À ơi ở nhà nghe tiếng bạn than
Áo chưa kịp mặc cũng choàng trên vai
Bôn ba nút chẳng kịp gài
Trông cho gặp bạn láng lai đôi lời
Thừa nhân mới ghé đến chơi
Tả văn hữu võ buông lời chào chung.
Nào ta kéo nào ta kéo vào hò kéo lưới lên
Nào ta gắng nào ta cố bền làm cho nhiều cá
Dố tá dô ta dô ta lướt sóng xa khơi
Thuyền về có cá ta trông được nhiều
Ai mà nì!
Là hò hò khoan
Lợp tranh mà thiếu ngói nì
Là hò hò khoan
Lợp đình mà thiếu ngói nì
Là hò hò khoan
Xây thành mà thiếu vôi nì!
Là hò hò khoan…
(Hò nện vôi)
Sai nàng Vung:
Nàng Vung: đánh trống lung tung
Ba hồn, chín vía nàng Vung hãy -về!
Dẫu mà đi chợ xa quê,
Cũng xin nàng về mà nhập vô Vung.
Vung đất khác thể Vung đồng,
Cơm cha, áo mẹ, xây Vung cho tròn.
Một mẹ sinh đặng ba con,
- Lưng eo, vú xách, hãy còn như xưa.
- Bà Ân, bà Quán cây dừa,
Ăn no, tắm mát, ngồi chờ nàng Vung.
Nàng Vung! Ơi hỡi Nàng Vung!
Có thương, có nhớ, thì vùng mà lên!
Lên trời, che đám trăng lu,
Che lọng, che dù, chớ để nghênh ngang.
Mặt trời đã xế mái trang,
Hồn xiêu, phách tán, Nàng Vung cũng về.
(Sai Nàng Vung)
Tại vì: thầy mẹ bên em phụ khó, tham sang,
Mẹ của anh không vay lúa, nỏ (chẳng) tạm vàng,
Hô vàng, hô vện, hô đốm, hô khoan...
Một đàn chó dữ cắn mẹ anh què!
Bận nầy hổ thẹn với thế gian!"
Anh đi tự vẫn, bỏ nghĩa tam cang không đền!"
- Xin chàng hãy dằn lòng tự ái,
Thiếp dang tay níu lại,
Khoan, khoan!
Chàng đưa ngực thiếp vuốt, cho hạ chín lá gan,
Nhất mẫu, nhất tử, chàng đòi tự tử, bỏ mẫu từ ai nuôi?"
- Anh mong nàng, thấu tình, cạn lẽ,
Sống dương trần, anh không mất lòng đứa trẻ,
Lỡ thác rồi, em có nhớ:
Tình chồng, nghĩa vợ,
Thì hãy nuôi lấy mẹ già thay anh!
-"Hỡi anh ơi!" Chẳng thà ta thác có đôi,
Không thà anh thác, em ngồi chịu tang!
Đây sơi dây mây, xin vái Thiên Hoàng,
Cho tôi theo kịp gót chàng thủy chung..
(Hò Nàng Vung)
Anh xa em ra chưa đầy một tháng
Nước mắt lai láng hai tám đêm ngày
Biết răng chừ nước ráo lòng mây
Sông kia hết chảy, duyên nợ này mới thôi thương.
-Ai mau chân qua chuyến đò trước
Ai lỡ bước qua chuyến đò sau
Thuận buồm xuôi gió gặp nhau mấy hồi.
-Anh ra có nhớ nghĩa em không
Hay là thuận buồm, xuôi gió biệt mong xa chừng.
-Ai đi qua bến Cầu Hai
Có về xứ Huế thì mai mốt về
Đất Cầu Hai trai hiền gái đảm
Người Cầu Hai lịch lãm dễ quen
Dù cho mưa gió bao phen
Mai kia về ngoài nớ chớ có quên trong này.
- Anh tưởng ông tơ hồng đang còn bận việc
Ngỡ thiên tào chưa quyết nơi đâu
Còn đang lo phận khó, chưa dám trao câu tình.
(Hò Nàng Vung)
Than Thân,Trách Phận,Quê Hương,Đất Nước,Phương Ngữ,
Em bước xuống đò, hai mái chèo thốc
Ngó lên cánh buồm, gió dục buồm lay,
Ôi thôi rồi duyên nợ chay vay
Khác chi ngọn bèo tan ra khốn trông hiệp lại buồn thay hỡi buồn!
