Đi Lại,Phụ Nữ,Tinh Yêu Trai Gái,Thương Nhớ,Nhắn Nhủ,Ứng Xử,
Anh về đường ấy hôm mai
Gởi năm điều nhớ gởi vài điều thương
Gởi cho đến chiếu đến giường
Gởi cho đến chốn buồng hương em nằm.
Anh về ngoài Huế lâu vô
Họa bức tranh đồ để lại cho em.
Anh về đường ấy thời xa,
Có về Tổng Mễ với ta cho gần.
Tổng Mễ có ao rửa chân.
Có sông tắm mát, có đình nghỉ ngơi.
Tháng tám thì đi xem bơi.
Tháng hai xem rước mình ơi hỡi mình.
Nam Mô đại tướng Thuyền Quang
Mũ ni, tích trượng. phướn , phan thay cờ
Bình Tây kiến lập vệ cơ
Nghĩa quân khắp chốn đi về sớm hôm
Chùa làm kho súng bên đồn
Lăng Sa bạt vía, kinh hồn Thuyền Quang
Nam mô đại đế Át Nam
Hộ trì đại tướng Thuyền Quang công thành
Năm nay đời khổ bạc cho vay cắt cổ
Anh hỏi nhiều chỗ không tiền
Em về thưa lại phụ mẫu cho liền
Có thương con rể thì đừng đòi chi
Để con rể vào làm một mùa khô mùa nước
Không bằng thì ắt hai đứa mình đã chia xa rồi
Trời ơi duyên sao lận đận đứng ngồi không yên.
Năm nay niên hiệu Duy Tân
Mùa màng thơ thới con dân thủ thường
Mấy năm qua ăn những gạo lương 4
Đậu nành bắp sắn tứ phương đặng nhờ
Nghĩ thương dưới nước rồi lại lên bờ
Kẻ ăn vay người ăn mượn cũng nhờ bà con
Tháng ba ăn những ngọn rau lang non
Đậu nành bắp sắn đà bao năm rày
Tiếng đồn ông Tây qua đo đạc địa đồ
Làng trên xã dưới treo bồ ngọn cây
Đổi chữ Nho lại học chữ Tây
Lập trường quốc ngữ dẹp thầy chữ ta
Mười lăm cho chí đến những ông già
Cơm thời ruột tượng xuống tòa đổi ban
Hào mục cho chí viên quan
Đội đơn vô lại các làng xin xâu
Chiều chiều ông sứ ổng lại lắc đầu
Dân bay thủng thẳng để lên chùa Cầu hãy hay
Công ích tao giảm ba ngày
Bạc hai đồng sáu xin rày không ra
Dân bay là dân có cha
Làm chi lên tỉnh xuống nha mà nằm
Cúi đầu mà lạy quan trên
Có giết chịu chết chứ còn chi đâu
Ba chú chết tại sở xâu
Mười sáu phủ huyện thảy đầu phục khăn
Các làng các xã đi liễn tế văn
Hào lại trong tổng lập lăng mà thờ
Việc này là việc bao cơ
Ba chú Hòa Hiệp cùng chờ quan ta
Dân ta thảm thiết xin giảm thuế cho đàn bà
Kẻ vô đàm đạo người ra tảo tần
Mấy năm trên xin giảm thuế thân
Bạc hai đồng sáu chín mươi phân nhờ cho dân con.
Năm ngoái anh còn kha khá,
Năm nay anh nghèo quá nên đội lá bung vành,
Hỏi cô công cấy bìa xanh,
Có tiền dư cho anh mượn mua chiếc nón lành đội làm duyên.
Năm ngoái anh lên ngọn sông Ngâu,
Dầm sương dãi nắng chẳng tìm đâu bằng nàng.
Năm nay anh về lắm bạc, nhiều vàng.
Để anh sắm sửa thời nàng lấy anh.
Lấy anh, anh sắm sửa cho.
Sắm ăn, sắm mặc, sắm cho chơi bời.
Khuyên em có bấy nhiêu lời
Thủy chung như nhất là người phải nghe
Mùa đông lụa lụa the the
Mùa hè bán bạc hoa xòe sắm khăn
Sắm gối thì phải sắm chăn
Sắm gương sắm lược sắm ngăn đựng trầu
Sắm cho em đôi lược chải đầu
Cái ống đựng sắp vuốt đầu cho xinh
Nằm nhà nghe trống Trà Sơn
Nghe mõ Trà Kiệu nghe đờn Miếu Bông
Biết là có thực hay không
Dựng xe đổ nước lên đồng làm mưa
Với người tình cũ năm xưa
Không trọn tình chồng vợ cũng đón đưa đôi lời.
