- Con C̣ (và)
C̣ Con
- Tiếng Việt ḿnh phải nói
thật là hay, v́ thường mỗi lần viết hay nói ra là toàn
tiếng đôi, như cái tựa của bài này là “Con C̣ (và) C̣
Con”, mà tôi cũng cố ư là để cho bạn thấy cái vị trí của
chữ “Con” đặt ở trước hay ở sau chữ “C̣”, là cái nghĩa
đă khác rồi, và cũng như tôi cố ư cài đậm và gạch dưới
chữ “C̣” để cho bạn thấy hai chữ này đọc dính và
viết liền nhau là thành ra “C̣ C̣”.
Và có lẽ là bạn không có chơi nhảy “c̣ c̣” lúc bạn c̣n
nhỏ ở quê nhà, v́ tṛ chơi này là của con gái, nhưng tôi
thú thật với bạn là tôi cũng đă có lần nhảy “c̣ c̣” với
con gái lúc nhỏ c̣n đi học ở trường làng, để bây giờ nhớ
lại, tôi giật ḿnh và nó đă gợi ư cho tôi để viết cái
bài này), tuy bạn không có “c̣ c̣”, nhưng chắc là bạn
cũng đă có biết cái tṛ chơi này, (trừ khi là bạn sinh
đẻ và lớn lên ở hải ngoại, và v́ thế hệ của bạn chỉ có
tṛ chơi điện tử (computer games) th́ bạn nên hỏi mẹ của
bạn. Tôi cố ư nhắc lại với bạn ở đây một tṛ chơi của
con nít ở nhà quê, để dẫn chứng với bạn là Việt tộc ḿnh
đă có một nền Minh Triết từ “khuya” và dân tộc ḿnh đă
sống Đạo từ xưa, và Đạo (đó) đă vào Đời
tới tận lớp mầm non của gia đ́nh và xă hội, qua một cái
chuyện rất tầm thường hằng ngày là “chơi”
như con nít, tức là “Hóa nhi đa hí lộng”, v́ cuộc
đời này không phải là bể dâu, hay bể khổ (nói như vậy là
v́ ḿnh chưa đắc “Đạo”), mà phải nói đời này mà Trời ban
cho ḿnh là một cuộc chơi mệt nghỉ, như ông bà ḿnh đă
nhiều lần nói qua ca dao với những câu như:
- Chơi cho bể
hẹp bằng ao
Chơi cho trái núi lọt vào trôn kim
Chơi cho bong bóng th́ ch́m
Ḥn đá th́ nổi, gỗ lim lập lờ
- Nhưng phải biết “chơi”
(tức sống) tṛ chơi tầm thường với một cách
phi thường, để cho:
- Chơi cho
sấm động mưa sa
Chơi cho gương vỡ làm ba lại liền
- Và đó là ư nghĩa sống
Đạo. Tức là “chơi” trên một nền tảng vững
chắc, tức là sống với Trời Đất, như cái đồ
h́nh của cái tṛ chơi “c̣ c̣” dưới đây:
-
- Và bạn đă thấy là có
Trời có Đất, và 9 ô (vuông), sắp theo cách 3-2, từ dưới
đất lên trên trời, nghĩa là ở những ô 1,2,3,6,7, phải c̣
một chân, và ở những ô 4-5, 8-9, th́ dậm với hai chân,
và khi nhảy vào cái ô Trời cũng phải c̣ một chân, và khi
c̣ bằng một chân th́ phải điều khiển (đẩy) cái miếng
ngói (mài) tṛn (hay ḥn đá nhỏ dẹp và vuông) vào cho
đúng từng ô một, không được bỏ (cách) ô, hay cán mức.