-Đập sông Bồ có khúc sâu khúc cạn
Chàng có thương thiếp, cho thiếp chộ hình chộ dạng để bớt nhớ thôi thương
Kể từ ngày đào lựu cách trở hai phương
Trông cho thấy mặt kẻo hai đứa hai đường thảm chưa?
-Gió thổi pho pho đưa đò lên Huế
Trăng non Đoài vội xế Bao Vinh
Gặp nhau đây giữa ngã ba Sình
Có ai vô kết nghĩa chung tình ngàn năm?
(Hò Mái Đẩy) (Hò Nàng Vung)
Nước trong xanh bên thành con yến trắng
Thẳng cánh cò bay tới cõi xa xăm.
Anh đi mô không bóng không tăm,
Năm canh em đợi ruột tằm héo hon.
Một vũng nước trong, mười dòng nước đục,
Một trăm người tục, một chục người thanh.
Biết bao gan ruột gởi mình?
Mua tơ thêu lấy tượng Bình Nguyên Quân
Thiên sinh nhơn hà nhơn vô lộc,
Địa sinh thảo, hà thảo vô căn,
Một mình em ngồi giữa lòng thuyền dưới nước trên trăng.
Biết ai trao duyên gởi nợ cho bằng thế gian?
Biết đâu là cầu Ô Thước?
Mênh mông nguyện ước, dưới nước trên trời.
Đêm khuya ngớt tạnh mù khơi,
Khúc sông quạnh vắng có người sầu riêng.
Nước đầu cầu, khúc sâu khúc cạn,
Chèo qua Ngọc Trản, đến vạn Kim Long.
Sương sa gió thổi lạnh lùng,
Sóng xao trăng lặng gây lòng nhớ thương.
Tiếng hát ngư ông, giữa sông Bành Lệ,
Tiếng ngư đàn nhạn, giữa áng hoàng dương.
Một mình em đứng giữa sông Hương,
Tiếng ca du nữ đoạn trường ai nghe?
Nước chảy xuôi, con cá buôi lội ngược,
Nước chảy ngược, con cá vượt lội ngang.
Thuyền em xuống bến Thuận An,
Thuyền anh lại chảy lên ngàn, anh ơi!
Bến chợ Đông Ba, tiếng gà gáy sáng.
Bên làng Thọ Lộc, tiếng trống sang canh.
Giữa sông Hương, dợn sóng khuynh thành
Đêm khuya một chiềc thuyền tình ngửa nghiêng.
Cầu Trường Tiền sáu vài mười hai nhịp
Em qua không kịp tội lắm anh ơi
Ngờ đâu mà duyên trời sớm dứt, đêm em nằm tấm tức luỵ nhỏ tuôn rơi
Vì ai mà mang tiếng chịu lời
Đôi đứa mình xa cách, bởi ông trời mà xa.
(Hò Mái Nhì)
Thuyền ai ba bốn chiếc nghinh ngang
Chiếc nào chưa vợ để thế gian đi nhờ?
Để làm chi lững đững lờ đờ
Kẻ đi không dứt, người ngồi chờ căn duyên
Gá lời kêu chàng ở dưới thuyền
Đưa em qua đó, hết nhiêu tiền trả cho!
Làm người đững có so đo
Ta chưa trốn chợ lật đò mấy khi
Chèo thuyền ra rước mau đi
Kẻo mà thục nữ chờ lâu mất lòng.
- Thuyền anh ba bốn chiếc bộn bề
Chiếc vô Gia Định, chiếc về Nha Trang
Còn dư một chiếc đưa nàng
Em ơi bước xuống để chàng đưa qua
Đưa em vế tới quê nhà
Chữ ân là nặng, còn là chữ Duyên.
Nào ta có nào ta kéo vào hò kéo lưới lên
Nào ta gắng nào ta cố bền làm cho nhiều cá
Dô ta dô ta dô ta
Lướt sóng ra khơi
Thuyền vế có cá ta trông được nhiều
Nào nào hò kéo lưới lên hò khoan ớ hò!
