Trên trời có vảy tê tê (3)
Một ông bảy vợ không chê vợ nào
Một vợ tát nước bờ ao
Phải trận mưa rào đứng nép bụi tre
Một vợ thì đi buôn bè
Cơn sóng cơn gió nó đè xuống sông
Một vợ thì đi buôn bông
Chẳng may cơn táp nó bay lên trời
Một vợ thì đi buôn vôi
Khi vôi phải nước nó sôi ầm ầm
Một vợ thì đi buôn mâm
Không may mâm thủng lại nằm ăn tôi
Một vợ thì đi buôn nồi
Không may nồi méo, một nồi hai vung
Một vợ thì đi buôn hồng
Không may hồng bẹp một đồng ba đôi
Than rằng: đất hỡi trời ôi
Trời cho bảy vợ như tôi làm gì ?
Trời gầm ếch nhái gầm theo
Gầm đi lấy nước, gầm đeo miệng vò
Để khoan khoan rủng rái tôi hò
Nôn chi các bạn đững cò tôi đây
- Ở xa nghe tiếng bạn hò
Tưởng thầy cúng đất giả đò đi chê
Trước thời ăn chực chén chè
Sau thời cháo thịt, ai nhè hò khoan.
Cái cò đi đón cơn mưa,
Tối tăm mờ mịt ai đưa cò về.
Cò về đến gốc cây đề,
Giương cung anh bắn, cò về làm chi.
Cò về thăm bác, thăm dì,
Thăm cô xứ bắc, thăm dì xứ đông.
Trăm hoa đua nở tháng Giêng, (2)
Có bông hoa cải nở riêng tháng mười,
Trăm nụ hoa nở, đón cười xuân sang,
Có con yến trắng, dập dịp đàn ong
Con chim kia sao khéo não nùng!
Quốc kêu gióng giả như nung dạ Kiều
Gió nam hây hẩy lúc chiều
Một đàn bướm trắng, dập dìu trên non
Đêm trường nghe vượn ru con
Cá khe lặn bóng, chim luồn cỏ cây!
Ve kêu ỏng ảnh tiiéng chày
Thấy quân tử trúc, dạ nầy bâng khuâng,
Thơm tho ai biết, ngát lừng ai hay!
Thứ nhất thời bầu Chi Lăng,
Thứ hai cây khế Đồng Đăng Kỳ Lừa.
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa,
Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh.
Em lên xứ Lạng cùng anh,
Tiếc công bác mẹ sinh thành ra em.
Tay cầm bầu rượu nắm nem,
Cơn vui quên mất lời em dặn dò.
Gánh vàng đi đổ sông Ngô,
Đêm nằm tơ tưởng đi mò sông Thương.
Lên chùa thắp một tuần hương,
Khấn cùng Trời Bụt, bốn phương chùa này.
Tôi đi tìm bạn tôi đây,
Bạn rày thấy khổ bạn nay không chào.
Chắp tay vái lạy con sào,
Nông sâu đã biết, thấp cao đã từng.
Chân đi ba bước lại dừng,
Thương em còn bé chưa từng đi buôn.
Thuở chưa có trời đất
Trời đất nằm sát nhau
Mặt hai người nhợt nhạt
Chưa tách rời được nhau
Một hôm mẹ Đất bảo
Có lẽ phải tách ra
Ai nằm trên là bố
Ai nằm dưới là mẹ
Bố Trời nghe nói vậy
Tại sao lại làm thế
Cứ thế này thì sao
Ai mà tách ra được
Mẹ Đất lại năn nỉ
Bố Trời cũng nghe ra
Liền vùng dậy xem sao
Nhưng không sao dậy nổi
Ôi! Làm sao lại thế này
Có ai xui ai khiến
Làm sao lại thế kia
Có ai xúi ai bầy
Sao mà tách được ra
Làm sao rời được ra
Mọi vật xung quanh ta
Chặt như chôn như dính
Ôi! Một vật rất cao to
Tên là Sáng đâu tới
Đặt Trời lên trên đầu
Rồi đội Trời lên cao
Ôi! Đây là nơi nào vậy
Đâu phải là trời cao
Nhìn lên còn xa lắm
Làm sao tới tận cùng
Phải sống nơi lưng chừng
Không muốn sống phải sống
Lên thì làm sao đây
Muốn xuống không xuống nổi
Ôi! Đã tới lưng chừng
Không muốn cũng phải đi
Lấy chân đạp mà đi
Dùng tay cào mà tới
Phải mất mười mấy năm
Vật lộn với gian nan
Cúi đầu không ngoảnh lại
Mới tới nơi cùng trời
Cuộc sống nơi cùng trời
Không biết từ bao lâu
Có ai đếm được ngày
Không ai nhớ được tháng
Dù sống ở trên cao
Cuộc sống buồn làm sao
Bố Trời nhớ Mẹ Đất
Nhưng không sao xuống được
Phải làm thế nào đây
Miệt mài không nản chí
Để tạo ra mặt trăng
Mặt trăng có đây rồi
Trong suốt mười hai năm
Mười hai năm trăng sáng
Trăng sáng soi đường đi
Bố Trời gặp Mẹ Đất.
