Hà Phương Hoài

Cơ Trời Vận Nước 

Chương Tám

Với Tuấn ông Tích chẳng hề tiếc một thứ gì. Tình cảm của ông đối với Tuấn thật là phức tạp. Ðó là cái tình thân thương của anh em và sư huynh, sư đệ, cũng có thể nói nó thắm thiết như tình phụ tử nhưng lại chí tình như bằng hữu. Khi không có Tuấn thì ông nhớ, nhớ trong cái nhớ của hai người bạn tri kỷ, cần gặp nhau để tâm tình, bàn thế sự. Khi gặp nhau lại thấy ở nhau có một sự ràng buộc như tình cốt nhục.

Sau bữa gặp mặt hôm trước Tết, ông Tích cho người đi tìm tượng Thổ Thần cho Tuấn. Chỉ trong hai hôm mà ông Thiên Tích đã mua được năm tượng ông thổ thần từ mấy tay bán đồ cổ ở Sàigòn. Cứ mỗi lần kiếm được một ông, ông Thiên Tích lại đích thân mang lên trên Hóc Môn cho Tuấn xem. Cả năm ông Tuấn đều không vừa ý.

- Em có thể tả thêm chi tiết đặc biệt của tượng Thổ Thần mà bá mẫu vẫn thờ không?

- Thưa ông cậu, cũng chẳng có chi đặc biệt, chỉ biết một điều là cách đây không lâu có một phú thương họ Quách ở Bình Tây đã xin được tượng Thổ Thần ở Miếu Thành Hoàng ở một làng phía tây thành Qui nhơn.

- Chi tiết nầy quan trọng lắm thế mà em không chịu nói cho anh biết ngay từ đầu!

- Tại hôm đó uống rượu nhiều quá thành quên!

 Ông Thiên Tích nhắc lại ý của Tuấn:

- Khi kể cho anh biết nguyện vọng của mẹ em là phải giữ tượng thổ thần đó như là một gia bảo. Khi em đi tìm việc làm không tiện mang theo nên đã ký thác vào một miếu thổ địa ở phía tây thành phố Qui Nhơn, không ngờ ngôi miếu trở thành miếu Thành Hoàng thì ông Thổ Ðịa bị mất ngôi.

- Có thể nói như vậy!

- Chuyện nầy dễ thôi, vì phú thương họ Quách ở Bình Tây thì không nhiều hơn hai vị. Anh về ngay, sáng mai sẽ có tin vui cho em.  Những tay chơi đồ cổ ở vùng Chợ Lớn nầy đều là bằng hữu của anh.

 Ông Tích ra xe đi về. Ông cho xe chạy thẳng lên Bình Tây đến nhà Quách Tấn, một đại phú thương ở Bình Tây. Sau khi ngỏ ý muốn gặp ông chủ, người quản gia vào báo, Quách Tấn vui vẻ chạy ra đón tiếp:

- Hôm nay được thầy đến thăm thật là quý hóa quá! Chẳng hay thầy có gì dạy bảo?

- Ấy tiên sinh nói thế nghe chướng tai lắm đấy, mình là chỗ thâm giao mà!

 Ông Tấn gọi gia nhân mang trà ra đãi khách. Qua vài ba câu chuyện xã giao xong thì ông Thiên Tích vào đề:

- Nghe nói Quách Tiên sinh có thỉnh được một tượng Thổ Thần tuốt ở ngoài Trung đắc ý lắm phải không?

- Gớm chuyện nhỏ đó mà thầy cũng biết nữa, điều đó chứng tỏ thầy quan tâm đến chúng tôi không ít!

- Dạ, không dám!

- Thỉnh thầy đi thưởng lãm.

