Sông sâu sào ngắn (sào vắn) khó đò
Muốn đi thăm bạn (thăm bậu), sợ đò không đưa
- Đò không đưa làm sao đến bến
Thiếp không thương chàng, thiếp đến chi đây?
Gặp nhau đây con bóng đang trưa
Rưng rưng nước mắt, thiếp đưa chàng về
Chàng về trong nớ, thiếp ở ngài ni
Dặn chàng ba chữ nhớ ghi vào lòng
Hồi thương nước đục cũng trong
Không thương nước chảy giữa dòng cũng dơ
Thiệt như lời em nói em chờ
Ba bốn nơi tới ngõ trao thơ, em không cầm
Đạo Đức,Đối Đáp,Sinh Hoạt,Văn Hóa,Cộng Đồng,Hát đối,
Tiếng anh ăn học cựu trào
Chị dâu té giếng, anh nắm chỗ nào kéo lên
- Nắm đầu thì sợ tội trời
Nắm ngang khúc giữa sợ lời thế gian
Giếng sâu anh phải thông thang
Kéo chị dâu lên đặng kẻo chết oan linh hồn
Tiếng anh ăn học cựu trào (2)
Chị dâu té giếng, anh nắm chỗ nào kéo lên
- Nắm đầu thì khổ
Nắm cổ lại không nên
Nắm chân tay thì lỗi niềm huynh đệ
Vậy anh cứ "bớ làng là hơn"
Con vịt nó kêu "cặp, cặp"
Nó kêu không hồi không chặp, kêu khắp dòng sông
Kêu "Đào hoa giang thượng tương chiếu hồng (1)"
Kêu trai chưa vợ, gái chưa chồng thành đôi
Kêu rồi nước chảy hoa trôi
Tiếng thời kêu "cặp" nhưng mồ côi một mình
- Con gà nó kêu "Chiếc, chiếc"
Hắn kêu tha thiết, kêu cả năm canh
Kêu: "Cô sản lưu thủy bất vị thần (2)"
Trời kia khéo để duyên lành nhở nhơ
May mô ngộ gặp tình cờ
Tuy rằng kêu "Chiếc" nhưng bây giờ thành đôi
Vì ai nên dạ đớn đau
Lệ sầu tuôn chảy, khăn lau không ngừng
Tội tình ta lắm người dưng
Dang tay đón gió, gió đừng rung cây
Hỡi người thương cũ co hay
Làm sao giải đặng sầu nầy cho ta
Tay bưng dĩa muối, chén tương
Tương chua muối chát, nhớ thương nghĩa chàng
Bạn có gặp nhà ngói nhà sàn
Nhớ hồi áo rách lang thang chưa tề
Bạn có gặp nơi hàng lụa phủ phê
Nhớ hồi áo rách xưa tê không chàng
Ăn tiêu nhớ tới mùi hành
Bạn có ăn nem gà ch? Vịt
Cũng nhớ rau canh thuở nào
Em hỏi anh xưa kia
Ai "xạ" chín mặt trời ?
Ai dạo chơi âm phủ ?
Ai nằm ngủ quên ăn ?
Ai khóc cho măng mọc ?
Ai dạy học trò thi ?
Trai nam nhơn đối đặng, gái nữ nhi xin kết nguyền.
- Ớ em ơi! buổi xưa kia
ông Hậu Nghệ "xạ" chín mặt trời,
Ông Phạm Công dạo chơi âm phủ,
Ông Địch Nhi nằm ngủ quên ăn,
Nàng Mạnh Tông khóc cho măng mọc,
Đức Không Tử dạy học trò thi
Trai nam nhơn anh đối đặng, gái nữ nhi hãy kết nguyền.
Dao vàng rọc lá trầu vàng (2)
Mắt thiếp, thiếp liếc, mắt chàng chàng luân
Trai xuân gặp gái cũng xuân
Như bông lúa trổ nửa chừng gặp mưa
Anh thương em cha mẹ hay chưa
Hay là thương đón thương đưa ngoài đường
Em chưa có chồng chân rời tay rảnh
Em có chồng rồi một cảnh hai quê
Nói ra cam khổ nhiều bề bạn ơi
Phải răng chịu rứa cho rồi
Gạo trút vô nồi không lẽ trút ra
Xưa kia quyền mẹ với cha
Bây giờ có lẽ người ta nắm quyền
Vợ với chồng là nghĩa bá niên
Bạn biểu ta phân chiếc đũa, đồng tiền sao nên
Một nhánh tra, năm ba nhánh trảy,
Một nhánh trảy, năm bảy nhành nho,
Em tới đây, có đủ quan văn, quan võ, trẻ nhỏ, học trò.
