Trích từ: Ca Dao Ngụ Ngôn Người Việt - Triều Nguyên - Nhà Xuất Bản Thuận Hóa

31 . CHÙA RÁCH CÓ BỤT VÀNG

Chùa rách mà có bụt vàng,
Bà góa bên đàng có rể trạng nguyên.

(II) Bị rách nhưng lại có vàng,
Tuy rằng miếu đổ thành hoàng còn thiêng.

Bài (l) ghi theo CDNT: 267. Bài (II) ghi theo TNCD: 98. Mỗi dòng (ở đây, đồng thời là câu) của hai bài ca dao (I) và (II) đều theo mô hình: (tuy là) Ax nhưng có By, By e 'Ax; x,y chỉ định giá trị của A, B so với những sự vật cùng chủng loại, dạng thức (ví dụ: A: chùa; x: rách; B: Bụt, y: vàng; chùa rách không có giá trị bằng ngôi chùa bình thường, tượng bụt bằng vàng có giá trị hơn tượng bụt bằng đồng,...).

Mô hình này nhằm khẳng định giá trị của Ax nhờ vào sự có mặt của By. Theo đó, thì đây là hai bài ca dao đồng nghĩa: đừng thấy dáng vẻ, hình thức bên ngoài hư hỏng của một sự vật hiện tượng (có khả năng chứa đựng) mà phủ định nó, cái quan trọng là thứ mà nó có bên trong, nhiều lúc bên ngoài hỏng nát nhưng vẫn còn lưu giữ được thứ có giá trị.

Suy rộng ra, chớ xem mặt mà bắt hình dong, chỉ thấy hiện tượng mà không thấy được bản chất của vấn đề, của sự vật; nếu chỉ qua dáng vẻ, phục sức mà đánh giá phẩm chất người khác, thì thường bị sai lệch.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#31">CHÙA RÁCH CÓ BỤT VÀNG</a>

32. CHUỒN CHUỒN, VE VÀ CÒNG

Con Chuồn Chuồn nhởn nhơ trên mặt nước,
Tiếng Ve Ve vang động cả phương trời;
Con Còng Còng dại lắm ai ơi,
Còng lưng xe cát, sóng dồi lại tan.

Ghi theo VNP7: 460. Các sách DCBTT; 72 và VNP7: 462-463 cũng chép bài ca dao với vài khác biệt nhỏ Riêng các sách TCBD l: 603, TNPD l: 68 và VNPS: 44a, ghi hai dòng sau (với đôi chỗ khác biệt) thành bài riêng.

Chuồn chuồn nhởn nhơ", Ve ca hát vang động cả phương trời"; chúng thật sung sướng, thỏa mãn. đối sánh với cái dại của Còng ở dòng thứ ba, thì chúng thuộc hạng khôn", biết hưởng thụ thú vui của cuộc sống. .

Đã làm thân Còng thì phải còng lưng" (một hình thức chơi chữ đồng âm) xe cát. Cái tất yếu về việc xe cát của Còng, cho dù để rồi bị sóng phá đi, nằm ngoài lẽ dại-khôn. V cả việc xây và phá đều thuộc quy luật tự nhiên; và với Còng, không thể vin vào "sóng dồi lại tan" để cự tuyệt việc xe cát, mỗi khi vẫn coi mình ]à Còng. Sự biện minh cho việc làm của Còng như vậy, nhằm tạo mối liên tướng đến công việc của con người. Chỉ xét chung quanh ta thôi, có biết bao nhiêu người dược sinh ra và mất đi, mà hậu thế chỉ biết được tên tuổi qua các bản gia phả, tộc phả, còn những gì mà họ đã dày công tạo đựng, thì gầnlnhư bị xóa sạch, không còn dấu vết. Với bản thân ta, những gì ta làm nên, nếu sau đó không được chính ta chấp nhận (hay không được cộng đồng tán thành), ta cũng hủy bỏ chúng đi, chưa nói đến việc chúng bị hủy hoại do rủi ro, thiên tai, địch họa,... Và cũng không hiếm kẻ tự cho việc làm của họ là hết sức quan trọng với một mất xích nào đó của tổ chức xã hội, trong lúc dưới cái nhận của người khác (hoặc với chính họ, sau khi đã thôi làm việc ấy), thì chẳng có ý nghĩa gì.