Họ Quách đưa ông Tích đi vào phòng chưng đồ cổ. Một cái phòng rộng thênh thang, ánh sáng vừa phải, các loại đồ sứ thời cổ như Tần, Thiệu Hưng, Khang Hy ông Tấn đều có. Hôm nay ông Tích chỉ có nhã hứng xem tượng cho nên ông được dẫn tới nơi chưng bầy các tượng. Có khoảng cả trăm loại tượng, riêng tượng bằng đất có độ hai mươi bức, số còn lại là bằng sành hay bằng đồng đen. Ði qua bức tượng Quan Thánh bằng sành mầu sắc rất đẹp. Ông Tấn chỉ bức tượng nói:

- Ðây là bức Ðức Quan Thánh mà thằng Hai nhà tôi nó mua được ở Hà Tiên từ con cháu nhà họ Mạc. Bức nầy cũng đã nghìn năm rồi đó. Thầy xem thử các bức Thổ Thần mà thầy muốn thưởng lãm có gì đặc biệt không?

Theo tay chỉ của ông Tấn, ông Tích thấy ở một cái kệ sát nền nhà, có khoảng vài mươi tượng thổ thần. Ông Tích quỳ xuống nâng từng bức lên xem. Khi nâng bức thứ bẩy thì nhận ra được đây là bức mà Tuấn đang muốn tìm. Ông để xuống, tiếp tục chiêm ngưỡng những bức khác. Khi xem toàn bộ các bức thổ thần xong, đứng dậy, ông Tích nói:

- Tiên sinh thật là người sành sõi trong nghề chơi đồ cổ. Ngay cả các tượng thổ thần mà cũng công phu quá chừng.

- Nếu thầy thích có thể lấy một bức đem về lấy hên.

Lời nói của ông Quách như giải thoát sự khó khăn cho ông Tích. Nhưng cũng phải giả bộ khách sáo một chút:

- Ấy chết, làm như thế thì lẻ bộ của tiên sinh làm sao?

- Ðâu có sao, những vị phúc thần nên có chỗ an vị, còn ở đây chỉ là đồ cổ thôi!

 Ông Tích làm bộ ngắm nghía một lúc rồi cúi xuống lấy bức tượng mà ông Tích cho là bức tượng Tuấn cần có.

- Bức nầy đâu có gì là đặc sắc đâu mà Thầy chọn?

- Ðúng bức nầy niên kỷ chưa đến một trăm năm, vả lại bị mẻ ở vai một chút xíu. Nhưng được bức nầy chắc chắn, nhà tôi và xấp nhỏ sẽ thích vì nó giống như bức nhà tôi vẫn thờ hồi xưa.

- Vậy xin thầy cứ tự nhiên.

 Ông Tấn gọi quản gia.

- Chú Sài làm ơn lấy khăn lau bụi và bỏ vào hộp, và đem ra xe cho thầy nghe.

Quay qua ông Tích, ông Tấn hỏi:

- Thầy có biết bức mà thầy vừa chọn chính là bức mà thằng Ba nhà tôi xin được ở Qui Nhơn đó không?

- Chẳng nói dấu gì tiên sinh, vì điểm đó mà tôi phải đến quấy rầy tiên sinh đó!

- Như thế bức tượng nầy ắt phải có một lai lịch?  Ông Tấn hỏi.

- Nguyên bức tượng nầy là bức được thờ ở tư dinh của cháu tôi khi nó làm tỉnh trưởng ở Qui Nhơn. Nhà tôi khi ra thăm thì thích vô cùng, nhưng lại không dám hỏi vì là phúc thần của nhà người ta. Ngày cháu nó về hưu lại đem ký thác cho một ngôi miếu ở ngoại ô thành phố. Khi nó dọn về Sàigòn nhà tôi đến chơi có hỏi thì nó kể sự thể nhà tôi tiếc đùi đụi. Tuấn đứa con nuôi của chúng nó, quê ở ngoải, khi về thăm nhà, ghé miếu xin chuộc lại mới biết là họ đã tặng cho Quách gia ở Bình Tây rồi. Mục đích của tôi hôm nay mạo muội đến thăm tính xin chuộc lại, không ngờ tiên sinh lại hào sảng tặng trước khi tôi ngỏ lời.

- Thầy nói ra nghe có vẻ ly kỳ quá nhỉ, bây giờ tượng đã châu về hiệp phố, thành thực chúc mừng thầy.