Khoan hố khoan hết khoan tới hụi
Hết hụi lại tới khoan hố khoan
Khoan tới khoan lui, Khoan anh chưa vợ
Khoan tui chưa chồng là hố khoan
Hết khoan lại tới hụi hụi khoan
Phận anh có vợ hố hò khoan
Phận tôi có chồng là hò khoan.
Sao hôm đã lặn, sao mai đã mọc anh tề,
Thôi thôi bớt hò nhân nghĩa, cho em về kẻo khuya.
- Trăng lên đến đó, bạn tề,
Ta chưa nói chi được, bạn về bỏ ta.
- Ra về nhớ nghĩa em không
Hay thuận buồm, xuôi gió, biệt mông xa chừng .
Sống thời làm bạn với anh,
Em thác về rú rậm, chịu cảnh rừng xanh một mình!
Không đáo tới mộ nàng, chớ đáo tới mộ nàng,
Thì hai hàng lụy nhỏ,
Tay anh ngắt cỏ, miệng thổi lửa thắp hương.
Thế mô anh cũng lo cho tròn nhiệm vụ,
Không đến nỗi bỏ nường mà thở than.
Này hỡi anh ơi, cho em hỏi anh:
Trăm trăm loại dầu, có dầu chi là dầu không thắp?
Trăm trăm thứ bắp, có bắp chi là bắp không rang?
Trăm ngàn thứ than, có than chi là than không quạt?
Trăm ngàn thứ bạc, có bạc chi là loại bạc không đổi, không tiêu?
Trai nam nhi, bên chàng đối đặng, dải lụa điều em trao.
- Này hỡi em ơi,
Trăm trăm loại dầu,
Có nắng dãi mưa dầu là loại dầu không thắp.
Trăm trăm thứ bắp, có lắp bắp mồm,
Lắp bắp miệng là loại bắp không rang.
Trăm ngàn thứ than, có than thở,
Thở than là than không quạt.
Trăm ngàn thứ bạc, có bạc tình,
Bạc nghĩa là bạc không đổi, không tiêu.
Trai nam nhi, anh đà đối đặng, dải lụa điều có đâu?
Nước dưới sông nhiều dòng cá lội,
Thiếp với chàng bao nỗi éo le.
Mấy lâu ni cách trở bạn bè,
Khăn lau nước mắt, tay đè lá gan!
- Nàng (Thiếp) với ta (chàng) vô can vô cớ,
Ai buộc sợi tình thương nhớ khôn khuây;
Ôm đờn chẳng đặng vung dây,
Em đừng nhắc lại, dạ đây thêm buồn.
Tai anh nghe thầy mẹ bán gả em đi,
Cũng bằng đưa dao vô cắt ruột anh, em ơi?
- Ví dầu thầy mẹ nhận lễ một trăm mâm,
Em cũng xin trả lại để kết nghĩa tri âm cùng chàng.
Tai nghe gà lạ gáy hay
Gáy lên năm ba tiếng để gà đây gáy cùng.
- Gà tui đang nhốt trong lồng,
Muốn gáy lên năm ba tiếng,
Sợ con gà bên nớ sang thốt cái mồng gà bên ni
Tay anh cầm gói mứt,
Tay anh xách bình tích trà,
Em về thưa thầy với mẹ,
Có chàng rể đàng xa đến mừng.
- Thầy mẹ em không hay ăn mứt,
Cũng không hay uống trà,
Em xin kính lại cho mẹ già bên anh.
Ơi người bận ao trắng tinh,
Có nơi mô trang cân như bậu, kiếm cho mình một nơi?
- Nơi cao anh không vói tới, nơi thấp dạ anh chẳng màng,
Trang cân như bậu, số chàng không ưng!
Ơi người tỉa đậu hôm mai,
Da đen như quạ, lại đòi nàng tiên!
- Đen anh, đen mặn, đen mòi,
Trong em, trắng bủng sán chòi,
Thử chút chơi,
Chớ ai cưới của nợ đời làm chi?
Ngó lên trên trái, trời cao lồng lộng,
Ngó xuống dưới biển, biển rộng mênh mông.
Anh đã thương em thì thương cho trọn thủy trọn chung,
Đừng nghe ai lưỡi mềm chuốt ngót,
Lánh đục tìm trong mà phụ tình .