Nhưng đã làm người thì không thể không làm những điều mà bản thân thấy cần phải làm (với động lực chính là yêu cầu của cuộc sống và của xã hội đương thời), không thể bảo thành quả lao động của mình cuối cùng sẽ là con số không, mà từ chối công việc. Bởi lao động để thành Người, cũng như xe cát để thành Còng vậy. Và bên cạnh những cái đã biến mất, những sản phẩm công trình còn lại, có thể xem là những đại diện cho quá trình lao động của tiền nhân (nổi bật là các công trình kiến trúc, các sản phẩm công
nghiệp, các tác phẩm khoa học, nghệ thuật,...); đó là chưa nói đến sự kế thừa kinh nghiệm, sự kết tinh trí tuệ để hình thành con người, từ quá khứ đến hiện tại và tương lai. Ở bình diện này, nó không chấp nhận thái độ hưởng lạc, ăn chơi để gọi là biết sống của một số người (mà Chuồn Chuồn và Ve đóng vai biểu trưng).

Như vậy, bài ca dao đã chỉ ra, cần phải ý thức đầy đủ vai trò, vị trí và công việc của mình, để có được những đóng góp có ý nghĩa, một lối sống phù hợp với yêu cầu của bản thân và xã hội, tránh thái độ tiêu cực, cho cuộc đời là vô nghĩa lí, dẫn đến việc tự nhấn chìm mình vào sự vô nghĩa lí ấy.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#32">CHUỒN CHUỒN, VE VÀ CÒNG</a>

33. CHUÔNG KHÁNH VÀ MẢNH CHĨNH

Chuông Khánh còn chẳng ăn ai,
Huống là Mảnh Chĩnh ném ngoài bụi tre.
Chuông Khánh còn chưa ăn chè,
Huống chi Mảnh Chĩnh rò rè ăn xôi.

Ghi theo TNPD II: 62, TCBD l: 558, TCBD lll~ ~84. Các sách VNPI II: 87, VNP7: 89 cũng có chép bài ca dao này, với vài khác biệt nhỏ. Các sách LHCD: 24b, ĐNQT: 96b chỉ chép hai dòng đầu thành bài riêng. Sách NASL IV: 2h, có bài mang nội dung tương tự-

Chuông trống còn chả ăn ai,
Lọ là bát vỡ bỏ ngoài bụi tre.

Ở trang 17a sách này, còn có bài gần nghĩa khác:

Thần thánh còn chả ăn ai,
Mảnh cong, mảnh vai bỏ ngoài bờ tre.

Khánh là một loại nhạc khí làm bằng ngọc hoặc đá phiến, có kích thước đa dạng và được trang trí đẹp. tiếng ngân có phần giống chuông nên cũng được gọi là Chuông khánh(1) Một vật quý như Chuông Khánh mà chẳng ăn ai", thì Mảnh Chĩnh (Chĩnh làm bằng đất nung, thường dùng đựng mắm, muốn bị ném bỏ ngoài bụi tre, càng không thể "ăn rất, được. Sở dĩ có chuyện đối sánh này, vì Mảnh Chĩnh có thể có hình dạng giông giống Chuông Khánh, và cũng phát ra âm thanh khá trong khi gõ (hai bài Ở NASL nằm ngoài chi tiết này).

Việc so bì tài cán như vậy đã rõ. Nhưng việc hướng thụ, thì trong lúc Chuông Khánh còn ngần ngại chưa đám đòi hỏi mảnh Chĩnh đã tỏ ra muốn được phần (phần ngang bằng với Chuông Khánh).

Ý nghĩa được rút ra: Kẻ tài hèn sức mọn phải tự biết bản thân để kính nhường bậc trên tài mình; đặc biệt, trong việc hưởng thụ, càng phải chú ý, nếu vẫn không biết tự lượng sức m~mh mà đòi hỏi quá mức đóng góp, thì chẳng những không được mà còn phải chuốc lấy tiếng cười chê.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#33">CHUÔNG KHÁNH VÀ MẢNH CHĨNH</a>

(l) Chuông Khánh cũng có thể là một từ ghép, chỉ các nhạc cụ gõ nói chung ở đền, chùa.

34. CHUỘT CHÊ XÓ BẾP, KHÔNG ĂN

Chuột chê xó bếp, chẳng ăn,
Chó chê nhà dột, ra nằm bụi tre.