Ai mà đối đặng tôi gả em chị em cho,
Ai mà đối không đặng, tôi bắt chăn bò ba năm.
- Một nhánh trảy, năm bảy nhánh mai
Một nhánh mai trăm hai nhánh thị
Chữ văn, chữ sĩ, anh đối hết trăm câu
Đối rồi anh hỏi chị em đâu
Nếu chị không có, anh bắt em hầu ngàn năm
(Hoặc: Một nhánh tre, năm ba nhánh trảy)
Anh có thương em thì lo một buồng cau cho tốt, một hũ rượu cho đầy,
Đặt lên bàn thượng, hạ xuống bàn xây,
Chàng đứng đó, thiếp đứng đây,
Lẽ mô thầy với mẹ lại không kết nghĩa sum vầy cho con?
Quê Hương, Địa Danh, Xã Hội, Hôn Nhân, Cưới Gả, Nghĩa Mẹ,
Hò...ơi...má ơi đừng gả con xa
Chim kêu mà vượn hú hò...ơi…
Chim kêu mà vượn hú biết nhà má đâu
Từ ngày xa đất Tiền Giang
Em theo anh về xứ Cảnh Đờn
Muỗi kêu mà như sáo thổi, đĩa lềnh tựa bánh canh
- Em yêu anh nên đành xa xứ,
Xuôi ghe chèo miệt thứ Cà Mau
Gió lao xao thổi vào mái lá, như ru tình cô gái Tiền Giang ,
Yêu quê hương thương miền cổ cựu,
Vấn vương tình đất tổ quê cha
Đêm đêm ra đứng hàng ba
Trông về quê mẹ lệ sa buồn buồn
À ơi... Ới ơi... bông bần rụng trắng ngoài sông
Lấy chồng xa xứ khó mong ngày về,
Xa xưa con ở vựa kề
Bên ba mà bên má vỗ về ca dao,
Má ơi đừng gả con xa,
chim kêu mà vượn hú biết nhà má đâu,
Chơi Xuân gặp lúc e hè,
"Ông ầm", "Thái tử" đưa "xe" qua đò.
"Lục chuôm" làm bạn "cửu chùa"
Bán con "lá liễu" mà mua "nhất trò".
Nghiêng tai nghe nhặt "sưa" hò,
Nâng niu "bạch tuyết", nỏ lo chi "nghèo".
Tai "voi", "đỏ mỏ" chạt theo,
"Cột nọc" trăng gió, thả lèo "tám giây".
Đêm khuya "tứ cẳng" tới đây,
Bên nớ "hai trạng" bên nầy "trạng ba"
Sự tình "gà" mới gáy ra,
"Gối" đầu trên "rốn", "ngủ" mà thiu thiu.
"bát bồng", "nhị đấu" mĩ miều,
Thợ cưa "một mắt" đánh liều chơi tiên.
Bên nớ đã có "tám tiền",
Bên ni "tám mảng" đánh liền "thắt" lui.
(Hò Bài Thai)
Trích đoạn Hò Bả Trạo
Tổng hậu (xướng) :
Án nội lễ nghi chỉnh túc
Đăng chúc huy hoàng ..
Truyền cho bả trạo lường ban
Xếp chèo vào bái yết.
Trạo (đồng thanh) : Dạ ?
Tổng hậu :
Xuân thu lộ tiết
Thốn niệm thanh hương
Tửu cúc trà lan
Hạ các đẳng cung kiên
Ớ bả trạo ! Cái (1) khai thuyền hầu trạo.
Trạo (đồng thanh) : Dạ !
(Lúc này tất cả đứng dậy, xốc chèo lên nách, theo tiếng phách của tổng tiền, tiến vẽ nơi trình diễn (hoặc nơi đặt quan tài cá ông).
Đồng thanh : Hạ thiên quan thủy sắc
Hốt nhật chiếu huy hoàng
Khai thuyền hầu linh vị
Đẳng bá trạo quý vương !
Đẳng bá trạo vương !
(Các con trạo làm động tác chèo)
Tổng hậu (tay lúc nào cũng làm động tác giữ chèo lái)
xướng :
Chói rạng hai vầng nhật nguyệt
Thẳm sâu một dải giang hà
Ngàn năm vang tiếng âu ca
Muôn thuở đên ơn báo bổ
Dâng tế lễ cầu ngư lạc lợi
Đội ơn nhuần lụy nhỏ chứa chan.
