Con cò mà đậu cành tre
Ông tây bắn súng cò què một chân
Sáng mai mẹ cõng chợ Bần
Mọi người mới hỏi sao chân cò què
Cò rằng cò đậu ngọn tre
Ông tây bắn súng cò què một chân.
Quê Hương, Địa Danh, Con Người, Phóng Khoáng, Phụ Nữ,
Em là con gái nhà giàu
Cơm cha, áo mẹ, chạy tàu đi chơi
Gia Lâm, Phú Thị chàng ơi
Đình Dù là chốn ăn chơi ra vào
Lạc Đạo cho tới Xuân Đào
Trong ba ga ấy em vào cả ba.
Kênh Khê thì đi riu tôm,
Bái Khê hàng sáo nói nôm hay thề.
Trung Châu thừng chão đã ghê.
Mạn Xuyên bới lạc là nghề tinh nhanh.
Tổng Mễ có đất trồng hành.
Cửa Sông tre nứa đan mành ta mua.
Lính vua, lính chúa, lính làng
Nhà vua bắt lính cho chàng phải đi
Giá vua bắt lính đàn bà
Để em đi đỡ anh vài bốn năm
Bởi vua bắt lính dàn ông
Tiền lương gạo bị sắm trong nhà này
Thằng Tây súng ngắn, súng dài
Dân tao: Vồ, gậy, dao bài, câu liêm.
Trường kỳ tao đánh ngày đêm
Đánh cho mày phải đảo điên tơi bời
Văn Giang chẳng phải đất chơi.
Chớ tham đồng bạc con cò
Bỏ cha bỏ mẹ đi phò thằng tây
Chuyện đâu có chuyện lạ đời
Quan đi theo giặc bắt người lành ngay
Ngàn năm nhớ mãi nhục này
Theo Tây được thả, đánh Tây bị tù
Bốt Bần ngày tháng âm u
Chớ tham đồng bạc con cò
Bỏ cha bỏ mẹ đi phò thằng tây
Chuyện đâu có chuyện lạ đời
Quan đi theo giặc bắt người lành ngay
Ngàn năm nhớ mãi nhục này
Theo Tây được thả, đánh Tây bị tù
Bốt Bần ngày tháng âm u
Con cò mày đậu cành tre
Thằng Tây bắn súng cò què một chân
Đến mai ra chợ Đồng Xuân
Chú khách mới hỏi sao chân cò què
Cò rằng cò đậu cành tre
Thằng Tây bắn phải cò què một chân.
Nhớ xưa thứ sáu đời Hùng
Giặc Ân sang chiếm cả vùng Vũ Ninh
Chúng nó có Thạch Linh thần tướng
Dạ hung tàn chúng nướng dân đen
Vua Hùng sai sứ một phen
Về làng Phù Đổng thuộc miền Tiên Du
Thánh sai gọi sứ vua vào báo:
Họp thợ rào rèn nấu ngựa, roi
Ngựa, roi, áo sắt đúc rồi
Ra oai một trận tơi bời giặc Ân.
Công Thánh đã cứu dân, cứu nước
Con cúc cung đứng trước đền vàng
Lòng thành chén rượu, tuần nhang
Cầu xin rộng lượng Thánh ban phúc lành
Nón này chính ở làng Chuông
Làng Già lợp nón, Khương Thường bán mua
Hà Nội thì kết quai tua
Có hai con bướm đậu vừa chung quanh
Tứ bề nghiêng nón chạy quanh
Ở giữa con bướm là hình ông trăng
Nón này em sắm đáng trăm
Ai trông cái nón ba tầm cũng ưa
Nón này che nắng che mưa
Nón này để đội cho vừa đôi ta
Nón này khâu những móc già
Em đi thử nón đã ba năm chày
Muốn em chung mẹ chung thày
Thì anh đưa cái nón này em xin.
Nón này Hà Nội làm ra
Mang lên tỉnh Bắc thêu hoa rõ ràng
Vợ chồng đồng tịch đồng sàng
Mà chàng bắt nón em ngang giữa đường
Để mà nắng gió hôm nay
Má hồng em nhạt thế này chàng ơi
Bây giờ chàng giả nón tôi
Tôi đội cái nón che đôi má hồng
Bao giờ kết nghĩa vợ chồng
Thì chàng lại được má hồng tốt tươi.