Ghi theo TCBD l: 406. Các sách TNPD l: 90 và HHĐN: 46 cũng có chép bài ca dao, với vài khác biệt nhỏ.

Xó bếp không phải là chỗ đàng hoàng để ăn. nhà dột không thể bảo đảm an lành khi nằm Nhưng đó là với Người. Còn với Chuột, Chó thì lại khác. Chuột mà được ăn ở xó bếp là đã tử tế lắm, Chó mà được nằm trong nhà dột là đã sang trọng lắm. Chê xó bếp không ăn, thì Chuột phải ăn ở hang hóc bẩn thỉu hơn; cũng như chê nhà dột không nằm, thì Chó phải năm ở bụi tre, tệ hại hơn nhiều lần.

Tung tự với bài ca dao đang bàn, còn có bài:

Vịt chê lúa lép không ăn,
Chó chê nhà trống, ra năm bụi tre.

[VNPI li: 1 15]
I~ời ngụ đ~ợ~ rút ra: Phải tự biết năng lực, điều kiện bản thân để nhận lấy địa vị, môi trường làm việc và sính sống thích ứng. không nên tự cao tự đại, chê bai chỗ phù hợp với mình, để phải rước lấy một vị trí, nơi sinh hoạt tồi tệ hơn chỗ mà mình đã chê bỏ.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#34">CHUỘT CHÊ XÓ BẾP, KHÔNG ĂN</a>

35. CHUỘT CHÙ ĐÒI SOI GƯƠNG TÀU

Chim Chích Chòe đòi đậu cành sòi
Chuột Chù trong ống đòi soi gương tàu.

Ghi theo TCBD l: 405
Chim Chích Chòe vóc bé, lông đen (riêng vùng bụng, có màu trắng); cây sốt cao khoảng 4-6 mét, thường được trồng để lấy lá nhuộm lụa hay sa tanh màu đen, và để ép dầu làm thuốc chữa bệnh, là một loại cây quý, đặc biệt, hạt của cây này quạ rất thích ăn (nên cây sỏi cũng được gọi là Ô ~t~ Chim Chích Chòe mà đòi đậu
cành sỏi, tức yêu cầu quá thực lực bản thân vả lại, đậu Ở chỗ bọn
quạ dữ thường dền thì dễ bị chúng đánh cho. 'rương tự Chuột Chù
vốn xấu, bẩn, hôi hám, lại muốn soi gương tàu, một đòi hỏi không
tương xứng và cũng không có lợi chút nào.
Trong cuộc sống không nên có những đòi hỏi vượt quá thực lực
bản thân; cũng đừng mong ước, yêu lần được làm một việc mà với
việc ấy, sẽ lộ ra cái sở đoản của mình, vì như vậy sẽ chẳng mang
lại điều gì tết đẹp cả.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#35">CHUỘT CHÙ ĐÒI SOI GƯƠNG TÀU</a>

36. CÒ BỊ NGHI NGỜ LÀ KẺ PHÁ RUỘNG LÚA

- Cái Cò, cái Vạc, cái Nông,
Sao mày giẫm lúa nhà ông, hỡi Cò?
- Không, không! Tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái Vạc đổ ngờ cho tôi.
Chẳng tin, thì ông đi đôi,
Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia.

Ghi theo HHĐN: 79, TCBD l: 552, TNPD II: 30, VNPI II: 27 và VNP7: 340. Các sách KSK: 13b, NASL IV: 45a, LHCD: 36a, TRCH: 21, ĐNOT: 1 02a và HT: 292 cũng có chép bài ca dao với vài khác biệt nhỏ (ví dụ: dòng đầu, NASL IV ghi "Cò cò, diệc diệc, nông nông"; dòng bốn, các sách HT, KSK, NASL IV, TRCH đều ghi "Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi"). Cò, Vạc và Nông (Bồ Nông) đều là những loài chim lớn, thường kiếm ăn ở bờ sông, ruộng nước'.' Riêng Vạc (đặc biệt là Diệc thích tìm mồi ở ruộng lúa hơn cả, và hay giẫm nát lúa khi rượt bắt cá.