....... Còn nữa) Vì bài quá dài mời Xem trọn bài hát tại: http://e-cadao.com/tieuluan/phongtuctapquan/hatbatrao.htm
Đi mô cho thiếp theo cùng,
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.
- Em lên non anh cũng lên theo,
Mà em xuống thuyền, anh cũng xin đeo theo mạn thuyền.
Anh chê em khó, lui về lấy đó giàu sang,
Mấy lâu ni đã làm nên đụn bạc non vàng mô chưa?
- Khốn than, khốn thở, lỡ hội phân trần,
Tóc không xe mà tóc rối, ruột không dần mà ruột đau!
- Ruột đau chi nữa mà đau,
Anh đã phụ khó tham giàu thì thôi.
Đứng xa, em hỏi với người gần,
Vợ con anh cách trở đôi ba lần phải không?
Câu cá, cá chẳng ăn mồi,
Đừng câu mà mệt, đừng ngồiĐừng câu mà mệt, đừng ngồi mà trưa!
- Đợi lâu cá chẳng ăn mồi,
Anh móc vào con tôm bạc, cá lần hồi cũng mắc câu!
Câu lương duyên thề nguyền giao ước,
Nghĩa sắt cầm giữ vẹn, trước cũng như sau.
Anh chớ tham sang mà bỏ bạn cựu,
Chớ tham giàu mà bỏ em!
- Dãy dọc tòa ngang, giàu sang có số,
Kim Long, Nam Phổ, nước đổ về Sình.
Đôi đứa mình chút nghĩa ba sinh,
Có làm răng đi nữa, cũng không đành bỏ nhau.
Bấy lâu anh mắc đi mô,
Thả sen không thấy tới hồ thăm sen
- Bấy lâu anh bận việc nhà,
Tai nghe phảng phất em đà có đôi.
Tưởng thả sen thì bông tươi lá tốt,
Ai hay nửa chừng lá rụng, bông khô.
Không còn sinh ba, nở nhụy, nỏ đảo tới hồ làm chi!
Bên trong cửa Ngọ Môn, kèn kêu, trống vỗ,
Bên ngoài của Ngọ Môn, súng nổ đêm ngày.
Duyên chàng nợ thiếp chớ đổi, đừng thay,
May thì làm nên danh vọng,
Rủi có ăn mày cũng theo nhau.
- Thiếp với chàng vương mang mấy câu tình tự,
Trên thì núi Ngự, dưới có sông Hướng.
Trăm năm thiếp quyết hai chữ cương thường,
Sợ là sợ chàng ham vui cảnh khác,
Bỏ duyên nàng khổ thân.
Thiếp với chàng xưa kia tưởng đi chung một kiệt (*)
Ai hay ông trời phân biệt mỗi đứa một đàng.
Chậu ngả đường chậu, cây da vàng theo cây!
- Tưởng theo nhau đến bách niên giai lão,
Không hay mô duyên nợ chừng này đà phân áo rẻ ban.
Duyên em hư đành phận, cũng vọng cầu cho anh nên.
Cho em hỏi anh:
Chữ chi là chữ chôn xuống đất?
Chữ chi là chữ cất lên cao?
Chữ chi nặng không ai na nổi?
Chữ chi mà gió thổi không bay?
Trai nam nhi, anh đà đối đặng, miếng trầu cay cho chàng
- Này hỡi em ơi,
Chữ tử là chữ chôn xuống đất,
Hai chữ nhân nghĩa anh cất lên cao,
Hai chữ nhờ thường phương tha không nổi,
Chữ tình chữ hiếu gió thời không bay.
Trai nam nhi, anh đà đối đặng, miếng trầu cay đâu nào?
Kiếm năm ba quan mà chuộc anh về,
Kẻo anh đi giết trâu, bứt cỏ dầm dề khổ thân.
- Năm ni anh còn nhỏ thì bứt cỏ, giết trâu,
Sang năm khôn lớn, anh lại bưng trầu cưới em.
Xấu như tui đây, thiệt ra phận xấu,
Áo không có mà bận, Nón không có mà đội,
Mũi chảy thò lò, Còn có đôi ba mụ vợ,
Tốt như o mà không có chồng
- Rặc bàu, cá phải lội sông,
Xấu như anh mà có đôi ba mụ vợ,
Họa là trời cũng chịu thua!
Hết hạ thu sang, mùa màng rộn rã,
Tôi mở lời chào tất cả bà con,
Muốn thân nhau mượn câu hò tiếng hát, tâm sự đổi trao,
Xin mời thanh-niên nam nữ, ta mạnh dạn bước vào hò chơi.