Rủ nhau chơi khắp Long Thành
Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai
Hàng Bồ, Hàng Bạc, Hàng Gai
Hàng Buồm, Hàng Thiếc, Hàng Bài, Hàng Khay
Mã Vĩ, Hàng Ðiếu, Hàng Giày
Hàng Lờ, Hàng Cót, Hàng Mây, Hàng Ðàn
Phố Mới, Phúc Kiến, Hàng Than
Hàng Mã, Hàng Mắm, Hàng Giang, Hàng Ðồng
Hàng Muối, Hàng Nón, Cầu Ðông
Hàng Hòm, Hàng Ðậu, Hàng Bông, Hàng Bè
Hàng Thùng, Hàng Bát, Hàng Tre
Hàng Vôi, Hàng Giấy, Hàng The, Hàng Gà
Quanh đi đến phố Hàng Da
Trải xem phường phố, thật là cũng xinh
Phồn hoa thứ nhất Long Thành
Phố giăng mắc cửi, đường quanh bàn cờ
Người về nhớ cảnh ngẩn ngơ
Bút hoa xin chép nên thơ lưu truyền
Rủ nhau lên núi hái chè (3)
Hái dăm ba mớ xuống khe ta ngồi
Ta ngồi cho ráo mồ hôi
Xuống sông tắm mát thảnh thơi ta về.
Ta về thăm quán thăm quê
Thăm chợ Bồ Đề, thăm giếng Ô Long
Bồ Đề họp chợ mồng mười
Trên đánh cờ người, dưới thổi cơm thi
Ba bốn năm nay anh dở việc gì
Để em bắt chạch, thổi cơm thi một mình.
Rủ nhau mua nứa trên Trừm
Bơi qua bãi cát mới đem về nhà
Đem về mới đến bãi ta
Rỡ xong mới vác về nhà mới cưa
Mồ hôi lã chã như mưa
Cưa rồi mới thiến, thiến rồi mới pha
Ngồi rồi lại vót nan ra
Tính xem vốn lại được là bao nhiêu.
Ung dung gậy trúc chống đi
Áo chùng chấm gót, mũ ni che đầu
Cụ ơi, cụ sắp đi đâu?
Ra đình Yến lão tiệc chầu vua ban
Cháu ơi, cháu chơi cho ngoan
Cụ về có gói phần ban chia đều
Ơn vua ít cũng như nhiều.
Hà Nội băm sáu phố phường
Hàng Gạo, Hàng Đường, Hàng Muối trắng tinh
Từ ngày ta phải lòng mình
Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen
Làm quen chả được nên quen
Làm bạn mất bạn, ai đền công cho.
Hà Nội là trái tim ta
Trái tim đất nước, gần xa giữ gìn.
Mày mà đụng đến trái tim,
Sóng căm thù sẽ nhận chìm mày ngay.
Đã chôn hăm mốt máy bay
Vẫn còn sẵn hố đợi mày ở đây.
