việt. Có khichị, mẹ hát về nhân nghĩa cuộc đời, có khi hát về đạo lư làm con, về sự thuỷ chung chồng vợ...Điệu ḥ thấm sâu vào tâm thức tuổi thơ, nội dung câu ḥ lộ dần ra theo độ tuổi. Càng lớn càng hiểu thêm điều mà mẹ, chị từng gửi gắm cho ta. Khôn ngoan theo thời gian, trưởng thành cùng câu hát. Ta biết ơn vô cùng giọng ḥ ru ta từ thuở nằm nôi:

          Lên non mới biết non cao

          Nuôi con mới biết công lao mẫu từ

      Nh́n từ một góc độ nào đó, điệu ḥ ru con là chất liệu tinh thần ban đầu của tuổi thơ. Vừa ươm mầm nhân ái, vừa chủng ngừa các bệnh tật lúc sơ sinh. Mẹ, chị đă gieo vào tâm hồn tuổi thơ những hạt giống lành về nhân ái, đạo lư làm người, về t́nh yêu quê hương xứ sở. H́nh ảnh vầng trăng, ngọn cỏ, cánh diều, bóng dáng luỹ tre làng, ḍng sông thơ ấụ..tất cả những sự vật cụ thể ấy đă trở thành ư niệm sống thiết thân từ ấu thời cho đến lúc trưởng thành. Trí tuệ, tâm hồn tuổi thơ cứ thẩm thấu, thấm nhuần những giá trị t́nh cảm đậm đà, những món ăn tinh thần thuần khiết thiêng liêng cao cả ấy.

      Mong sao dù bất cứ không gian, thời gian, hoàn cảnh, địa h́nh... nào, người phụ nữ Việt Nam nói chung, phụ nữ Huế nói riêng cũng khôn khéo dạy con bằng những giai điệu hát ru của quê hương dân giă. Và bằng vốn liếng truyền thống văn hoá của ḿnh mẹ và chị sẽ cho tuổi thơ được tắm ḿnh trong ngọn nguồn ca dao đằm thắm, cho mai ngày lớn khôn sẽ trở thành những người gương mẫu, đạo đức, đóng góp cho đời nhiều công ích với nhân cách Việt Nam.

                                                                                                      VƠ QUÊ

 

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17