Hương Hoa Đất Nước - Trọng Toàn (Trang 17)

  

TẬP II

 

 

Chơi hoa cho biết mùi hoa,

Cầm cân cho biết cân già cân non.

 

Chữ rằng hổ tử lưu bì,

Làm người phải để đanh gì hậu lai.

 

Có mợ thì chợ cũng đông,

Không mợ, chợ cũng khổng không bữa nào.

 

Của làm gìn giữ sớm trưa,

Kẻo khi thất lạc biết ngờ cho ai.

 

Dụng tửu binh giải phá thành sầu,

Nên hư tại vận, ai cầu của ai.

 

Đã sanh ra kiếp dàn ông,

Đèo cao núi thẩm sóng cùng quản chi.

 

Đêm qua chớp bể mưa nguồn,

Hỏi người tri thức có buồn chăng ai.

 

Đêm nằm trăn trở không yên,

Tai nghe con dế reo duyên ngoài thềm.

 

Đi đâu mà chẳng ăn re,

Đến khi ăn hết thì rè chẳng  ra.

 

Đi đâu mà vội mà vàng,

Cho vấp phải đá cho quàng phải dây.

 

Đò đưa đò đậu mặc đòi

Ai từng được chốn ấm no lại về.

 

Đói cơm hơn kẻ no rau,

Khó mà quân tứ hơn giàu tiểu nhơn.

 

Đố ai lượm đá ném trời,

Đan gàu tát bể, ghẹo người cung trăng.

 

Đời người sống mấy gang tay,

Hơi đâu cặm cụi cả ngày lẫn đêm.

 

Đờn cầm ai nỡ dứt dây,

Gẫm mình vô tội, ai gây oán thù.

 

Gẫm trong thế sự nực cười,

Một con cá lội, mấy người buông câu.

 

Giữ mình lại giữ cho người,

Cái thân đội đá vá trời là đây.

 

Hơn nhau tấm áo manh quần,

Thả ra bóc trần ai cũng như ai.

 

Khen ai khéo đúc chuông chì,

Dáng thì tốt dáng, đánh thì không kêu.

 

Khi giàu chẳng có đỡ ai,

Đến khi hoạn nạn, chẳng ai đỡ mình.

 

Khó chẳng âu, giàu đâu chẳng lụy,

Rượu một bầu du thủy du sơn.

 

Kiếm củi, phải bẻ tre rào,

Đi mót lúa, phải bông vào bông ra.

 

Mẹ già con vịt chít chịu,

Quạ nuôi tu hú ai nuôi con điều?

 

Mèo tha miếng thịt thì đòi,

Kểnh vồ con lợn mắt coi chừng chừng.

 

Một mai trống lủng khó hàn,

Dây dùn khó dứt người ngoan khó tìm.

 

Một vũng nước trong, năm bảy dòng nước đục.

Một trăm người tục, một chục người thanh.

Biết ai tâm sự cho mình,

Mua tơ thêu lấy tượng Bình Nguyên Quân.

 

Nâu sồng nào quản khen chê,

Khó thì cho sạch rách thì cho thơm.

 

Nên ra tay kiếm tay cờ,

Chẳng nên thì chớ, chẳng nhờ tay ai.

 

Ngựa ô chẳng cỡi cỡi bò,

Đường ngay không chạy, chạy dò đường quanh.

 

Người đời ngay thật là khôn,

Gian tham ghen lận sao còn được hay.

 

Mưu thâm chất nặng chứa đầy,

Nhà đều ăn cả, tôi nay một mình.

 

Nói người chẳng nghĩ đến thân,

Thứ sờ lên gáy xem gần hay xa.

Nói người chẳng nghĩ đến ta,

Thứ sờ lên trán xem xa hay gần.

Ai ơi chớ vội cưới nhau,

Ngắm mình cho tỏ trước sau sẽ cười.

 

Cười người chớ khá cười lâu,

Cười người hôm trước, hôm sau người cười.

 

Nón treo quai gãy khi không,

Can chi bậu sợ phập phồng lá gan.

Nước còn quến cát làm doi,

Huống chi ta chẳng tài bồi lấy nhau.

 

Ở cho chung thủy vẹn tuyền,

Lên non lên dõi, xuống thuyền xuống theo.

 

Ở cho phải phải phân phân,

Cây da cậy thần, thần cậy cây da.

 

Ở đâu mà chẳng biết ta,

Ta con ông sấm cháu bà thiên lôi.