Đây là một tṛ chơi ở ngoài trời, trên sân đất,
có tính cách thể dục với những động tác, c̣, nhảy, cuối,
khom, và tính chất trí óc để (phải) nhớ là ḿnh đă đi
đến ô nào rồi, và số lần đă đi qua, với sự điều chỉnh
khéo (léo) tay và chân là phải thảy (ném) bằng tay, hay
đẩy bằng chân miếng ngói (ḥn đá) cho đúng vào cái ô mà
ḿnh muốn. Và nếu bạn đă có lần quan sát những đứa trẻ
chơi tṛ “c̣ c̣” này, th́ bạn sẽ thấy khi c̣ một chân là
(h́nh) dấu (chỉ) dọc, và lúc chấm hai chân xuống
đất là dấu (chỉ) ngang, như vậy là dấu giao
chỉ Trời và Đất, là nguyên lư Mẹ, là lưỡng nhất
tính, với âm dương, với t́nh lư, với tài đức, v.v…, mà
con người là biểu tượng, để “SỐNG như CHƠI”, và đó là ư
nghĩa của cuộc đời. Sống (làm) được như “chơi c̣ c̣“, đó
là có cả một sự điều động hết đầu óc (tâm linh) và huy
động cả tay chân (vật chất) để cho được H̉A hợp như ư
muốn của ḿnh với đồ h́nh, tức từ Đất lên tới Trời,
nghĩa là siêu Việt, nghĩa là Hạnh Phúc. Đó là ư nghĩa “Hóa
nhi đa hí lộng”, tức là phải làm cho ḿnh có tâm
hồn đơn sơ, trong trắng, trống rỗng, như con nít, để mới
có thể sống thật, nghĩa là sống như chơi, sống hạnh
phúc, mà trong Phúc Âm, Chúa cũng đă có nói (Mt. 18,1-5
; Mc. 9,33-37 ; Lc. 9,46-48 hay Mt.19,13-15 ; Mc.
10,13-16 ; Lc. 18,15-17)
- Nhưng “Con C̣” là h́nh
ảnh cũng được dùng rất nhiều lần trong ca dao Việt tộc,
để nói lên ư nghĩa CÁI, tức là (người) MẸ, và “C̣ Con”
cũng là ư nghĩa CON (người) của CÁI. “Con dại
Cái mang”. (mời bạn đọc lại bài “Cái C̣ và Con C̣”).
H́nh ảnh đó là một yếu tố chứng minh Việt tộc có nền văn
hóa nông nghiệp lâu đời, và v́ ai cũng biết con C̣ là
một loài chim nước, như chim Âu, chim Diệc, chim Hạc,
chim Hồng, sống gần ao hồ và những vùng có ruộng nước v́
ở đó mới có tôm tép, cua cá, hay con lươn… để cho những
loài chim đó kiếm ăn. Và gần đây khoảng 50 năm trở lại,
theo những nghiên cứu khảo cổ về nguồn gốc văn minh Á
Đông, th́ người ta đă t́m thấy ở (từ) quanh vùng Động
Đ́nh Hồ xuống đến Bắc Việt, những dấu tích của loài chim
nước này, đă được ghi khắc lại trên nhiều đồ vật, mà đặt
biệt nhất là trên mặt Trống Đồng. (xem h́nh trích sách
“Sứ Điệp Trống Đồng”, Kim-Định)
-
- Đề tài “Con C̣” được
khai triển qua hai bài mà tôi đă viết với tựa là “Con C̣
và Đạo Việt” và “Cái C̣ và Con C̣”, nhưng tôi cảm thấy
vẫn chưa chia sẻ hết ư nghĩa (triết) của “Con C̣” với
bạn, nên qua cái bài này tôi cũng xin được góp ư với bạn
những ǵ tôi cảm được với những câu ca dao mà tôi đă
chọn sau đây:
- Con
c̣ mà đi ăn đêm
- Đậu phải
cành mềm, lộn cổ xuống ao
- Ông ơi
(!) ông vớt tôi nao
- Tôi có ḷng
nào ông hăy xáo măng
- Có xáo th́
xáo nước trong
- Đừng xáo
nước đục đau ḷng c̣ con
- Ư nghĩa triết qua hai
câu đầu của bài này, tôi đă viết lại trong cái bài “Cái
C̣ và Con C̣”, nếu bạn chưa đọc th́ tôi nghĩ bạn nên
đọc đă, để có thể hiểu tiếp với ư nghĩa của bốn câu sau
ở đây, v́ nếu bạn chỉ hiểu theo nghĩa của chữ, th́ bạn
sẽ chỉ hiểu với nghĩa đại ư.