(Văn kính cáo trời đất - Dân ca của người Lô Lô)
Cô bác xóm giềng
Lẳng lặng mà nghe
Cá nuôi thiên hạ
Là con cá cơm,
Không ăn bằng mồm
Là con cá ngác
Không ăn mà ú
Là con cá voi,
Hai mắt thòi lòi
Là cá trao tráo
Không may quần áo
Là con cá chim,
May áo không kim
Là con duối dẻ
Sống lâu mạnh khoẻ
Là cá trường sanh
Ở ngoài đầu gành
Là cá bống cát
Đi thời xách mác
Là con cá đao
Đốn cây mà rào
Là con cá chép
Nó kêu óp ép
Là con cá heo
Buộc lại mà treo
Là cá cờ phướng
Để lên mà nướng
Là cá nóc vàng
Để được hai thoàn
Là cá nhám nghệ
Đi thời chậm trễ
Là cá lù đù,
Đầu óc chù vù
Là con cá úc
Bắt lên chặt khúc
Là con cá sòng
Vợ đánh với chồng
Là con cá sào
Mình cũng như dao
Là cá lưỡi trâu
Eo đầu ngắn cổ
Là con cá ét
Miệng mồm lép xẹp
Là con cá móm
Chơi trăng cả hám
Là con cá thu
Vừa sủa vừa tru
Là cá hàm chó
May ngồi xỏ rỏ
Là cá hàm be
Lắng tai mà nghe
Là con cá mỏng
Việc làm cho chóng
Là con cá mau
Lãi đãi theo sau
Là con cá nóc
Chân đi lốc thốc
Là con cá bò
Ăn chẳng hay no
Là con cá liệc
Gái tham huê nguyệt
Là con cá dâm
Lấy cây mà đâm
Là cá nhám nhọn
Nước da lạm xạm
Là cá nhám trâu
Mặt trắng làu làu
Là cá bạc má
Hình đen như quạ
Là cá ô mun
Đặt giữa đình trung
Là cá ông sáp
Vừa đi vừa táp
Là cá dọ đàng
Kiều lạc khua vang
Là con cá ngựa
Rước thầy về chữa
Là cá tà ma
Đi xét từ nhà
Là con cá sát
Đắp bờ mà tát
Là cá ở mương
Giống không biết đường
Là con cá lạt
Kể cho cô bác
Nghe lấy mà chơi
Kể đã hết hơi
Xin cho tôi nghỉ.