Đối Đáp,Tang Chế,Cha Mẹ,Tinh Yêu Trai Gái,Tán Tỉnh,
Anh nghiêng tai cho em hỏi nhỏ, không dám hỏi to,
Hỏi anh tang chế cho ai?
Bịt cho thân phụ thì xé hai em bịt cùng.
- Thôi thì tang chế chịu chung,
Mũ rơm anh đội, áo thùng em mang.
Con cá đối nằm trên cối đá (3)
Mèo đuôi cụt nằm trên mút đuôi kèo;
Anh mà đối đặng, dẫu khó nghèo em cũng theo?
- Con mèo kiến đậu trên miếng cỏ,
Con vàng lông đáp giữa vồng lang
Nay anh đối đặng, xin nàng theo anh!
Con chi trên rừng chỉ ăn không uống?
Con chi dưới ruộng có uống không ăn?
Trai nam nhơn giải đặng,
Dầu khó khăn em cũng chịu cùng.
- Con mọt trên rừng chỉ ăn không uống,
Con đỉa dưới ruộng có uống không ăn.
Trai nam nhơn giải đặng, chịu khó xin mời về!
Anh thương em, không dám tới nhà,
Đi quanh hàng xóm, hỏi: ‘Có gà bán không'?
- Anh thương em thì bước tới nhà,
Đừng đi quanh hàng xóm hỏi dò la bạn cười.
Anh tới đây ở mãi không về,
Răng cho hai bên cha mẹ đến, anh mới về quê anh.
- Thôi thôi chàng nhớm gót ra về,
Kẻo thế gian đồn đại thiếp say mê với chàng.
Tui có cây mít cụt đọt, rễ mọc tứ phương,
Cho o đem về, sống làm nhà mà ở,
Chết gọt bát lư hương mà thờ?
- Anh có cây mít cụt đọt, rễ mọc tứ phương,
Em ra lấy chồng để phụng sự gia nương,
Thầy mạ bên anh còn sống thì làm nhà cho thầy mạ ở,
Đã chết thì gọt lư hương mà thờ?
Núi Ngự Bình trước tròn sau méo (6)
Sông An Cựu nắng đục mưa trong,
Đưa tay trao bức thư phong,
Hỏi thăm bên bạn đã bằng lòng ai chưa?
- Núi Ngự Bình trước tròn sau méo,
Sông An Cựu nắng đục mưa trong,
Em đây vốn thiệt chưa chồng,
Núi cao sông rộng, biết gởi lòng cùng ai.
Hỏi cua, cua nói có,
Hỏi vò vọ, vò vọ nói không,
Để anh vô thề thẳng dạ, kẻo lòng em nghi.
- Em còn nghi ngại ra răng,
Mực tàu không thẳng cho bằng dạ anh.
Em nấu cơm quên đơm vào rá,
Em kho cá quên bỏ đồ màu
Ra lấy chồng sợ nỗi làm dâu,
Em đây vụng đường nội trợ, e mai sau anh buồn.
- Canh cá không ngon, miệng giòn là đặng,
Dù ai nói muối mặn, mình cứ bảo muối cay,
Quyết lòng gá nghĩa sum vầy,
Thân phụ già có chê chua chê chát,
Đã có anh đây đỡ lời
Anh về kiếm vợ kẻo già,
Kiếm con kẻo muộn, em đà có nơi.
- Không ăn đã thấy rổ,
Không ngồi cổ, đã nếm đến của ngon.
Dẫu mà em có chồng con,
Nhớ khi gót mỏng da mòn có anh
Gái xuân đi chớ Hạ,
Mua một con cá thu về chợ hãy còn đông.
Ai nói với anh rằng em chưa có chồng,
Khiến anh chi sá băng đồng tới đây?
- Trai phương nam dọn hàng thuốc bắc,
Gái đông tây cảm động niềm tây.
Tai anh nghe em hãy còn ba đào thủ tiết,
Nên đáo tới đây kiếm tìm.
Gáo vàng đem múc giếng tay,
Anh khôn ngoan cho lắm cũng tớ thầy người ta!
- Em đập chó không ngó đàng sau,
Thân phụ già em khi trước,
Cũng ở cửa nhà giàu đó thôi!
Gặp anh đây, hỏi thiệt đôi lời,
Ai đào sông cho cá lội,
Ai bẻ nang chống trời cho chim bay?
- Bà Nữ Oa đội đá vá trời,
Thân phụ già sinh em phận gái,
Hỏi nhiều lời cổ kim.
Gặp nhau đây, không chào thì ra câu tình tệ,
Mà chào rồi sự thể bất minh,
Ở xa xôi không đặng rõ sự tình,
Em có đôi rồi, không biết, em một mình cũng nỏ hay?