Quê Hương,Đất Nước, Thắng Cảnh, Di Tích, Chợ Búa, Phố Phường
Hà Nội như động tiên sa
Sáu giờ máy hết đèn xa đèn gần
Vui nhất là chợ Đồng Xuân
Thức gì cũng có xa gần bán mua
Giữa chợ có anh hàng dừa
Hàng cam, hàng quít, hàng dưa, hàng hồng
Ai ơi đứng lại mà trông
Hàng vóc, hàng nhiễu thong dong nượp nà
Cổng chợ có chị hàng hoa
Có người đổi bạc chạy ra chạy vào
Lại thêm “sực tắc” bán rao
Kẹo cau, kẹo đạn, miến xào, bún bung
Lại thêm bánh rán, kẹo vừng
Trước mặt bún chả, sau lưng bánh giò
Ồn ào chuyện nhỏ, chuyện to
Líu lo chú khách bánh bò bán rao
Xăm xăm khi mới bước vào
Hàng tôm, hàng tép xôn xao mọi bề
Lịch sự là chị hàng lê
Quàng quạc hàng vịt, tò te hàng gà
Nứt nở như chị hàng na
Chua vào hàng sấu, ngọt ra hàng đường
Hà Nội như động tiên sa
Sáu giờ máy hết đèn xa đèn gần
Vui nhất là chợ Đồng Xuân
Thức gì cũng có xa gần bán mua
Giữa chợ có anh hàng dừa
Hàng cam, hàng quít, hàng dưa, hàng hồng
Ai ơi đứng lại mà trông
Hàng vóc, hàng nhiễu thong dong nượp nà
Cổng chợ có chị hàng hoa
Có người đổi bạc chạy ra chạy vào
Lại thêm “sực tắc” bán rao
Kẹo cau, kẹo đạn, miến xào, bún bung
Lại thêm bánh rán, kẹo vừng
Trước mặt bún chả, sau lưng bánh giò
Ồn ào chuyện nhỏ, chuyện to
Líu lo chú khách bánh bò bán rao
Xăm xăm khi mới bước vào
Hàng tôm, hàng tép xôn xao mọi bề
Lịch sự là chị hàng lê
Quàng quạc hàng vịt, tò te hàng gà
Nứt nở như chị hàng na
Chua vào hàng sấu, ngọt ra hàng đường
Thơm ngát là chị hàng hương
Tanh ngắt hàng cá, phô trương hàng vàng
Lôi thôi là chị hàng giang
Bán rổ, bán xảo, bán sàng, bán nia
Thưỡi môi là chị hàng thìa
San sát hàng bát nhiều bề long đong
Đỏ đon như chị hàng hồng
Hàng cam, hàng quít, bưởi bòng thiếu chi
Trống quân, cò lả sót gì
Mỗi người một vẻ ai thì kém ai
Lại thêm cạo mặt ngoáy tai
Lại thêm ngoài chợ có người họa tranh
Ngoài ra cải, diếp, răm, hành
Thìa là, cải cúc xanh xanh rõ ràng
Có người bán lược, bán gương
Có người bán cả hòm rương, tủ quầy
Có người bán dép, bán giày
Có người bán cả ghế mây để ngồi
Suốt ngày chợ họp ai ơi
Thượng vàng hạ cãm bao người bán mua
Hay cắp như chị hàng cua
Nhảy nhót hàng ếch ai mua được rày
Có người xem tướng xem tay
Chầu văn, đồng bóng ốp ngay tức thời
Thôi thì đủ thức, đủ người
Ồn ào nhộn nhịp nói cười chen vai.
Có anh bán thuốc cũng hay
Mồm rao liến láu, bệnh khỏi ngay tức thời
Lại còn kẻ cắp như rươi
Hở cơ chốc lát, tiền ôi mất rồi
Dậm chân xuống đất kêu trời
“Phú-lít” có đến cũng thôi đi đời
Tối đến đuổi chợ mình ơi!
Quá năm giờ rưỡi hết người bán mua.
Hà Thành là chốn kinh đô
Vừa đông, vừa đẹp lại vừa rộng thay!
Cửa nhà san sát đó đây
Gác trên gác dưới bên ngoài, bên trọng
Ai ơi đứng lại mà trông
Nguy nga tráng lệ non bồng nào hơn!
Dập dìu xe ngựa bon bon
Ban đêm đèn điện sáng hơn ban ngày.