- Như tôi đă nói trong
những bài trước, là ca dao Việt tộc ẩn chứa cái tinh hoa
của nền Minh Triết Việt, nên bạn không thể đọc theo kiểu
thơ vần, như thơ lục bát và hiểu với nghĩa tổng quát,
th́ bạn chỉ sẽ hiểu đại khái với đại ư chớ
không thể thấu triệt cái ư nghĩa Triết, và như vậy là
bạn chưa hiểu hết tận cùng nghĩa, lư, tức chưa hiểu ǵ
hết. Cho nên tôi muốn nhấn mạnh với bạn là đọc ca dao
phải đọc từng chữ, và phải xét dưới mọi khía cạnh th́
may ra bạn mới có thể thấy tận cái nghĩa thâm sâu, tức
cái tinh tuư, tinh hoa, tuyệt vời của ca dao.
- Để dẫn chứng với bạn điều
tôi vừa nói trên, tôi xin trích dẫn ở đây một ví dụ “đại ư”,
qua bài viết của Gs. Trần văn Chi :
“Ta hăy đọc lời của tác giả trong QVGKT phần đại ư sau
đây -- Xin trích : " Bài này mượn chuyện con c̣ mà ngụ ư
luân lư rất cao. Con c̣ sa xuống nước, người ta bắt được sắp
đem làm thịt, mà nó vẫn xin nấu bằng nước trong, để cho chết
cũng được trong sạch. Cũng như người ta nghèo khó đi làm ăn
lỡ sa cơ thất thế, bị phải tai nạn, nhưng bao giờ cũng giữ
lấy tấm ḷng trong sạch, không làm ǵ ô uế ". Hết trích.
Con c̣, người mẹ luôn luôn sống v́ đàn con và chết cũng v́
đàn con” (QVGKT: Quốc Văn Giáo Khoa Thư, từ nguồn :
http://e-cadao.com/tieuluan/vanhoa/concomadiandem.htm)
- V́ vậy ở đây, tôi mời
bạn thử đi t́m lại với tôi coi c̣n có cái ngụ ư nào
khác, ẩn chứa ở trong mấy câu ca dao này, ngoài cái “đại
ư” trong sạch, thanh tẩy, sám hối… mà đa số người Việt
ḿnh, từ nhỏ đến lớn vẫn quen hiểu như vậy. Nên nếu như
phần đại ư nói trên, là : “Con
c̣ sa xuống nước, người ta bắt được sắp đem làm thịt, mà
nó vẫn xin nấu bằng nước trong, để cho chết cũng
được trong sạch.”,
th́ bạn đă thấy là hiểu
không sát nghĩa nên đại ư này không đúng nghĩa, v́ là
con c̣ đi ăn đêm (tức tối hôm qua) nó không thấy
đường, đậu tầm bậy rồi lộn cổ xuống ao,
chết bà nó mất, có ai hay biết ǵ đâu để mà vớt, để mà
bắt, để rồi nghe nó (nói) xin nấu bằng nước trong hay
nước đục (!). C̣n nếu nói là sáng hôm sau (mới) thấy,
th́ con c̣ chết cứng đơ rồi, th́ c̣n (xào) xáo để ăn
thịt (cái) nỗi ǵ nữa !???