Hai dòng đầu là lời của ông chủ ruộng. ông điểm mặt Cò, Vạc, Nông (hay co Cò. Diệc Diệc Nông Nông đoạn chỉ đích danh Cò là kẻ đã giẫm lúa của mình. Lời lẽ của ông ta trịch thượng, kết tội Cò một cách tùy tiện. Bốn dòng sau là lời thanh minh của Cò. Cò bảo, Cò chỉ đứng trên bờ, việc ngờ vực Cò do me con Vạc gây nên; mọi chuyện sẽ trở nên rõ ràng nếu đến gặp chúng đang ở cạnh đây' để nghe phân giải ("đôi"; đôi chối, đôi hồi)

Trong số các loài chim dược nêu tên, Bồ Nông lớn vóc hơn cả, và do vậy, nó cũng mạnh thế hơn; tiếp theo là "mẹ con cái Vạc" (hoặc mẹ con cái Diệc "), cũng là đối tượng có thanh thế (số đông), chỉ riêng Cò là nhỏ xác, đơn độc. Cò bị quy kết là giẫm lúa" khi chưa có chứng có xác đáng không thể không tính đến sự cô thế và bé vóc của nó.

Lời ngụ có thể rút ra theo đó, là: Kẻ yếu thường bi bắt nạt, kết tội một cách oan uổng; sự thật, chân lí lẩm lúc rất hiển nhiên, không khó tìm kiếm, trong trường hợp này, thường hỉ là đi hoặc bị chà đạp, chí ít, cũng bị nghi ngờ ở giai đoạn đầu khi sự việc xảy ra.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#36">CÒ BỊ NGHI NGỜ LÀ KẺ PHÁ RUỘNG LÚA</a>

37. CÒ ĐI MÒ CÁI ĂN

Con Cò lặn lội bờ ao,
ông chủ trông thấy vác cào nện eho~
Con Cò sướt mướt co ro,
Vu Chung cò đực đi mò cái ăn

Ghi theo CDNT: 122.
Con Cò lặn lội kiếm ăn ở bờ ao. Nó chẳng .làm điều gì xấu, nhưng vẫn bị ông chủ vác cào đánh đập, xua đuổi (cào là một dụng cụ dùng để làm sạch, làm phẳng cào cỏ", "giặc cào nhà". "cào bằng"); khi dùng với người (kiểu nói cào mặt"), đồng nghĩa và việc xua đuổi vì ghê tởm). Cò bị một trận tả tơi, buồn bã xếp cánh co ro, nghĩ vì cực khổ phải đi mò cái ăn mới ra nông nỗi.

Tại sao Cò lại bị đối xử tàn nhẫn, bất công như vậy? Vì ruộng vườn, ao mương đều không phải của trời, ai cũng đến kiếm ăn được, mà chúng đều có chủ. Mỗi ngọn rau, con tép ở đó, tất nhiên cũng thuộc về ông chủ. Và ông ta có quyền vác cào nện Cò, bởi theo lí ấy mà suy, thì Cò là kẻ xâm phạm tài sản người khác, là mắc trọng tội, chứ không phải ehẳng làm điều gì xấu như đã nói.

Mỗi khi ruộng đất, tư liệu sản xuất không có, người nông dân chỉ còn một con đường là đi làm thuê, làm đầy tớ cho che chú ruộng, bởi tất cả những sản vật xuất phát từ đất đai đều đã bị chiếm hữu. Con Cò trong bài ca dao là hình ảnh một người nông dân nghèo khổ, yếu đuối, vì đói đầu gối phải bò mà mom men đi vào phần ruộng ao của người khác để kiếm mớ rau, con cá, và chịu nhục nhã ê chề.

Ngoài điều đã nói, bài ca dao còn là lời lên án sự nhẫn tâm của người chủ đất trước tình cảnh khốn khó của kẻ khác.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#37">CÒ ĐI MÒ CÁI ĂN</a>

38. CÒ GẶP NẠN

Cái Cò mày đi ăn đêm,
Đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống ao.
"Ông ơi, ông vớt tôi nao,
Tôi có lòng nào, ông hãy xáo măng.
Có xáo thì xáo nước trong,
Dừng xáo nước đục, đau lòng Cò con".
81

Ghi theo TNPD II: 31 và RCBD l: 553. các Sách HT:292TrCH: 12, CDNĐ: 60, HHĐN: 47, TCDG: 77, VNPI II: 21 và VNP7' 333-334 cũng có chép bài ca dao với đôi chỗ khác biệt nhỏ. Riêng NASI IV: 45a, chỉ ghi bốn dòng đầu (với vài khác biệt nhỏ) thành bài riêng.