Xưa kia ta ở trên trời,

Đứt dây rớt xuống làm người thế gian.

 

Ở sao cho vừa lòng người,

Ở rộng người cười, ở hẹp người chê.

Cao chê ngỏng, thấp chê lùn,

Lớn chê béo trục béo tròn,

Gầy chê xương sống xương sườn bày ra.

 

Oán tao mày oán cho đời,

Đất vua tao ở, cơm trời tao ăn.

 

Ông cả ngồi chốn sập vàng,

Cả ăn, cả mặc, lại càng cả lo.

 

Quạ mà quạ biết quạ đen,

Có đâu quạ dám mon men với cò.

 

Ra đi anh có dăn dò,

Sông sâu đừng lội, đò đầy đừng sang.

 

Rủ nhau đi bẻ dành dành,

Dành dành không bẻ, bê nhành mẫu đơn.

 

Rượu lưu ly đổ đầy chung thỉ,

Vận bất tề tu bị sao nên?

 

Sấm bên đông, động bên tây,

Tuy rằng nói đấy, nhưng đây động lòng.

 

Thế gian thấy bán thì mua,

Biết rằng mặn lạt chát chua thế nào?

 

Thời loạn ly bậu đi qua bắc,

Cơn thái bình, bậu bắc qua nam.

 

Thuyền đua bè sậy cũng đua,

Thấy rau muống vượt, rau dừa vượt theo.

 

Tiêu dắn dỏi còn hay dẫn phụng,

Giọng thâm trầm não bụng tri âm.

 

Tôi yêu anh vạn, tôi mến anh nghìn,

Anh muốn ăn thuốc, đưa tiền tôi mua.

 

Tối rồi trời lại sáng ra,

Đi đâu thà vội mà già mất than

 

Trong đời chi xấu bằng bèo,

Đến khi nước lụt, bèo trèo lên cao.

 

Mưa lâm râm ướt dầm lá hẹ,

Cám thương nàng có mẹ không cha.

 

Trời mưa thì chẳng có sao,

Xưa nay vẫn thế ai nào dám kêu.

Chỉ kêu vì nỗi trớ trêu,

Trêu nhau cho đến hiểm nghèo chưa thôi.

 

Tửu năng hồng nhơn diện,

Tài năng động nhơn tâm,

Thế gian họ nói không lầm.

Lụa tuy vóc trắng, vụng cầm cũng đen.

 

Xưa nay thế thái nhơn tình,

Vợ người thì đẹp, văn mình thì hay.

 

Chương XXXVII

Tín Ngưỡng

 

Bậu có muốn tu thân,

Cho qua ở gần coi thử.

Đừng làm bất từ,

Mà hại chúng sanh.

Thầy chùa qua đã thấy nhiều anh,

Miệng nọ tuy không sắc, lòng đành sắc không.

 

Chim rừng ai dạy mà khôn,

Cây suông ai uốn, trái tròn ai vo.

 

Đêm khuya ra đứng giữa trời,

Giơ tay ngoắt nguyệt, nguyệt dời phương nao.

 

Đêm khuya thức dậy xem trời,

Thấy sao bên bắc đã dời bên nam.

 

Đến đây thấy cảnh thấy trời,

Tuy vui đạo Phật, chưa khuây lòng người.

 

Đố ai biết lúa mấy cây

Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng.

Đố ai quét sạch là rừng,

Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây.

 

Hộ pháp thì bán quan ba,

Long thần chín rưỡi, Thích Ca ba tiền.

 

Hùm giết người hùm ngủ,

Người giết người thức đủ năm canh.

 

Mặc đời cua máy cáy đào,

Gai kia ai vót, quả nào ai vo.

 

Miễu linh chẳng dám lại gần,

Đứng xa mà khấn thánh thần chứng tri.

 

Mồng năm mười bốn hăm ba,

Đi tu cũng rủi lựa là đi buôn.

 

Nghiêng vai ngửa vái Phật Trời,

Đương cơn hoạn nạn độ người trầm luân.

 

1650

Ngó qua chùa lớn làm chay,

Thỉnh ông Tiêu Viện thỉnh bà Quan Âm.

 

Ngồi rồi may túi đựng trời,

Đan phên chắn gió, giết voi xem giò.

Ngồi rồi vác thước đi đo ,

Đo từ núi Sở đo lên chùa Thầy.

 

Non cao ai đắp mà cao,

Sông sâu ai bới ai đào mà sâu?