- Cho nên ở đây, theo tôi,
phải hiểu là con người trước khi chết, cho dù cả đời có
sống trong tăm tối (đi ăn đêm), nghĩa là sống nô lệ
(chạy theo, đua đ̣i) đủ thứ tiền tài, của cải, danh
vọng, quyền lực, v.v … hay duy theo đủ ư thức hệ,
với mọi nhân danh, hay chủ nghĩa và giáo thuyết…, tức là
sống giả tạo (tỏ vẽ) với “đầu môi chóp lưỡi”, sống bề
ngoài, sống lơ ngơ, không hề ư thức cái “Nhân”,
cái “Đức”, cái “Tâm”, cái “T́nh” của Trời Đất đặt để nơi
ḿnh, như ngụ ư của cái câu ca dao :
- Mẹ
nó yêu nó, nó c̣n làm ngơ
(lơ)
- th́ trước giờ lâm chung,
cái “Nhân” của “Tâm Đức” (đó) được “minh đức” bởi
Trời, nghĩa là làm cho “kẻ sắp chết” trong tăm tối,
thấy (ánh sáng) là cả đời nó đă ngơ
ngáo, ngu ngốc, để mê mẫn “cái giả”, và lơ
là “cái thiệt”, đó là cái T̀NH YÊU của Trời Đất. Đối với
“kẻ sắp chết”, đó là lần đầu tiên mà cũng là cuối cùng
nó thấy (được) điều đó và nó biết (được),
là đă quá trễ rồi (!), không c̣n ai có thể cứu vớt ǵ
nó được, kể cả Ông Trời, nên nó mới van xin với Ông
Trời, thôi th́ hảy lấy cái “thân tàn ma dại” của nó đem
xáo nước trong, nghĩa là lấy cái chết của
nó để (xào) xáo măng, tức để nói lên ư
nghĩa cái chết tối (tăm)
đó cho người khác
(c̣ con) thấy, để cho người ta hiểu biết. Và khi
con người đă ư thức được ḿnh là “thiên địa chi đức,
vũ trụ chi tâm”, th́ con người mới biết sống một
cách “minh Minh Đức”, nghĩa là sống sáng tỏ cái
Đức của Trời Đất, tức sống siêu Việt với Tâm Linh
Đại Ngă, nghĩa là để Thành Nhân.
- Nên ở đây, xáo
nước trong, không hẳn là nghĩa làm cho nó trong
sạch khi nó đă chết. Thật t́nh mà nói, khó mà làm cho
trong sạch hay để thanh tẩy nó, v́ một khi “con c̣”
đă lộn cổ xuống ao của “bùn lầy nước đục” và
đă chết (ngộp) trong đó rồi, với cái thân của nó
(đầy) lông cánh trắng tinh, trắng nơn như bông :
- Suốt ḿnh
trắng nơn như bông
- th́ không có cách chi mà
làm cho nó sạch được, vả lại nó chết mất rồi (!),
phải chi nó chưa chết nhưng chỉ có dính bùn của ao, cũng
giống như những con chim hải âu (mouette) bị dính “dầu
cặn” (mazout) của mấy chiếc tàu chở dầu, bị ch́m ở ngoài
khơi biển cả, mà nó c̣n sống và trôi vào bờ, th́ người
ta mới đem về tẩy rửa cho nó, và mới cứu vớt nó được.
- Nhưng ở đây, như ông bà
ḿnh cũng đă có nói : “đi đêm có ngày gặp ma”,
cho nên (mới) “lộn cổ xuống ao” th́ cũng tại v́
“ma bắt”, “ma kéo”, “ma lôi”, mà thôi (!). Không là “ma
vú dài” hay “ma cà rồng”, th́ cũng là “mafia”, với “ma
đầu giáo chủ” (!), và chỉ khi nào (bị) “lộn cổ xuống
ao” thiệt, tức sắp chết rồi, lúc đó mới
biết là (tại) ḿnh bị ma lôi quỷ kéo (!), th́
chỉ c̣n có nước kêu cứu thôi chớ biết làm sao bây giờ,
cho nên :
- Ông ơi (!)