Cò đi ăn đêm là việc bất đắc dĩ (Cò là động vật di kiếm ăn ban ngày). Gặp nạn ở ao không bay lên được, nó kêu cứu. Lời khẩn cầu "vớt tôi nao" đi liền với việc trăn trối mong đd+ợc chết bằng nước trong khi xáo măng, để đỡ đau lòng Cò con, nghe thật thảm não.

"Ông" là nhân vật mà Cò nhìn thấy lúc nó lâm nan và hết lời cầu cứu ấy "ông" xáo măng với thịt Cò, thì hắn là Ông Người. Cò biết mình là thức ăn ngon của ông Người, và trong lúc không thoát thân được lại gặp, thì rõ những tiếng kêu cứu kia thực chất là những lời tuyệt mệnh. Thử tưởng tượng, ta bị kẻ cướp bắt trói rồi thả vào rừng; đang phải nằm bất động thì một con hổ từ từ tiến  lại... Biết đâu, lúc bay giờ, ta cũng kêu lên những lời tương tự (cầu được hổ cứu giúp).

Ban đêm, hầu hết các loài chim kiếm ăn ở đồng như Cò đều tìm các lùm cây cỏ rậm quanh kênh mương, ruộng hoang để ân náu và phản xạ chậm dưới ánh sáng mạnh. Nhược điểm này được con người vận dụng để đánh bắt chúng bằng gậy, lưới rập và ngọn đèn ló (hay đèn xì, măng sông,...). Có thể, một người đi kiếm ăn đêm này đã trông thấy con Cò đang run rẩy sau phát gậy của mình, bắt về, và cảm thương cho nó mà sáng tạo nên bài ca dao chăng? Dù phải ăn thịt Cò (hay bán cho người khác ăn cũng thế). Con người vẫn không khỏi cảm thấy ray rứt trước một hình ảnh quen thuộc,
cùng bươn chải kiếm sống trên một cánh đồng với mình (cảm giác này tương tự với việc tự tay ta giết thịt một con vật nuôi trong nhà )(1)
(l) Bên cạnh việc cúng hình nhân thế mạng, những người làm nghề mổ lợn (hay trâu, bò), nghề săn bắt chim,... hàng năm vào dịp lết. cũngcó cúng hình lợn (hay trâu, bò) và chim để thế mạng cho những câu vật mà họ giết thịt (tục này khá phố biến Ở Thừa Thiên-Hhuế và một số tỉnh khác).

Trong tiếng kêu bi thảm của Cò, ta thấy hiện lên phẩm chất trong sáng, cao đẹp của nó, hiện lên tình cảm cha con/mẹ con; nghĩa là, một tư cách như con người. Thể hiện sự đồng cảm, tương cảm này,

Bài ca dao nhằm nói lên: hãy thương yêu, coi trọng sinh mạng cửa loài vật, tuy vật dưỡng nhân (vật là để nuôi người), nhưng nếu không có lí do chính đáng thì không nên vô cớ sát hại, bởi chúng cũng muốn được sống, cũng có tình cảm với con cái và đồng
loại. Ở một mức độ nào đó, thì chúng cũng có quyền được sống trên hành tinh này như con người (1)

 (l) Đây chí là một cách hiểu. Trong ca dao, cò thường được sử đụng với tư
cách là một biểu tượng chỉ con người trong nhiều lĩnh vực hoạt động, nên bài
ca dao cũng có thể là lời cầu mong được cảm thông, tha thứ do lỡ mắc phải
một lỗi lầm hay một sai phạm nào đó trong quá trình bấm sống nhọc nhằn
của người nông dân xưa.

<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#38">CÒ GẶP NẠN</a>
39. CÒ QUĂM ĐÁNH VỢ

Cái Cò là cái Cò Quăm,
Mày hay đánh vợ, mày nằm với ai?
Có đánh thì đánh sớm mai,
Chớ đánh chập tối, chả ai cho nằm

Ghi theo HT: 235 và TNPD II: 28. Các sách CDNĐ: 60, VNPI l: 131 và VNP7: 274 cũng có chép bài ca dao, với vài khác biệt nhỏ.