Này đây hàng Trống, Hàng Bài
Đi thêm mấy bước rẽ ngay Hàng Hòm
Hai bên chồng chất tráp son
Hàng Gai chỉ bước đường con rõ ràng
Hàng Đào rồi đến Hàng Ngang
Tập trung khách trú bán hàng vui thay
Hàng Buồm, Hàng Mã, Hàng Mây
Hàng Bút, Thuốc Bắc, tạt ngay Hàng Bồ
Hiệu ta, hiệu Khách đổ xô
Bán đèn, bán lọ những đồ rất sang
Cầu Gỗ trông ra rõ ràng
Đi thêm mấy bước thì sang Hàng Bè
Dần dần tới chợ Hàng Tre
Ngổn ngang nhộn nhịp thuyền bè dưới song
Đứng ở Hàng Mắm mà trông
Kìa Ô Quan Chưởng, Cầu Đông đó mà
Hàng Đường, Hàng Đậu đâu xa
Hàng Nâu rẽ lại thì là Đồng Xuân
Hàng Than, Hàng Cót rảo chân
Đến phố Hàng Lọng là gần nhà ga
Trở lại đến phố Hàng Lờ
Rẽ tay phải phố Hỏa Lò chẳng sai
Nhằm dốc Cây Thị ta xuôi
Chiều tà, Chợ Đuổi thì người mới đông
Bán mua vội vã cho xong
Nhá nhem thời tối chợ không kéo dài
Phố ta tạm kể thế thôi
Phố Tây thì phải dạo chơi: Tràng Tiền
Thái Hà, Trường Bưởi, Trung Hiền
Có tầu điện chạy liên miên cả ngày
Tiền đi thì thực rẻ thay
Hai xu cái vé lên ngay tha hồ
Lại còn cả bến ô tô
Chở khách, chở đồ tùy ý người thuê.
Bờ hồ cảnh ấy vui ghê
Ngọc Sơn, Tháp Bút, vua Lê tượng đồng
Đua nhau ngàn tía muôn hồng
Một màu nước biếc soi lồng bóng cây
Đêm nào cũng có tích hay
Kìa nhà chớp bóng, ta nay rẽ vào
Lòng em nghĩ ngợi ra sao?
Sán Nhiên, Quảng Lạc ồn ào cả đêm
Cải Lương Hý viện kề bên
Ngọt ngào tiếng hát cũng nên mất tiền
Những khi vui thú giải phiền
Dạo chơi Bách thú, quanh miền Hồ Tây
Mặt hồ hây hẩy heo may
Trong trong gió mát dễ say lòng người
Hà thành đẹp lắm ai ơi!
Đi đâu mà chẳng biết ta,
Ta ở kẻ Láng vốn nhà trồng rau
Rau thơm, rau húng, rau mùi
Thì là, cải cúc, đủ mùi hành hoa.
Mồng tơi, mướp đắng, ớt, cà
Bí đao, đậu ván vốn nhà trồng nên
Anh giúp em đôi quang tám dẻ cho bền
Mượn người lịch sự gánh lên kinh kỳ
Gánh lên chợ Mới một khi
Mong cho đến chợ em thì nghỉ ngơi
Cậu cai phát vé vừa rồi
Một lúc lại thấy cậu bồi ra mua
Củ hành em bán một xu
Củ cải hai rưỡi, tính xu lấy tiền
Người hiền ra bán của hiền
Nào em có dám cửa quyền cậu đâu
Bán hàng mắt trước mắt sau
Kìa thằng đội xếp đứng đầu Hàng Ngang.
Những lời mình nói với ta (3)
Sông có Nhị Hà, núi có Tản Viên
Còn bây giờ, nàng ở thế sao nên
Tôi khấn Nam Tào, Bắc Đẩu ghi tên rành rành
Đã yêu anh thời quyết lấy anh
Nhà tre, cột nứa, lợp tranh vững vàng
Chớ tham nhà gỗ bức bàn
Gỗ lim, chẳng có, làm xoàng gỗ vông
Chỉ nhọc mình, thôi lại uổng công
Phòng khi gỗ mục lại dùng nhà tre
Còn duyên anh bảo chẳng nghe.
Con ơi! đừng khóc mẹ sầu
Cha con đốt lửa dưới tàu Long Môn
Bao giờ con lớn con khôn
Thì con lại xuống Long Môn con làm
Làm việc từ sáng đến đêm
Máu say vì lửa, mặt hoen than dầu.