ông vớt tôi nao.
- Giữa đêm khuya (lúc)
canh hai, canh ba, trời tối đen, ở nhà quê người ta ai
cũng đang ngủ say có (người nào) ông nào nghe ǵ đâu, mà
kêu vớt. Cho nên Ông ơi (!) ở đây là chỉ (c̣n có)
Ông Trời, chỉ có Ổng mới biết ḿnh đi ăn đêm và
(bị) lộn cổ xuống ao (!), cho nên mới năn nĩ Ông
Trời
vớt tôi nao.
Và Ông Trời cho biết là “Không được đâu con ơi”
(!) th́ chỉ c̣n cách để vớt vát cho cái (hậu) “quả” của
ḿnh là:
- Tôi có ḷng
nào ông hảy xáo măng
- Thịt c̣ (hay gà,
vịt) luột để xé phai làm gỏi, trộn với rau răm là
một trong những món ăn truyền thống của dân tộc cho tới
ngày nay, cũng như thịt c̣ xào (xáo) với măng
cũng là món ăn mà ở nhà quê xứ Việt ngày xưa, người ta
rất thích v́ nó ngon, v́ lẽ trộn gỏi với rau răm th́ nó
át (mất) đi cái mùi tanh (bùn) của thịt c̣ và làm nó
thơm ra với vị nồng khi ăn, và khi xào với măng th́ mùi
măng sẽ làm (mất mùi tanh) thịt c̣ và làm cho nó thêm
mềm và ngọt. H́nh ảnh (xào) xáo đó được dùng ở
đây cũng là ư nghĩa Tương quan, giao Ḥa
mật thiết giữa Con người với Trời Đất, từ đầu đến cuối,
nghĩa là từ lúc trong ḷng Mẹ cho tới sau khi chết, với
ư nghĩa cái chết không phải là hết, mà chỉ là một
sự biến (dịch) đổi ra “món ăn thơm ngon”, tức là
ư nghĩa thiêng liêng (không thể diễn tả được) của Con
người sau cái chết, cho dù có bị “lộn cổ xuống ao”
và chết trong “đêm tối”, th́ cũng có thể (là) làm
cho người khác mở mắt ra, tức là giác ngộ.
Giống như ư nghĩa của ngụ ngôn trong Phúc Âm, câu chuyện
của ông nhà giàu với Lazarô (Lc. 16,19-31). Nhưng rồi
tại sao lại nói :
- Có xáo th́
xáo nước trong
- Đừng xáo
nuớc đục đau ḷng c̣ con.
- Thịt c̣ mà xào (xáo) với
măng là không được đậy nắp và phải bớt lửa nhỏ xuống khi
đổ (bỏ) măng vào chảo (vào soong), rồi xáo, và nhất là
nếu phải cho thêm chút (tí) nước, th́ không được để lửa
lớn, v́ khi nước sôi mạnh sẽ làm đục (ngầu) cái nước
măng, và sẽ hết thấy thịt c̣ và hết muốn ăn, tức hết
ngon. Cho nên ba câu cuối bài này là để chỉ cách nấu
thịt c̣ cho (điệu) đạo nghệ, nhưng lại chứa đầy
ẩn ư, và bạn đă thấy ư nào chưa ? Nếu chưa, th́ tôi mời
bạn tiếp tục khám phá với tôi, nhưng bạn hảy trở lại từ
câu :
-
Ông
ơi (!)