Cò Quăm là anh Cò cục tính, mặt mũi hẳn là luôn quằm quặm, cáu gắt, và có thể cả ghen, nên sinh ra chuyện "hay đánh vợ". Có kẻ dò hỏi: đánh vợ, nó giận không chịu nằm chung thì mày nằm với ai?". Cò Quăm đáp: chỉ đánh vào buổi sáng, đến tối thì cái
giận đã nguôi, nó vẫn nằm chung Ra Quăm ta tuy là một anh chồng vũ phu, nhưng cũng khôn ngoan đáo để! Quăm đã thông thuộc lời chỉ bày sau của ca dao:

Đánh rợ thì đánh sáng mai,
Chớ đánh chiều tôi, không ai nằm cùng.
[NASI~ II: 13b]

Chuyện đánh vợ không phải là chuyện xa lạ trong quan hệ vợ chồng với những người nông dân; sau khi thượng cẳng chân hạ càng tay, xắn vỡ vài thứ, thì đâu cũng vào đấy, chẳng mấy khi hờn giận nhau lâu. Dẫu vậy, việc đánh người đầu áp tay gối cũng cần phải lên án.

Bài ca dao có vẻ như nhắc khéo về một thời điểm có thể đánh vợ trong ngày. Nhưng lúc sớm mai" là lúc tinh thần tỉnh táo, việc làm đang đối, hiếm ai lại đánh vợ. Do đó, nó nhằm mục đích đả kích, răn đe thói xấu phổ biến này.
<a href="http://e-cadao.com/giaithich/cadaongungon4.htm#39">CÒ QUĂM ĐÁNH VỢ</a>

40. CÓ VÀ KHÔNG CÓ
CÓ cô thì chợ cũng đông,
CÔ đi lấy chồng thì chợ cũng qua.
CÓ cô thì đường cũng già,
Vắng cô thì dượng cũng qua một thì.
Ghi theo TCBD l: 500, TNPD II: 39~ Các sách HHĐN: 128, TCBD l:
501 cũng có chấp bài ca dao vôi vài khác biệt nhỏ. Các sách NASL 1
84

42a, NASL II: 54a, HHĐN: 256 và TNPD: 98 ghi hai dòng đầu thành bài riêng, với đôi chỗ khác biệt nhỏ (ở Huế, có bài ca dao tương tự: Có mợ thì chợ cũng đông; MỢ đi trong Quảng ai trông mợ về). Các sách NASL l: 41a và LHCD: 53b chép hai dòng sau thành bài riêng (ở dòng cuối, ghi "không" thay vì "vắng'l, (đời" thay "thì").

Hai dòng đầu, việc có và không có cô được đặt trong quan hệ với chợ, tượng trưng cho nhịp sống của cộng đồng, và hệ quả được rút ra: có hay không có có chẳng ảnh hưởng gì đến cuộc đời. Hai bài ca dao sau cùng nói rõ thêm điều ấy:
* Có cô thời chợ cũng đông,
Cô đi lấy chồng thì chợ cũng vui.
[ĐNQT: 1 17a]

* Có cô thời chợ cũng đông,
Không cô chợ cũng chẳng không phiên nào
[NASL I: 42a]

Ở hai dòng cuối, việc có và không có cô được đặt trong phạm vi hẹp nhất, là quan hệ với chồng; có cô thì chồng cô cũng ngày càng già đi, không có (hoặc vắng) cô thì ông ta cũng qua một đời (với người vợ khác chẳng hạn). Việc có và không có cô thì ông ta vẫn sống một đời người.

Như vậy, xét trong phạm vi rộng cũng như ở phạm vi hẹp, chuyện tác động của cô lên cuộc sống, chẳng có gì là to tát, là quan trọng cả. Thường thì đây không phải là lời tự kiểm điểm mình của nhân vật "cô ", mà là sự góp ý của nhân vật thớ hai, có khả năng
đồng thời là chủ thể sáng tạo bài ca dao.

Có không ít người thường quá đề cao vai trò của mình, họ tự cho, nếu thiếu mình Ở một tổ chức, một cơ sở và ngay cả trong gia đình, thì công việc, thậm chí cả tổ chức, cơ sở, gia đình kia sẽ hư hỏng, tan nát. Bài ca dao nhằm phê phán tâm lí này.
85

[Trở về Trang Đầu] [Trang Trước] [Trang Sau] [Trang Cuối]

Xin vui lòng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những gì liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 10/19/17