- Ngó lên trên trời, sao băng tứ diện,
Ngó xuống dưới biển, chim liệng cá đua.
Anh thề với em hết miếu hết chùa,
Ai cho anh uống thuốc, đeo bùa mà mê?
Ngộ tình cờ mà gặp được o,
Áo o thì o mặc, răng rận bò sang áo tui?
- Bởi anh non con mắt,
Ngó qua chưa rõ,
Ngó lại chưa tỏ tường,
Cả một bầy bọ chét,
Lại nói rận nường bò sang?
Ra về cởi ao lại đây,
Để đêm khuya em đắp, kẻo ngọn gió tây lạnh lùng!
- Giang sơn cái áo trong mình,
Cởi ra em đắp, còn tình nghĩa chi?
Bỏ non, bỏ nước, bỏ mấy lời thề cho ai?
Ra về răng đứt mà về,
Bỏ non, bỏ nước, bỏ mấy lời thề cho ai?
- Thả bèo cho được phân hai,
Quê em, em ở, quê ai, ai về.
- Ra về răng đứt, anh ơi,
Xa nhân, xa ngại, xa lời với em!
Răng chừ cạn lạch Đồng Nai,
Nát chùa Thiên Mụ, anh mới sai lời nguyền.
- Răng chừ rau câu có lá, hòn đá hắn bể tư,
Nát chùa Thiên Mụ, anh mới sai lời nguyền.
Đi mô cho thiếp theo cùng,
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.
- Em lên non anh cũng lên theo,
Mà em xuống thuyền, anh cũng xin đeo theo mạn thuyền.
Anh chê em khó, lui về lấy đó giàu sang,
Mấy lâu ni đã làm nên đụn bạc non vàng mô chưa?
- Khốn than, khốn thở, lỡ hội phân trần,
Tóc không xe mà tóc rối, ruột không dần mà ruột đau!
- Ruột đau chi nữa mà đau,
Anh đã phụ khó tham giàu thì thôi.
Đứng xa, em hỏi với người gần,
Vợ con anh cách trở đôi ba lần phải không?
Câu cá, cá chẳng ăn mồi,
Đừng câu mà mệt, đừng ngồiĐừng câu mà mệt, đừng ngồi mà trưa!
- Đợi lâu cá chẳng ăn mồi,
Anh móc vào con tôm bạc, cá lần hồi cũng mắc câu!
Câu lương duyên thề nguyền giao ước,
Nghĩa sắt cầm giữ vẹn, trước cũng như sau.
Anh chớ tham sang mà bỏ bạn cựu,
Chớ tham giàu mà bỏ em!
- Dãy dọc tòa ngang, giàu sang có số,
Kim Long, Nam Phổ, nước đổ về Sình.
Đôi đứa mình chút nghĩa ba sinh,
Có làm răng đi nữa, cũng không đành bỏ nhau.
Bấy lâu anh mắc đi mô,
Thả sen không thấy tới hồ thăm sen
- Bấy lâu anh bận việc nhà,
Tai nghe phảng phất em đà có đôi.
Tưởng thả sen thì bông tươi lá tốt,
Ai hay nửa chừng lá rụng, bông khô.
Không còn sinh ba, nở nhụy, nỏ đảo tới hồ làm chi!
Bên trong cửa Ngọ Môn, kèn kêu, trống vỗ,
Bên ngoài của Ngọ Môn, súng nổ đêm ngày.
Duyên chàng nợ thiếp chớ đổi, đừng thay,
May thì làm nên danh vọng,
Rủi có ăn mày cũng theo nhau.
- Thiếp với chàng vương mang mấy câu tình tự,
Trên thì núi Ngự, dưới có sông Hướng.
Trăm năm thiếp quyết hai chữ cương thường,
Sợ là sợ chàng ham vui cảnh khác,
Bỏ duyên nàng khổ thân.
Thiếp với chàng xưa kia tưởng đi chung một kiệt (*)
Ai hay ông trời phân biệt mỗi đứa một đàng.
Chậu ngả đường chậu, cây da vàng theo cây!
- Tưởng theo nhau đến bách niên giai lão,
Không hay mô duyên nợ chừng này đà phân áo rẻ ban.