ông
vớt
tôi
nao
-
Tôi
có
ḷng
nào
ông
hảy xáo măng
-
Có
xáo th́ xáo
nước
trong
- Đừng
xáo
nước
đục đau
ḷng
c̣ con
- Và bạn đă thấy cũng như
tôi là có
3
chữ
ông,
2
chữ
tôi,
2
chữ
ḷng,
2
chữ
nước,
2
chữ
có, 4
chữ xáo, mà như tôi đă cắt nghĩa cho bạn trong
các bài trước là những con số này gọi là huyền số, và rơ
ràng 3 ông 2 tôi là ư nghĩa của tham
thiên lưỡng địa, tức tỷ lệ 3-2, nghĩa với
3 là Trời, mà cũng là Tam Tài, 2
là Đất, mà cũng là Lưỡng Nghi, và 4 cũng
là Đất với Tứ Tượng. C̣n ở đây, với 2 có
(có ḷng, có xáo), 2 ḷng (ḷng nào, ḷng c̣), 2
nước (nước trong, nước đục) là ư nghĩa của
lưỡng nhất tính của mọi sự, của vạn vật, và với 4
xáo (hảy xáo, có xáo, th́ xáo,
đừng xáo), là ư nghĩa vật chất, tài sản với đủ
thứ trên đời này, nhưng bạn có thấy việc sắp (giấu) chữ
để thành cái câu : “hảy có th́ đừng” mang
một ư nghĩa nào không ? Theo tôi, ư nghĩa câu đó như là
một châm ngôn cho đời sống, nghĩa là ở đời hảy
(nên) có đủ thứ (với tâm hồn đơn sơ lắng
đọng), để xáo nước trong, tức là phải biết
tài tác cách đạo nghệ, với Tận, Kỳ, Tính, tức
sống với tâm linh, nghĩa là có để
biết “thưởng thức” cái Chân-Thiện-Mỹ với chiều kích vô
biên. Và khi có, th́ (chớ) đừng
khoe, đừng bám, đừng ham, đừng muốn, đừng đ̣i, (v́ cái
tiểu ngă), để rồi làm xáo trộn, xáo động đời sống của
ḿnh, thành ra là xáo nước đục, th́ đâu
c̣n thấy đường thấy sá ǵ nữa, nghĩa là “hết biết” và
chỉ c̣n thấy hết muốn sống (!), đó là nghĩa của
đau ḷng c̣ con.
- Với 3 Ông
ở đây, tức là Ông Trời, Ông Địa, Ông Hoàng, với nghĩa
Thiên Hoàng, Địa Hoàng, Nhân Hoàng, nghĩa là (ông) Vua.
Nên người ḿnh hay nói “ông Hoàng”, “ông cả”, “ông đại”,
“ông lớn” là để ám chỉ hạng người “tiểu nhân” mà cứ
tưởng ḿnh là bậc “quân tử”, là đại trượng phu.
- C̣n 2 Tôi
ở đây, với nghĩa Tôi là chủ, tức nghĩa tự do
độc lập, đó là ư nghĩa Nhân Chủ, và Tôi với
nghĩa tôi tớ, tức nghĩa nhỏ bé lệ thuộc, đó cũng
là ư nghĩa của hai bộ mặt thần (minh) và quỷ
(ác) của con người.
- Nhưng Ông
với Tôi ở đây, cũng c̣n có nghĩa là mối
tương quan giữa con người với nhau, và cũng là sự
tương giao, thông hiệp giữa con người với
Trời Đất, và đó là ư nghĩa lưỡng hành (hai
chiều), với song trùng lưỡng hợp.
- C̣n chữ vớt ở
đây, nghĩa là từ dưới nước kéo lên, đem lên, với nghĩa
làm cho sống lại, làm cho trở về trạng thái ban đầu, ở
đây, là “trắng nơn như bông”, tức là ư nghĩa
Chân-Thiện-Mỹ.
- C̣n hai chữ “nao,
nào”, không những để cho có vần, mà “nao” c̣n có
nghĩa năn nĩ làm ơn vớt tôi với, và (ḷng) “nào”
ở đây, là nghĩa cho dầu KHÔNG có ḷng, có tâm ǵ hết,
làm lơ, làm ngơ, để (tiếp tục) mà đi ăn
đêm.