Ðược thứ mà mình mong muốn, ông Tích nói:

- Tôi cần phải có một ngày đến để chiêm ngưỡng cái kho tàng đồ cổ nầy của tiên sinh. Hôm nay không hẹn trước chắc tiên sinh cũng bận khó mà thù tiếp lâu, vậy xin phép tiên sinh cho một dịp khác.

- Ðúng, hôm nào thầy rảnh rỗi gọi cho tôi biết, mình sẽ làm một bữa nhậu, để được nghe cao kiến của thầy về đồ gốm.

- Không dám tiên sinh quá khen, chỉ mong được học hỏi ở tiên sinh nhiều hơn.

Sáng hôm sau ông Tích mời Tuấn lên nhà. Sau khi trà nước xong, ông Tích nói:

- Hôm nay anh có cái nầy cho em xem, anh tin rằng em sẽ rất vui.

- Anh lại bỏ tiền ra đi mua mấy cục đất nặn của mấy ông bán ve chai chứ gì? Tuấn khôi hài.

- Không kỳ nầy hoàn toàn không tốn tiền, chờ anh một tý anh lấy ra cho mà xem!

 Ông Tích vào phòng trong đem một cái hộp dài và lớn khoảng nửa thước tây ra mở cho Tuấn xem. Vừa thấy bức tượng Thổ Thần, Tuấn hỏi ngay:

- Ở đâu mà anh lấy được bức tượng nầy?

- Ở nhà lão Quách Tấn chứ đâu!

Cầm tượng lên, ngắm nghía một lúc lâu rồi lật đít lên xem, thấy đất sét còn ở trong ruột. Tuấn chắc chắn rằng đây là tượng thổ thần mà chàng muốn kiếm. Tuấn vui mừng vô kể.

- Anh thật là người trọng nghĩa tình trội hơn thiên hạ. Với chỉ một lời nói của em út lúc say mà anh đã làm như vậy, nếu mà lời nói lúc tỉnh thì giá trị chắc khó mà lay chuyển!

- Ðã là anh em với nhau, làm gì có chuyện câu nệ, thấy em thích thì anh cố mà làm cho được, chỉ có thế thôi. Hơn nữa em trong lúc say lại thổ lộ khổ tâm của em vì đã không làm đúng như tâm nguyện của mẹ em làm anh cũng thấy khổ lây!

- Cám ơn anh đã tốt với em.

- Em khách sáo quá!

- Anh chờ em một chút. Tuấn đứng dậy xuống nhà sau lấy dụng cụ vặn đinh ốc lên, ngồi từ từ đập vỡ đất sét trong bụng của Thổ Thần xong lấy ra hai cái thẻ bài.

- Bây giờ chắc anh biết tại sao mà em phải quanh co và còn nói láo cả với anh rồi phải không?

- Ðây có phải là thẻ bài âm dương đã làm cho em khốn khổ bấy lâu nay không?

- Vâng chính nó đấy!

- Vậy còn thiên thư đâu?

- Em phải dấu ở một nơi an toàn.

- Em sẽ dùng nó để đi tầm bảo?

- Không? Việc làm đó nguy hiểm, có thể chuốc họa vào thân. Anh phải biết rằng, con mắt cú vọ của Hồng Kỳ Hội mà bây giờ ai cũng biết rõ chính là bọn Cộng Sản Hà nội và chính quyền đương thời lúc nào cũng nhắm vào các hoạt động của em.. Bây giờ em xin anh giúp cho một việc nữa.

- Việc gì em cứ nói?

Tuấn lấy bút ra vẽ hình hai thẻ bài xong đưa cho ông Thiên Tích và nói:

- Nhờ anh làm cho hai cái giống như bản chính. Xin anh thực hiện mỗi lần một cái và phải ở hai tiệm khác nhau!

- Anh hiểu.

- Xong rồi xin anh nhét hai cái giả đó vào trong tượng phúc thần xong đem thờ ở sau vườn nhà.

- Ðược, mọi sự anh sẽ theo ý của em.