Có quan tổng đốc Hà Ninh
Hiệu là Quan Viễn, trung trinh ai bằng
Lâm nguy lý hiểm đã từng
Vâng ra trọng trấn mới chừng ba năm
Thôn Hồ dạ vốn, nhăm nhăm
Ngoài tuy giao tiếp trong căm những là
Vừa năm Nhâm Ngọ, tháng ba
Sáng mai mồng tám, bước qua giờ thìn
Biết cơ trước đã giữ gìn
Hơn trăm vũ sĩ, vài nghìn tinh binh
Tiên nghiêm lên đóng trên thành
Thệ sư rót chén rượu quỳnh, đầy vơi
Văn quan, vũ tướng nghe lời
Hầm hầm xin quyết một bài tận trung
Ra oai xuống lệnh vừa xong
Bỗng nghe ngoài đã ầm ầm pháo ran
Tiêm cừu nổi giận xung quan
Quyết rằng chẳng để chi đoàn chó dê
Lửa phun, súng phát bốn bề
Khiến loài bạch quỷ hồn lìa phách siêu
Bắn ra nghe chết cũng nhiều
Phố phường trông thấy tiếng reo ầm ầm
Quan quân đắc chí bình tâm
Cửa Đông, cửa Bắc vẫn cầm vững binh
Chém cha cái lũ hôi tanh!
Phen này quét sạch sành sanh mới là
Nào ngờ thấu ý tại ta
Vẫn rằng thắng trạng, hóa mà thua cơ
Nội công phải những bao giờ
Thấy kho thuốc cháy, ngọn cờ ngả theo
Quan quân sợ chết thảy đều
Thằng Tây, bạch quỷ đánh liều trèo lên
Nào ai cơm áo dốc đền?
Nào ai cầm vững cho bền ba quân?
Nào ai còn chí kinh luân?
Nào ai nghĩ đến thánh quân trên đầu?
Một cơn gió thảm mưa sầu
Nấu nung gan sắt, dãi dầu lòng son
Chữ trung còn chút con con
Quyết đem gửi cái tàn hồn gốc cây
Trời cao, biển rộng, đất dày
Núi Nùng, sông Nhị, chốn này làm ghi…
Cô Tây ở trại hàng Hoa
Hột vàng quấn cô, xe nhà nghênh ngang
Bố cô dọn quán bán hàng
Nhặt từng đồng kẽm còn sang nỗi gì
Cô còn bắc bực kiêu kì
Thông ngôn, kí lục, cu-li trăm thằng.
Có thương thì thương
Không thương thì nói
Làm chi lần lần lữa lừa như hẹn nợ thêm buồn
Trên chùa đã động tiếng chuông
Gà Thọ Xương đã gáy, chim trên nguồn đã kêu.
Cậu cai phát vé vừa rồi
Một lúc lại thấy cậu bồi ra mua
Củ hành em bán một xu
Củ cải hai rưỡi, tính xu lấy tiền
Người hiền ra bán của hiền
Nào em có dám cửa quyền cậu đâu
Bán hàng mắt trước mắt sau
Kìa thằng đội xếp đứng đầu Hàng Ngang.
Quê Hương,Đất Nước,Lễ Hội,Di Tích, Thắng Cảnh, Thời Gian
Hàng năm cứ tháng tư mồng chín
Hội Gióng là nức tiếng khắp nơi
Nước Nam các tỉnh trong ngoài
Gần xa nô nức mọi người đến xem
Xã Phù Đổng sơn xuyên anh đục
Dãy núi Hằng, sông Đức tứ chung
Vườn hoa vạn cổ anh phong
Là nơi cố trạch, anh hùng giáng sinh
Ngôi miếu đền uy linh rạng rỡ
Đủ tứ thời hương lửa phụng thờ
Nguy nga lầu các sùng tu
Danh lam thắng cảnh từ xưa lưu truyền
Thánh chính vị ngự trên long giá
Địa thế bên giếng đá mắt rồng
Kiểu đền ngoại quốc, nội công
Trước hồ thủy tạ linh lung huy hoàng
Ngũ môn, lầu linh quang tuấn nhạc
Thạch long kiều thủy các chầu ra
Xung quanh cổ thụ rườm rà...