Nằm nhà nghĩ nhớ cựu giao
Nhớ khoan nhớ khoái nhớ sao vô hồi
Tối rủ anh em bạn tới nơi
Lấy bàn cờ tướng đánh chơi giải sầu
Sắp rồi vô nước pháo đầu
Lên con mã đối chặp lâu xe hoành
Tốt biên để đó thủ thành
Tốt đầu giục tới lấn giành qua sông
Rộng đồng lên ngựa thẳng xông
Bay bờ qua chặn sĩ đồng ghềnh lên
Xe đi liên tiếp hai bên
Pháo lòn vô giữa vọt lên tướng liền
Lần lần tay giục tốt biên
Ngựa đi nhiều nước chân tiền nhập cung
Bên kia tướng sĩ lùng bùng
Phần thì sợ nước pháo trùng song xa
Phần thì sợ tốt giục qua
Nhập cung chiếu tướng vậy mà bó tay
Lẽ gì cờ thắng vui thay
Cớ sao nước mắt chảy ngay bàn cờ
Cũng vì nhớ bạn hồi giờ
Nay đây gặp mặt làm ngơ sao đành.
Năm quan tiền tốt bó mo
Làm tờ ký chỉ, chị cho chuộc chồng
Măng non nấu với gà đồng
Chơi nhau một trận xem chồng về ai ?
Già gan cướp được chồng người
Non gan hết vía rụng rời chân tay !
Năm Quý Dậu, tàu vào vừa tới
Người Bắc Kỳ rằng mới biết Tây
Rủ nhau xem sóc thâu ngày
Đem quân về đóng ở rày Trường Thi
Tờ niêm yết Ngạc-nhe An-nghiệp
“Đường giao thông tiến tiếp lại qua
Xa nghe đồn tỉnh Bắc Hà
Giặc Tàu quấy rối vậy mà đến đây”
Các quan tỉnh nghi nghi hoặc hoặc
Những bàn riêng rằng “giặc bên chân”
Tháng mười, mồng một, giờ dần
Ầm ầm hạ tỉnh là lần ngày xưa
Khi ấy có Khâm thừa quan Nguyễn
Cha con đều ngộ biến thất cơ
Phò Lâm mắc cạn bây giờ
Cha già tuyệt thực còn chờ quyên sinh
Các quan sau quyết tình lên thứ
Ông thamTôn tức sự khởi hành
Đem quân về đóng Diễn, Canh
Nhơn nhơn thu phục tỉnh thành về ta.
Chốn Thăng Long thật là thượng đẳng
Xui tướng Tây quyết thắng tiến truy
Thất cơ phải chú Hắc Kỳ
Ngoài ô, một trận, Ngạc-nhe qua đời
Khách các hiệu rụng rời nhao nhác
Dọn vần tay đồ đạt xuống tàu
Giữa dòng chiếc trước, chiếc sau
Ra ngoài Ninh Hải để hầu về Nam
Quan thừa thắng, điên bàn tướng sĩ
Bất thình lình có chỉ Kinh ra
Chuộc thành mà lại giảng hòa
Định, An, Ninh Hải tới Hà Nội đây
Quan Hoàng thống nghe rày bứt rứt
Lưu Hắc Kỳ kéo phứt lên Ngâu.
Phá ngang việc ấy bởi đâu
Nhà công xế bóng, cửa chầu lỏng then.
Sai quan Nguyễn VănTường chánh sứ
Hoắc-đạo-sinh thủ thứ là đây
Quan Nam với lại quan Tây
Sửa sang khi ấy dân rày được yên
Việc thanh khoản chi truyền về bộ
Quan Nguyễn Tường thăng Hộ thượng thư
Qua năm Giáp Tuất, tháng tư
Thấy quan Nguyễn Chánh phụng từ kinh ra
Điều niêm yết mới hòa ước đó
Gẫm kỹ xem có khó nghe thay!
Non sông cao rộng thế này
Nào người trí dũng, nào tay anh hùng?
Quan Tăng Doãn rằng: - Vâng thánh chỉ
Tỉnh Hải Dương lĩnh ý phải ra”
Quan tư với lại quan ba
Tìm nơi Hà Nội lập tòa Tràng Tây
Thấy phố xá người đầy, đất hẹp
Nhà thứ dân rộn rịp chỉn khôn
Thênh thênh sẵn chốn Thủy Đồn
Làm tòa ở cạnh ô môn Trường Tiền
Khai Thương chánh, thu biên thuế thủy
Cùng quan ta quản lý thâu chung
Rồi sau mới lập ngoài sông
Nhà cao ngất ngưởng bên sông Nhị Hà…
Nắm tay em lại hỏi tay
Anh yêu vì nết, anh say vì tình.