Duyên em hư đành phận, cũng vọng cầu cho anh nên.
Cho em hỏi anh:
Chữ chi là chữ chôn xuống đất?
Chữ chi là chữ cất lên cao?
Chữ chi nặng không ai na nổi?
Chữ chi mà gió thổi không bay?
Trai nam nhi, anh đà đối đặng, miếng trầu cay cho chàng
- Này hỡi em ơi,
Chữ tử là chữ chôn xuống đất,
Hai chữ nhân nghĩa anh cất lên cao,
Hai chữ nhờ thường phương tha không nổi,
Chữ tình chữ hiếu gió thời không bay.
Trai nam nhi, anh đà đối đặng, miếng trầu cay đâu nào?
Kiếm năm ba quan mà chuộc anh về,
Kẻo anh đi giết trâu, bứt cỏ dầm dề khổ thân.
- Năm ni anh còn nhỏ thì bứt cỏ, giết trâu,
Sang năm khôn lớn, anh lại bưng trầu cưới em.
Xấu như tui đây, thiệt ra phận xấu,
Áo không có mà bận, Nón không có mà đội,
Mũi chảy thò lò, Còn có đôi ba mụ vợ,
Tốt như o mà không có chồng
- Rặc bàu, cá phải lội sông,
Xấu như anh mà có đôi ba mụ vợ,
Họa là trời cũng chịu thua!
Hết hạ thu sang, mùa màng rộn rã,
Tôi mở lời chào tất cả bà con,
Muốn thân nhau mượn câu hò tiếng hát, tâm sự đổi trao,
Xin mời thanh-niên nam nữ, ta mạnh dạn bước vào hò chơi.
Đối Đáp,Tang Chế,Cha Mẹ,Tinh Yêu Trai Gái,Tán Tỉnh,
Anh nghiêng tai cho em hỏi nhỏ, không dám hỏi to,
Hỏi anh tang chế cho ai?
Bịt cho thân phụ thì xé hai em bịt cùng.
- Thôi thì tang chế chịu chung,
Mũ rơm anh đội, áo thùng em mang.
Con cá đối nằm trên cối đá (3)
Mèo đuôi cụt nằm trên mút đuôi kèo;
Anh mà đối đặng, dẫu khó nghèo em cũng theo?
- Con mèo kiến đậu trên miếng cỏ,
Con vàng lông đáp giữa vồng lang
Nay anh đối đặng, xin nàng theo anh!
Con chi trên rừng chỉ ăn không uống?
Con chi dưới ruộng có uống không ăn?
Trai nam nhơn giải đặng,
Dầu khó khăn em cũng chịu cùng.
- Con mọt trên rừng chỉ ăn không uống,
Con đỉa dưới ruộng có uống không ăn.
Trai nam nhơn giải đặng, chịu khó xin mời về!
Anh thương em, không dám tới nhà,
Đi quanh hàng xóm, hỏi: ‘Có gà bán không'?
- Anh thương em thì bước tới nhà,
Đừng đi quanh hàng xóm hỏi dò la bạn cười.
Anh tới đây ở mãi không về,
Răng cho hai bên cha mẹ đến, anh mới về quê anh.
- Thôi thôi chàng nhớm gót ra về,
Kẻo thế gian đồn đại thiếp say mê với chàng.
Tui có cây mít cụt đọt, rễ mọc tứ phương,
Cho o đem về, sống làm nhà mà ở,
Chết gọt bát lư hương mà thờ?
- Anh có cây mít cụt đọt, rễ mọc tứ phương,
Em ra lấy chồng để phụng sự gia nương,
Thầy mạ bên anh còn sống thì làm nhà cho thầy mạ ở,
Đã chết thì gọt lư hương mà thờ?
Núi Ngự Bình trước tròn sau méo (6)
Sông An Cựu nắng đục mưa trong,
Đưa tay trao bức thư phong,
Hỏi thăm bên bạn đã bằng lòng ai chưa?
- Núi Ngự Bình trước tròn sau méo,
Sông An Cựu nắng đục mưa trong,
Em đây vốn thiệt chưa chồng,
Núi cao sông rộng, biết gởi lòng cùng ai.
Hỏi cua, cua nói có,
Hỏi vò vọ, vò vọ nói không,
Để anh vô thề thẳng dạ, kẻo lòng em nghi.