- Gió thổi pho pho, đưa đò lên Huế,
Trăng non đoài vội xế về Vinh (l).
Em đây vốn thiệt một mình,
Có ai vô dựng nợ, gá nghĩa chung tình cho vui
Con sao hôm đã lặn, con sao mai đã mọc bên tê tề,
Anh ơi, anh có điều chi phân đi nói lại,
Cho em về kẻo khuya.
- Mình về răng được mà về,
Câu thơ chưa gửi, lời thề chưa trao.
Ba mươi anh không đi Tết
Mồng một anh không tới lạy bàn thờ
Hiếu trung chi anh nữa mà bảo em chờ cho uổng công?
- Ba mươi, anh mắc đóng hương án,
Mồng một, anh lo hầu ngài ngự Nam Giao,
Hiếu trung bên anh còn bỏ,
Huống chi bên nàng nàng ơi!
Tiếng đồn anh chăn vịt, nuôi gà,
Em hỏi anh, con vịt lội giữa giang hà ăn chi.
- Tội em phận gái nên mới ra ri,
Chốn giang hà vịt lội, thiếu gì tép rong.
Tiếng đồn anh hay chữ, cho em hỏi thử đôi lời
Răng anh ăn cơm bằng đũa, bắt cá đồng bằng tay?
- Em ơi, em đố chi câu quá ngặt nghèo,
Em về đếm thử con mèo mấy sợi lông!
Tiếng đồn anh hay chữ, em hỏi thử vài lời:
Dưới dương gian có họ, côi (trên) ông trời họ chi?
- Em nghiêng tai xuống đất, kêu cho đất ơi,
Rồi tới đây anh nói họ ông trời cho em nghe.
Tiếng đồn anh học sách kinh thi,
Con trâu đực đi theo con trâu cái,
Hắn cười chi rứa anh?
- Con trâu cái cầu lực, con trâu đực cầu tài,
Hắn cũng muốn đường tử tôn miêu duệ sinh nhai,
Bởi vì hắn trèo lên trật cẳng trước,
Nên hắn hổ ngai, đứng cười!
Chim bay về núi túi rồi,
Anh không đi ngủ, còn ngồi chi đây?
Đêm nay ra đứng giữa trời,
Em cầm tờ giấy bạch, nghe lời anh phân.
- Muốn phân, ngồi lại mà phân,
Ai xa cho biết, ai gần cho hay!
Chim bay về núi, túi rồi,
Anh không đi ngủ, còn ngồi chi đây?
Đêm nay ra đứng giữa trời,
Em cầm tờ giấy bạch, nghe lời anh phân.
- Muốn phân, ngồi lại mà phân,
Ai xa cho biết, ai gần cho hay!
Vạt áo em trước ngắn, sau dài,
Hay là em đã mang thai trong người?
- Áo năm khuy em cài khít rịt,
Yếm bốn dải, em nịt chặt như đóng đinh.
Hỏi làm răng anh lách người vô lọt,
Mà biết trong mình em có thai!
Bác lui về đan tấm mành mành,
Che râu bác lại, em mới đành phận thương!
- Đan tấm mành mành, khó đổi khó thay,
Một khi căn duyên hòa hợp,
Bác chống cao tay cũng hỏng cằm!
Đứng bên ni sông, thấy thuyền năm ván,
Đứng bên tê quán, thấy quán năm căn.
Quán năm căn còn chờ người, không mở,
Thuyền thục nữ để chở người thương.
Một thương, hai thương, ba thương, bốn nhớ,
Ai làm cho dang dở duyên mình.
Trách ông tơ hồng, bà nguyệt lão không phân minh rõ ràng!
- Dãy dọc tòa ngang, giàu sang có số,
Kim Long, Bạch Hổ nước đổ về Sình,
Đôi đứa mình chút nợ ba sinh,
Dẫu có xa nhau đi nữa, cũng nhớ chút tình viếng thăm.
Kể từ ngày anh khăn gói ra đi,
Quán mô đông không dám ghé,
Sợ lỗi lời thề cùng em.
- Nước dưới sông, ai đem chén đo lường,
Hai đứa mình thương nhau cho trọn,
Đừng có tư lương bạn cười.
Tấm thân em như con cá gáy dưới sông,
Nhảy lên tam cấp, hoá con rồng cho anh coi!
- Anh đây vốn học trò Tôn Ngộ Không,
Tay cầm cái vợt, giá vũ đằng vân,
Em có hoá thành một trăm con cá gáy,
Đã thoát thân con nào!