Càng nhìn càng thắm càng xinh
Bóng trăng là đấy, hữu tình là đây
Biết nhau đã bấy nhiêu ngày
Làm cho ngao ngán kẻo rầy lòng nhaụ
Yêu nhau găp hội long vân
Cho quen người lạ cho gần người ngoan.
Dạ anh như đám quân quan
Em như hoa sói trên ngàn dầm sương.
Biết rằng anh có lòng thương
Hay là cợt giễu ngoài đường lại thôỉ
Người một nơi, tiếng một nơi
Mênh mông nào biết bể giời nơi nao!
Tận từ dám tiếc công nào
Như nung gan sắt như bào lòng son.
Ngày trôi nước chảy đá mòn
Biết bao giờ được chồng con với chàng?
Nắm tay em tròn như ống chỉ
Lòng dạ anh đây phỉ chí muốn kết duyên
Ngày nay hỏi thiệt bạn hiền thương không ?
Anh ăn ở có lòng, em phải gắng công
Một trăm năm em cũng để phòng không đợi chờ
Nằm thời lấy đất làm giường,
Lấy trời làm chiếu, lấy sương làm màn.
Xâu làng bắt xuống, gọi lên,
Trầy da, tróc thịt cái tên vẫn hoài.
Ăn thì những củ cùng khoai
Bửa mô kiếm được thì vài miếng cơm.
Năm tiền một quả đậu xanh
Một cân đường cát đưa anh xuống tàu
lại nguyệt hoa
Tàu về có thuở tàu qua
Xin em ở lại nguyệt hoa thì đừng.
Xin em ở lại nguyệt hoa thì đừng.
Nắm tóc ngôi tóc ngôi dài
Nắm tóc mai, tóc mai cụt.
Cầu trời khấn Bụt cho tóc mai dàị
Bao giờ tóc chấm ngang vai
Thì ta kết ngãi (nghĩa) làm hai vợ chồng?
Năm voi anh đúc năm chuông
Năm cô anh đóng năm giường bình phong
Còn một cô bé chửa chồng
Lại đây anh kén cho bằng lòng cô
Một là ông Cống, ông Đồ
Hai là ông Bát, ông Đô cũng vừa
Giả tên bà Nguyệt, ông Tơ
Sớm đi cầu Thước, tối mơ mộng Hùng
Rồi ra, cửa lại treo cung
Để cho cô đẻ, cô bồng cô ru
Ru rằng: con bú, con nô
Con lẫy, con bò, con chững, con đi
Ngày sau con lớn kịp thì,
Con học, con viết, con thi cùng người (*)
Nàng đứng ở đó làm chi
Nàng về kẻ bể mà đi kéo rừng
Nhà tôi nghề giã, nghề sông
Lặng thì tôm cá đầy trong đầy ngoài
Cá trắng cho chí cá khoai
Còn như cá lẹp, cá mai (cá khoai) cũng nhiều
Quý hồ nàng có lòng yêu
Cái đường đi lại còn nhiều khi ta
Nàng về thưa với ông bà
Có cho nàng lấy chồng xa hay đừng? (*)
Nàng khoe tam cúc nàng cao
Nên tôi hân hạnh được vào dự chơi
Ba cô ngồi ở ba nơi
Với tôi là bốn, đều ngồi khang trang
Thoạt đầu đảo đảo, trang trang
Bắt cái tam tịnh cái nàng gần tôi
Sau khi bài đã chia rồi
Mỗi người có tám cây bài trên tay
Cầm bài tôi liếc thấy ngay
Có hai tốt đỏ lại kèm tốt đen
Kế đế là đôi xe đen
Bộ ba tướng trắng còn kèm trên tay
Bài tốt tôi dục gọi ngay
Cô nàng gọi "một" đánh ngay sĩ điều
Được rồi nàng gọi tiếp "đôi"
Đánh đôi mã đỏ rồi ngồi đợi xem
Lá nầy tôi ra xe đen,
Bắt đôi mã đỏ làm nàng xuýt xoa
Được rồi tôi mới gọi "ba"
Tướng sĩ tượng đỏ nàng ra bắt liền
Bắt rồi hạ kết tốt đen,
Cả làng xúm lại để xem bài nầy
Trách em bé, đứng cạnh tay
Tánh nết nhanh nhẩu, nói ngay một lời
Sao bác dại thế bác ơi
Có đôi tốt đỏ toan chui không đè
Không dè, làng cũng không nghe
Nàng đành phải chịu tôi đè tốt đen
Bây giờ sự đã quả nhiên
Nầng đành móc túi, xỉa tiền ra chung
Nắng lên cho héo lá lan
Cho đáng kiếp chàng, phụ rẫy tình xưa
Nắng lên cho héo ngọn dừa
Đánh chết chẳng chừa cái thói đổi thay
Nắng lên cho héo nhánh mai
Tui rủa tối ngày kẻ chẳng thủy chung