(Vè về cá)
Hồn ếch ta đã về đây (2)
Phải nằm khô cạn, ta nay lên bờ
Trên bờ những hốc cùng hang
Chăn chiếu chẳng có trăm đàng xót xa
Lạy trời cho đến tháng ba
Ðược trận mưa lớn ta ra ngồi ngoài
Ngồi ngoài rộng rãi thảnh thơi
Phòng khi mưa nắng ngồi ngoài kiếm ăn
Trước kia ta vẩn tu thân
Ta tu chẳng được thì thân ta hèn
Ta gặp thằng bé đen đen
Nó đứng nó nhìn nó chẳng nói chi
Ta gặp thằng bé đen sì
Tay thì cái giỏ tay thì cần câu
Nó có chiếc nón đội đầu
Khăn vuông chít tóc ra màu xinh thay
Nó có cái quạt cầm tay
Nó có ống nứa bỏ đầy ngoé con
Nó có chiếc cán thon thon
Nó có sợi chỉ son son dài dài
Ếch tôi mới ngồi bờ khoai
Nó giật một cái đã sai quai hàm
Mẹ ơi lấy thuốc cho con
Lấy những lá ớt cùng là xương sông
Ếch tôi ở tận hang cùng
Bên bờ rau muống phía trong bè dừa
Thằng Măng là con chú Tre
Nó bắt tôi về làm tội lột da
Thằng Hành cho chí thằng Hoa
Nắm muối cho vào cay hỡi đắng cay
Bụt ơi bụt hiện xuống đây
Lượm oan hồn ếch đón bay về trời
Trăm năm lẩn lộn khóc cười
Kiếp ếch, kiếp người cay hỡi đắng cay
(Phụ Đồng Ếch)
Hiển Lễ nặn đất nung nồi
Hương Canh làm vại, làng Chồi đan nong
Nội Đồng đan võng bện thừng
Cầu Xây làm gạch Hối Đồng nung vôi
Yên Lạc có bãi sông bồi
Dâu trồng thêm bãi, tằm nuôi thêm nhà...
Ngày đêm rất gần nhau
Một ngày bảy mặt trời
Một đêm bảy mặt trăng
Bảy mặt trời có mọc
Không làm được bảy nương
Không cấy được bày ruộng
Bảy ruộng chẳng được nưa
Không đi được bảy ngày
Không ngắt được bảy lá
Bảy lá chết cả bảy
Một ngày trồng bảy giống
Bảy giống chết cả bảy
Gia súc nuôi không được
Nuôi con gì cũng chết
…..
Ôi mặt trời ở đâu
Hỡi mặt trăng ở đâu
Mặt trời không mọc nữa
Mặt trăng cũng không mọc
Có ai biết vậy đâu
Trời đã làm rơi cả
Xuống hang đá hết rồi
Nếu không bắc thang xuống
Không thể tới đó được
Muốn hái ngọn rau ăn
Nhưng tìm đâu cho thấy…
(Mặt trời, mặt trăng - Dân ca cao dao của người Lô Lô)
Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa,
Có nàng Tô thị, có chùa Tam Thanh.
Ai lên xứ Lạng cùng anh,
Tiếc thương bác mẹ sinh thành ra em.
Tay cầm bầu rượu, nắm nem,
Mải vui quên hết lời em dặn dò.
Gánh vàng đi đổ sông Ngô,
Đêm nằm mơ tưởng như mò sông Thương.
Vào chùa thắp một nén hương,
Miệng khấn tay vái bốn phương chùa này.
Chùa này có một ông Thầy,
Có hòn đá tảng, có cây ngô đồng.
Cây ngô đồng không trồng mà mọc,
Rễ ngô đồng rễ dọc rễ ngang.
Quả dưa gang trong vàng ngoài trắng,
Quả mướp đắng trong trắng ngoài xanh.
Ru con ngủ ngủ, ngủ để mẹ lên nương, bắt con cá cá,
Bố đi ruộng bắt con muỗn muỗn, muỗn lì lầm lầm…
(U…ú…ú… nung nờn nờn, nờn tắng ché, ché
pây lừy au pa pa, chá pây nà au tú lúm lúm, lúm lì làu làu…
(Hát Ru Cao Lan)
Anh là quân tử tài cao
Xin anh hãy họa bài "sao trên trời"
Nửa đêm thức dậy trông trời
Thấy sao bên bắc anh ngồi bên đông
Ai ơi thức dậy mà trông
Kìa ông sao Vượt với Sông Ngân Hà
Sao Rua trên bốn dưới ba
Nhị Thập Bát Tú cùng là Thất Tinh
Sao Hôm đứng có một mình
Sao Mai đủng đỉnh ra tình chơ ai!
Có Hôm mà chẳng có Mai
Kìa ông Sao Vượt chờ ai giữa trờI
Nam Tào Bắc Đẩu đôi nơi
Hai ông đứng đó, coi trời trị dân
Vậy nên thiên địa xoay vần
Chưa đến chập tối đã dần mọc ra
Mọc ra sa số hằng hà
Nghìn vạn ức triệu biết là bao nhiêu
Tối trời trong rõ càng nhiều
Trời sáng trăng tỏ ra điều sao thưa