Lâu đài sầm uất thực là tối linh
Những ngày hội linh đình rước tế
Khách các nơi đến lễ rất đông
Trầm hương nghi ngút xa trông
Cuộn bay từng đám như rồng khói tuôn
Giữ thiên địa trường tồn bất diệt
Rõ “chí kim vi liệt” không sai
Vốn là hiển thánh trong ngoài
“Bách thần nguyên tự” rực trời uy nghi
“Đại nhi hóa” lưu kỳ phụng sự
“Thiên thượng thần” ba chữ môn lâu
Hội từ mồng một bắt đầu
Thi kèn thi trống mọi màu bách công
Ngày mồng năm tập trung phù giá
Như tập quân chuẩn bị chiến công
Chỉ huy xướng xuất tiên phong
Cờ nào đội ấy phân công chỉnh tề
Ngày mồng sáu hành nghi rước nước
Đôi chum ngô bày trước án son
Cửa đền Mẫu có giếng tròn
Rước từ giếng ấy nghiêm tôn về đền
Ngày mồng bảy thiên thanh minh tú
Sáng rước cờ, rước cỗ, rước văn
Trưa phù giá tập binh quân
Tập ngoài trong tế, suốt tuần tế trưa
Chiều phù giá đi đưa về đón
Đi khám đường kéo đến ải môn
Ba cây số Đổng Viên thôn
Xứ đồng cửa ải, tiếng còn lưu danh
Ngày mồng tám tuyển binh, kén tướng
Bày hai mươi tám tướng nữ nhân
Tướng nào là tướng giặc Ân
Cơ nào đội ấy, đai cân chỉnh tề
Ngày mồng chín hành nghi chính hội
Đúng buổi trưa kéo tới Đổng Viên
Roi rồng áo đỏ, áo đen
Hiệu cờ chiêng trống loa kèn nhạc âm
Hiệu hàng dăng trung quân tiểu cổ.
Phường ải Lao áo hổ đi theo
Là phường Tùng choặc cờ mao
Người bên Hội Xá năm nào cũng sang
Đoàn phù giá xếp hàng lần lượt
Vác biển cờ, tàn quạt tiêu dao
Người mang lồng mũ, áo bào
Vừa reo vừa chạy ào ào ầm vang
Xa nghe tiếng nhạc vàng rung động
Xướng suất cầm kẻng trống trong vòng
Xe long giá kéo thẳng dong
Đến nơi giá ngự hợp đồng phụng nghi
Các hiệu đi bao vi nữ tướng
Quay trở về bái vọng ngự tiền
Điểm ba tiếng trống tiên nghiêm
Nối theo chiêng trống nổi lên ba hồi
Mở miếu cờ tung trời đỏ chói
Ngũ sắc bay phấp phới bướm ra
Trên trời có đám mây sa
Hiệu cờ quỳ xuống phất ba ván liền
Gạt ba lần bắt đàn cướp chiếu
Phất cờ xong hội kéo về đền
Khao quân thưởng tướng yến diên
Phù giá xướng suất sân đền hạ công
Đang cuộc vui chưa xong tiệc yến
Lại vội vàng kéo đến Soi Bia
Hội bày như buổi ban trưa
Lại phất ba ván dựng cờ thành công
Hội kéo về vừa xong gần tối
Bắt giặc Ân rong ruổi theo sau
Bắt hai thủ tướng vào chầu
Tướng đốc, tướng ngựa hai đầu quân binh
Gươm thần đứng rạch phanh cưởi áo
Vung gươm lên gạt tháo mũ ra
Giả chặt đầu với lột da
Giả hình hai tướng ý là giặc tan.