- Em còn nghi ngại ra răng,
Mực tàu không thẳng cho bằng dạ anh.
Em nấu cơm quên đơm vào rá,
Em kho cá quên bỏ đồ màu
Ra lấy chồng sợ nỗi làm dâu,
Em đây vụng đường nội trợ, e mai sau anh buồn.
- Canh cá không ngon, miệng giòn là đặng,
Dù ai nói muối mặn, mình cứ bảo muối cay,
Quyết lòng gá nghĩa sum vầy,
Thân phụ già có chê chua chê chát,
Đã có anh đây đỡ lời
Anh về kiếm vợ kẻo già,
Kiếm con kẻo muộn, em đà có nơi.
- Không ăn đã thấy rổ,
Không ngồi cổ, đã nếm đến của ngon.
Dẫu mà em có chồng con,
Nhớ khi gót mỏng da mòn có anh
Gái xuân đi chớ Hạ,
Mua một con cá thu về chợ hãy còn đông.
Ai nói với anh rằng em chưa có chồng,
Khiến anh chi sá băng đồng tới đây?
- Trai phương nam dọn hàng thuốc bắc,
Gái đông tây cảm động niềm tây.
Tai anh nghe em hãy còn ba đào thủ tiết,
Nên đáo tới đây kiếm tìm.
Gáo vàng đem múc giếng tay,
Anh khôn ngoan cho lắm cũng tớ thầy người ta!
- Em đập chó không ngó đàng sau,
Thân phụ già em khi trước,
Cũng ở cửa nhà giàu đó thôi!
Gặp anh đây, hỏi thiệt đôi lời,
Ai đào sông cho cá lội,
Ai bẻ nang chống trời cho chim bay?
- Bà Nữ Oa đội đá vá trời,
Thân phụ già sinh em phận gái,
Hỏi nhiều lời cổ kim.
Gặp nhau đây, không chào thì ra câu tình tệ,
Mà chào rồi sự thể bất minh,
Ở xa xôi không đặng rõ sự tình,
Em có đôi rồi, không biết, em một mình cũng nỏ hay?
- Gió thổi pho pho, đưa đò lên Huế,
Trăng non đoài vội xế về Vinh (l).
Em đây vốn thiệt một mình,
Có ai vô dựng nợ, gá nghĩa chung tình cho vui
Con sao hôm đã lặn, con sao mai đã mọc bên tê tề,
Anh ơi, anh có điều chi phân đi nói lại,
Cho em về kẻo khuya.
- Mình về răng được mà về,
Câu thơ chưa gửi, lời thề chưa trao.
Ba mươi anh không đi Tết
Mồng một anh không tới lạy bàn thờ
Hiếu trung chi anh nữa mà bảo em chờ cho uổng công?
- Ba mươi, anh mắc đóng hương án,
Mồng một, anh lo hầu ngài ngự Nam Giao,
Hiếu trung bên anh còn bỏ,
Huống chi bên nàng nàng ơi!
Tiếng đồn anh chăn vịt, nuôi gà,
Em hỏi anh, con vịt lội giữa giang hà ăn chi.
- Tội em phận gái nên mới ra ri,
Chốn giang hà vịt lội, thiếu gì tép rong.
Tiếng đồn anh hay chữ, cho em hỏi thử đôi lời
Răng anh ăn cơm bằng đũa, bắt cá đồng bằng tay?
- Em ơi, em đố chi câu quá ngặt nghèo,
Em về đếm thử con mèo mấy sợi lông!
Tiếng đồn anh hay chữ, em hỏi thử vài lời:
Dưới dương gian có họ, côi (trên) ông trời họ chi?
- Em nghiêng tai xuống đất, kêu cho đất ơi,
Rồi tới đây anh nói họ ông trời cho em nghe.
Tiếng đồn anh học sách kinh thi,
Con trâu đực đi theo con trâu cái,
Hắn cười chi rứa anh?
- Con trâu cái cầu lực, con trâu đực cầu tài,
Hắn cũng muốn đường tử tôn miêu duệ sinh nhai,
Bởi vì hắn trèo lên trật cẳng trước,
Nên hắn hổ ngai, đứng cười!