Tuấn cất hai thẻ bài vào túi rồi cáo từ lão Thiên Tích ra về.

*

Những ngày nghỉ phép qua đi, Tuấn trở lại nhiệm sở đúng vào lúc dân trong toàn quận tổ chức ngày lễ lớn của Tây Sơn. Ðể chuẩn bị cho ngày đại lễ chiến thắng Ðống Ða của Vua Quang Trung, các nơi tụ tập về Lăng Tây Sơn thuộc thôn Liên Mỹ, làng Bình Thành một hai hôm trước ngày mồng Năm Tết, lo cất rạp và trang trí lễ đài. Ðây cũng là một dịp may hiếm có, Tuấn cùng bọn Hai Cao làm một chuyến lên thăm di tích lịch sử. Ðến Lăng trước buổi lễ chính một ngày cho nên Tuấn có dịp chứng kiến cảnh náo nhiệt của những người lo tổ chức và tập trận cho ngày đại lễ Chiến Thắng Ðống Ða. Những hoạt động nầy Tuấn chưa hề thấy xẩy ra trong thời gian sống dưới chế độ Việt Minh trước năm 1954. Mấy làng xung quanh Bình Thành cũng tích cực tham gia cung cấp nhân sự cho cuộc trình diễn.

Sáng sớm hôm mồng Năm Tết tất cả mọi người thuộc phần hành trình diễn liên hệ đã ở vị trí xuất phát. Khi đến giờ vị Tiên Chỉ phất kỳ lệnh thì đám quân Thanh từ sau khán đài bước ra vị trí biểu diễn cảnh vui Tết say sưa đi ngả nghiêng, và cảnh nhạc công trình tấu cho các nữ vũ công nhẩy múa. Trong khi đó từ phía Nam quân của Vua Quang Trung thầm lặng đi chuyển lên hướng Bắc với tổ ba người, hai người khiêng một người ngủ, hai người gánh một người nấu bếp. Khi đến địa điểm hành lễ họ diễn lại cảnh công đồn Hà Hồi. Ðây là dịp môn sinh các lò võ trong toàn tỉnh trổ tài nghệ qua cảnh đánh nhau với quân nhà Thanh. Thật là một cuộc trình diễn rất ngoạn mục vì diễn viên là học trò của các võ đường cho nên trận chiến trông rất thật. Sau cuộc diễn trận thì đến cuộc tranh tài võ nghệ trên đài. Trong những người lên tranh tài có đám môn sinh của Xóm Chùa. Những đường nét mà họ xử dụng đúng là môn sinh của Linh Sơn Tự. Tuy nhiên tay nghề còn quá kém, đa số chỉ đánh vài ba hiệp đã bị bại dưới tay của các môn sinh của lò Tây Sơn. Tuấn cảm thấy nhục cho sư môn nhưng đành phải ngậm đắng nuốt cay. Sự bực bội đó làm Tuấn bóp bể một viên đá đẹp mà Tuấn mới lượm được định đem về làm đồ chặn giấy.

Nhìn vào thực trạng, chàng cảm thấy mình trở nên bất lực đến hèn. Tuấn không muốn chờ đến lúc tàn cuộc nên gọi bọn Hai Cao trở về lại Tây Sơn.