 

Sông sâu ai đắp ai đào, .

Non cao ai đắp đá vào mà cao?

 

Tấm gương vằng vặc chẳng mòn,

Bao nhiêu tinh đẩu là con cái nhà.

 

Thấy em hay chữ,

Anh mới hỏi thử một đôi lời,

Hồi tạo thiên lập địa, cái Điện Bà ai xây?

 

Thấy em hay chữ, (2)

Anh mới hỏi thứ một đôi lời,

Thuở tạo thiên lập địa, ông trời tròn ai xây?

 

Thương người khác thể thương thân,

Ghét người khác thể vun phân cho người.

 

Tiếng anh ăn học nhà trường,

Lại đây em hỏi cỏ trong vườn mấy cây.

Tiếng anh ăn học Sài Gòn,

Lại đây em hỏi trăng tròn mấy đêm?

Tiếng anh ăn học bên Tây,

Lại đây em hỏi mặt trời xây phía nào?

 

Trăng bao nhiêu tuổi trăng già,

Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non?

Còn trăng thời núi hãy còn,

 

Trăng bao nhiêu tuổi trăng tròn,

Núi bao nhiêu tuổi núi còn trơ trơ.

 

Trăng khoe trăng tỏ hơn đèn,

Sao trăng lại phải chịu lòn đám mây?

Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng,

Đèn ra trước gió được chăng hỡi đèn?

 

Trông lên từng đá Thanh Gi,

Dấu xưa đường bệ mấy thì cho lay.

 

Tu đâu cho bằng.tu nhà,

Thờ cha kính mẹ hơn là đi tu.

 

Vô chùa thắp hết lọn nhang,

Miệng Nam mô A đi đà Phật,

Nguyện cùng trời chùa chật cũng tu.

 

Vui thay ba chốn vui thay,

Kè câu sông Vị, người cày non Tiên.

Kẻ câu sông Vị được quyền,

Người cày núi Lỗ non Tiên được vàng.

 

Chương XXXVIII

Mấy Câu mới chép sau

 

Ai đi bờ đắp một mình,

Phất phơ chéo áo giống hình phu quân.

 

Anh đi ghe cá trảng lườn,

ở trên Gia Định xuống Vườn thăm em.

 

Anh đi ghe cá mũi son,

Bắt em sàng gạo cho mòn móng tay.

Móng tay, móng vắn móng dài,

Trồng một cây xoài trái chín trái chua.

 

Bao giờ cho đến tháng ba,

Ếch cắn cỗ rắntha ra ngoài đồng

Dao nằm cho lợn cạo lông,

Ba bốn quả hồng nuốt bà tám mươi.

Chuối tiêu nuốt trẻ lên mười,

Ba bốn bình rượu nuốt người xôn xao.

 

Cào cào bắt đuổi cá rô,

Cỏ lang, cỏ nát lại vồ bắt trâu.

Gà con đuổi bắt diều hâu,

Trứng gà tha quạ biết đâu mà tìm.

 

Ba bà đi bán lợn con,

Bán thì chẳng được bon bon chạy về . .

Ba bà đi bán lợn sề,

Bán thì chẳng được chạy về bon bon.

 

Mẹ em đi chợ đường ngoài,

Mua em cây mía vừa dài vừa cong.

Mẹ em đi chợ đường trong, .

Mua em cây mía vừa cong vừa dài.

(Theo một bài ô Ngô Quy Sơn gởi cho Viện Nhân chủng học Hà Nội (Tuần báo Indochine)

 

Bần cư náo thị vô nhơn vấn,

Phú tại lâm sơn hữu viễn thân,

Anh với em chút nữa thời gần,

Tại cha với mẹ bẻ cần tháo dây.

 

Bậu chê qua ở rẫy ăn còng,

Bậu về ở chợ ăn ròng mắm nêm.

 

Bây giờ em lấy chồng đâu,

Để anh mua biếu trăm cau ngàn vàng.

Năm trăm để đốt cho nàng,

Còn năm trăm nữa giải oan lời thề.

 

Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi,

Buôn bán không lời chèo chống mỏi mê.

 

Bình phong cẩn ốc xa cừ,

Vợ hư để vợ, đừng từ mẹ cha.

 

Cám thương ô được bời lời,

Cha sao mẹ sến dựa nơi gốc bần.

 

Chim quyên hút mật bông quì,

Nam Kỳ Lục Tỉnh thiếu gì gái khôn.

 

Chiều chiều én liệng Truông Mây,

Cảm thương chú Lía bị vây trong thành.