Ngày mồng mười nghi loan rước tướng
Dâng vàng vào tiến cống xin hàng
Truyền cho các tướng tọa an
Ban cho tiệc yến hoàn toàn hồi quy
Ngày mười một hành nghi rước nước
Lại rước như kỳ trước nghiêm trang
Giặc Ân cờ trắng đầu hàng
Ngày mười hai hội biểu dương khám cờ
Ngày nào cũng tuồng ca vũ nhạc
Tối đuốc bông sáng quắc góc trời
Lại còn mở các trò vui
Sân cờ Đế Thích, đua tài vật thi
Các ông hiệu được đi phụng sự
Lòng trai thành ăn ngủ ở đền
Dãy nhà hiệu cạnh ba gian
Chỗ ngồi lịch sự bằng tiên trên trần
Khi hành hội đai cân áo mũ
Dàn hai bên có đủ gươm hèo
Roi rồng, tay thước, kiếm đeo
Hiệu cờ bốn lọng còn đều là hai
Hội Gióng này trưng bày buổi trước
Có giặc Ân chiếm nước Nam ta
Hùng Vương thứ sáu đời qua
Bốn ngàn năm kể hơn thừa đến nay
Thánh giúp nước ra tay giết giặc
Thanh gươm vàng, ngựa sắt, áo nhung
Lên ba tuổi, rõ anh hùng
Dẹp xong giặc biến lên không lạ thường
Linh sơn núi đằng không di tích
áp nhung treo, ngựa sắt, dấu tiên
Xã Phù Đổng dựng miếu đền
Hàng năm mở hội lưu truyền công ơn.
Chống Ngoại Xâm, Ái Quốc, Lịch Sử, Khuyến Học, Quê Hương, Đất Nước
Cơn mây gió trời Nam bảng lảng
Bước anh hùng nhiều chặng gian truân
Ngẫm xem con tạo xoay vần
Bày ra một cuộc duy tân cũng kì
Suốt thân sĩ ba kì Nam Bắc
Bỗng giật mình sực thức cơn mê
Học, thương, xoay đủ mọi nghề
Cái hồn ái quốc gọi về cũng mau
Hồn đã tỉnh, bảo nhau cùng dậy
Chưa học bò vội chạy đua theo
Khi lên như gió thổi diều
Trong hò xin thuế, ngoài reo hãm thành
Cách hoạt động người mình còn dại
Sức oai quyền ép lại càng mau
Tội nguyên đổ đám nho lưu
Bắc kì thân sĩ đứng đầu năm tên
Người tỉnh Bắc, Nguyễn Quyền là một
Cơn nhiệt thành lửa đốt buồng gan
Đùng đùng gió cuốn mây tan
Lạng thành giáo chức từ quan cáo về
Mở tân giới, xoay nghề tân học
Đón tân trào, dựng cuộc tân dân
Tân thư, tân báo, tân văn
Chân đi miệng nói xa gần thiếu đâu
Trường nghĩa thục đứng đầu dạy dỗ
Khắp ba mươi sáu phố Hà thành
Gái trai nô nức học hành
Giáo sư mấy lớp, học sanh mấy ngàn
Kỳ diễn thuyết người xem như hội
Buổi bình văn khách tới như mưa
Nôm quốc ngữ, chữ Hán thư
Bài ca yêu nước, câu thơ hiệp đoàn
Trong chín tháng, sóng tràn gió dập
Tiếng Đông kinh lừng khắp Đông Dương
Khắp đâu đâu cũng học trường
Cùng nhau đua bước lên đường văn minh
Họ càng thấy người mình càng ghét
Càng bảo nhau đè nẹt càng già
Thương ôi ấu trĩ sơn hà
Nước chưa lặng sóng, giò đà rung cây
Trong sóng gió nhưng tay vẫn vững
Bế học rồi lại đứng khai thương
Rủ nhau một hội Hồng Bàng
Hồng Tân Hưng mở ngôi hàng buôn chung
Đồ Nam hóa bá công kỹ xảo
Khách Bắc Hà thập hiệu vãng lai
Sửa sang trong cái khuôn trời
Mở mang trí não cho người nước ta
Trời đương buổi nắng mưa tầm tã
Dấn thân mình đứng giữa cơn giông
Cả gan cho biết anh hùng
Hỏi xem mấy mặt trong vòng trần ai
(Vè Đông Kinh)
Mừng nay mở hội long vân
Để cho hàng xứ xa gần đến xem
Một năm là mấy tháng xuân
Một ngày được mấy giờ dần hỡi ai
Duyên kim phận cải trời xui
Một năm được mấy cơn vui thế này!