                                             *

Thời gian trôi qua mau Tuấn theo kiến trúc sư Tiếp trong công việc sửa đường xá cầu cống cho đến Lăng Vua Quang Trung thì có một biến chuyển lớn. Ông Tiếp được triệu hồi về Sàigòn. Người thay thế ông ta là kiến trúc sư Hoành một người trẻ mới ra trường từ Mỹ. Hai tay hầu cận Tuấn cũng được thay thế bởi người khác. Tuấn hoàn toàn không câu nệ với tiểu tiết, chẳng hề thắc mắc về chuyện hoán đổi nhân viên trực hệ mà trung ương không hề hội ý với chàng. Tuấn nghĩ rằng trách nhiệm của bọn Hai Cao là theo dõi chàng ông Tiếp chỉ là cái bình phong cho phụ tá của ông ta hành sự. Nay những người đó chẳng còn có giá trị gì cho mục đích của Văn Phòng Cố Vấn. Chàng biết rằng trong hoàn cảnh nầy nhịn nhục chính là cách hay nhất. Hơn thế nữa những biến chuyển về quân sự khắp nơi bắt đầu ngột ngạt. Việt Cọng đang ráo riết công khai hoạt động đối đầu với chính phủ Miền Nam Việt Nam. Công tác trùng tu cũng vì thế mà trì hoãn. Tình hình an ninh trong khu vực mỗi ngày mỗi một nóng bỏng. Trận chiến giữa hai phe Quốc và Cộng gây nhiều chết chóc cho người dân Tây Sơn khổ cực ngàn đời. Tuấn nhìn thế sự đổi thay mà lòng chua xót. Tự nhiên chàng có ý nghĩ đem thiên thư ra để suy gẫm.

- Tại sao ta không đem thiên thư ra nộp cho chính quyền để cứu đời?

Nghĩ để mà nghĩ, vì Tuấn biết người ta thường mượn chữ vì dân, vì nước, nhưng đến khi có thực quyền trong tay mấy người thực hiện đúng sở cầu. Trái lại đa số đều tìm cách bảo vệ quyền lợi của mình. Còn riêng về chàng, nếu có làu thông tất cả những diệu dụng của thiên thư thì hiện tại cũng chẳng ích lợi gì cho dân cho nước vì chỉ có những cấp lãnh đạo đất nước mới có thể đem ra áp dụng để tạo được phước cho dân. Càng suy nghĩ Tuấn càng thấy mình lẩm cẩm có thể nói là ích kỷ. Ngay cả võ nghệ tuyệt luân của sư môn cũng như triết lý về Ðạo An của thầy Phong Trần trong hoàn cảnh nầy cũng chẳng giúp gì được những người dân khốn khổ. Tuấn bắt đầu nghi ngờ chính bản thân. Bao nhiêu năm cặm cụi học hành những mong một ngày nào đó hành đạo giúp đời. Trong lúc người dân khốn khổ vì bất an nhưng chàng chẳng thể đem đạo an giúp họ được. Có lẽ Tuấn nhận thức được triết lý đạo an của thầy Phong Trần cũng không đem được an bình cho người dân khốn khổ luôn đối đầu với bom đạn. Ðạo an chỉ có thể đem ra áp dụng vào thời bình, còn lúc quốc gia gặp nạn binh đao thì đạo an dễ làm cho người đời hiểu lầm sinh ra biếng trễ công tác đóng góp cho quốc gia dân tộc.

Bây giờ Tuấn mới hiểu ý của thầy Phong Trần dạy chàng khi chia tay để trở về với cuộc sống thực: - Thành bại luôn luôn ở trong chữ đạo - Cái đạo của dịch, cái đạo của an.. ! Từ bấy lâu nay Tuấn dùng cái hiểu biết cố định của mình mà hành động cũng như xử thế và quên đi cái đạo của dịch. Chàng quên bẵng con người vốn sẵn đã có cái an trong lòng. Ðạo an thân là tịnh, đạo an của thế là động. Con người không thể vừa tịnh vừa động. Dĩ tịnh là chỉ biết lo lấy mình mà quên xung quanh. Ðạt được đạo an cho chính mình thì đã quên cái đạo an của xung quanh hay là đã quên cái động. Muốn đạt được cả hai, phàm trong dịch phải biết lúc nào tiêu lúc nào trưởng, lúc đang cực trưởng mà làm cho tiêu hay ngược lại thì khó mà đạt được kết quả như ý muốn. Ngày hôm qua đã qua rồi, ngày hôm nay không thể giống ngày hôm qua và rồi ngày mai sẽ khác ngày hôm nay. Bao nhiêu năm qua, Tuấn quên hoặc chưa thực sự thấm nhuần cái đạo của dịch.

                                          *

Xem Chương

Send mail to haphuonghoai@gmail.com with questions or comments about this web site.
Copyright © 2003 Haphuonghoai
Last modified: 07/01/16