NGUYÊN THANH XUÂN Sao lục (Giáo khoa tạp chí, tháng chín, 1948, Sài Gòn)

 

Chiều chiều én liệng trên trời,

Rùa bò dưới đất khỉ ngồi trên cây.

 

Chữ rằng họa phước vô môn,

Tìm giàu thì dễ tìm khôn khó tìm.

NGUYÊN VĂN TÂM, giáo Sư tiếng Việt ở Mỹ Tho, sao lục năm 1921

 

Có võng mà không có đòn,

Có chồng nhưng chẳng có con mà bồng.

 

Con cá nó lội so le,

Một đàn con cá lớn nó đè con cá con.

 

Cồng cộc bắt cá dưới bàu,

Cha mẹ mày giàu đám giỗ đầu heo

 

Cồng cộc bắt cá dưới sông,

Mấy đời cháu ngoại giỗ ông bao giờ.

 

Đại phú do thiên, tiểu phú do cần,

Thức khuya dậy sớm, tảo tần cho quen.

 

Tướng mệnh

 

Đàn ông miệng rộng thì sang,

Đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà.

 

Người khôn con mắt đen sì,

Người dại con mắt nửa chì nữa thau.

 

Những người ti hí mắt lươn,

Trai thì trộm cướp, gái buôn chồng người.

 

Những người phinh phính mặt mo,

Chân đi chữ bát thì cho chẳng màng.

 

Những người thắt đáy lưng ong,

Vừa khéo chiều chồng vừa khéo nuôi con.

 

Những người mặt nạc dun giầy,

Mo nang trời đất biết ngày nào khôn.

 

Những người con mắt lá răm,

Lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền.

 

Đến đây xứ sở lạ lùng,

Chim kêu phải sợ, cá vùng phải lo.

 

Giang sơn một gánh chất đầy,

Dường như hoa thảo đến ngay trước nhà.

 

Giang san đưa chàng xuống Vĩnh (?)

Đưa chàng về thọ bịnh tương tư,

Em lên ông Tiền Thiêng em hốt một thang thuốc bắc.

Em sắc còn lại bảy phân,

Xắt ba lát gừng chồi vô thang thuốc,

Miệng tôi vái Hoàng Thiên Thánh Tổ ông thầy,

Cho anh tôi uống thang thuốc này lành mạnh ở đời với em.

 

Gió đưa gió đẩy bông trang,

Bông búp về nàng, bông nở về anh.

 

Lác giâm thì lúa cũng giâm,

Anh nói với em nhiều tiếng thâm trầm.

Nằm đêm nghĩ lại nát bầm lá gan.

 

Lưu ly nửa nước nửa dầu,

Nửa thương cha mẹ nửa sầu căn dươn.

 

Một lần cho tởn tới già,

Đừng đi nước mặn mà hà ăn chân.

 

Nhạn về biển bắc nhạn ôi,

Bao thuở nhạn hồi để én đợi trông.

 

Nói đẩy đưa cho vừa lòng bạn,

Cái sông Giang Hà chỗ cạn chỗ sâu.

 

Nói mà chơi vậy chớ, gió thổi hiu hiu,

Lục bình trôi riu ríu,

 

Anh đừng bận bịu bớ điệu chung tình,

Con nhạn bay cao khó bắn,

Mà con cá ở ao huỳnh cũng khó câu.

PHI VÂN sao lục (Đồng quê - Tân Việt, Sài Gòn, 1948)

 

Núi Ngự Bình trước tròn sau méo,

Sông An Cựu nắng đục mưa trong,

Bởi vì ai ăn ở một dạ hai lòng, .

Cho nên loan không ôm lấy phượng.

Phượng không bồng lấy loan.

BÚT SẮT sao lục (Ngày Nay)

 

Thành đổ đã có Chúa xây,

Can chi gái góa lo ngày lo đêm.

 

Tóc đến lưng vừa chừng em bới, .

Để chi dài bối rối dạ anh. .

 

1700

Tới đây dây vắn gàu thưa,"

Hỏi thăm người cố cựu giếng xưa ai đào?

Tập 1

Trang 1  Trang 2  Trang 3  Trang 4  Trang 5 Trang 6  Trang 7  Trang 8  Trang 9  Trang 10 Trang 11  Trang 12 

Tập 2

Trang 13  Trang 14  Trang 15  Trang 16  Trang 17 Trang 18  Trang 19  Trang 20