- C̣n chữ hảy tức
là đề nghị một cách khẩn nài tha thiết, và xáo
tức là xào (xáo) lúc nấu ăn, nghĩa là làm biến đổi thành
ra (cho) CÓ ích lợi, ở đây là nghĩa món ăn tinh thần,
tức là làm thành một bài học cho người khác suy nghĩ.
- C̣n chữ măng th́
ai cũng biết, nhưng cái nghĩa ở đây là “tre già để
gốc mọc măng”, tức hiện tượng sống chết
là ư nghĩa biến dịch, bất dịch của Trời Đất và vạn vật.
- C̣n nghĩa chữ nước
đă được khai triển nhiều lần trong các bài của tôi, mà
tôi xin nhắc lại ở đây, là ư nghĩa nguồn gốc của sự sống
của con người và vạn vật, là ư nghĩa “Mẹ nó yêu nó”
từ lúc c̣n trong trứng (nước), qua h́nh ảnh liên
kết thâm t́nh bởi “giây rún” (cordon ombilical).
- C̣n trong với
đục, là hai trạng thái của tĩnh và động
của nước, và cũng có nghĩa là hai t́nh trạng xao động và
lắng động của cái Tâm của con người. Ở đây muốn nói, cho
dù ḿnh đang sống trong một xă hội xào xáo (vật
chất), với tất cả những đảo lộn của giá trị đạo đức luân
lư (tinh thần), không c̣n thuần phong mỹ tục, với những
chuyện chướng tai gai mắt mà bạn cũng đă thấy hay đă
biết, như những phong trào với danh nghĩa “cải tiến
phong tục” (évolution des mœurs), như cái chuyện cho
mướn “tử cung” (bụng đẻ), hay cái đám đồng tính luyến ái
(homo, gays) đ̣i cưới nhau rồi c̣n được phép nuôi con,
hoặc có con bằng “cấy tạo” (bébé sous “x”), v.v…, đó là
không kể những nạn ấu dâm (pédophilie), hiếp dâm, phá
thai, và ly dị như cơm bửa, hay là thay vợ đổi chồng như
thay áo, và làm cho mấy đứa con nít có tới hai ba ông
cha bà mẹ, không c̣n biết đâu là điểm tựa, là khuôn khổ,
là nề nếp, là đường, là Đạo (!) ; hoặc những chuyện gian
lận, cướp bóc, tham nhũng, buôn lậu, rửa tiền, giả bạc,
bè đảng, thủ đoạn để tranh quyền dành lợi, v.v…, th́
ḿnh phải biết làm “tĩnh (cái) Tâm”
của ḿnh, nghĩa là làm cho tất cả những ǵ đục (xáo
động) bởi cái tiểu ngă của con người, trở thành lắng
đọng, để được trong (trắng), để được Trống rỗng,
để sống với Đại Ngă Tâm Linh, tức là sống siêu Việt,
SỐNG (giống) như CHƠI (!).
- Đó là cái nghĩa triết ẩn
chứa trong từng chữ của bài ca dao này mà bây giờ có lẽ
bạn đă thấy rơ sự khác biệt giữa cái “đại ư” làm trong
sạch để thanh tẩy sau khi chết, v́ “Cũng
như người ta nghèo khó đi làm ăn lỡ sa cơ thất thế, bị
phải tai nạn, nhưng bao giờ cũng giữ lấy tấm ḷng trong
sạch, không làm ǵ ô uế.”(trích
dẫn ở trên),
và ư nghĩa
cách sống ĐẠO nghệ để được Hạnh Phúc ở đời này và dĩ
nhiên là đời đời kiếp kiếp… v́ là vô biên (!).
- Mùa Hè Paris, một ngày
trời mây u ám, mưa gió như là mùa Thu… tẻ lạnh.
- (3 tháng 7 năm 2007, tức
19 tháng 5 năm Đinh Hợi)
- Nguyễn Sơn Hà.