Hương Hoa Đất Nước - Trọng Toàn (Trang 19)

  

TẬP II

 

 

Dù ai buôn bán đâu đâu,

Mồng mười tháng tám chọi trâu thì về.

 

Dù ai buôn bán trăm nghề,

Mồng tám cá về cá vượt vũ môn.

 

Đền nào Cao cho bằng đèn Sở Thượng (Châu Đốc),

Nghĩa nào trượng bằng nghĩa phu thê.

 

Anh với em tay ấp má kề,

Dầu anh lạc Sở qua Tề

Mấy năm cũng gởi thơ về cho em hay.

(Mỹ Tho)

 

1820 Học trò trong Quảng ra thi,

Thấy cô gái Huế mà đi không rời.

 

Hôm nay ăn.mía Triều Trương (Thanh Hóa),

Đợi mắm Nam Ổ (Quảng Nam) đợi đường Phú Yên.

 

Làm trai ở đất kinh đô,

Ăn uống hồ đồ như mọi cà lơ.

Huế

 

Núi Ngự Bình mơ màng trăng gió,

Niềm tâm sự ai thấu rõ cho mình

Đoái nhìn sông Hương nước chảy thanh thanh,

Sông bao nhiêu nước, dạ em sinh tình bấy nhiêu

Huế

 

Ngó lên trời thấy con mây vần vũ,

Ngó xuống âm phủ thấy đủ mặt bá quan.

Dòm lên Nam Vang thấy cây năm nước,

Dòm về sông Trước sóng bủa lao xao,

 

Anh thương em ruột thắt gan trào,

Biết em thương lại chút nào hay không?

 

Ngó lên Sở Thượng (Châu Đốc) thêm buồn

Muốn đâm cội rễ sợ đường xa xuôi

Phải dè năm bão thả trôi,

Sống làm chi mang tiếng mồ côi một mình.

Gò Công

 

Rủ nhau lên núi đốt than,

Anh đi Nam Định em mang mối tình.

 

Rủ nhau xuống biển mò cua

Đem về nấu quả mơ chua trên rừng.

 

Rượu ngon dưới Mỹ mua sỉ đem về

Miệng mời con bạn ngồi kề uống chơi.

 

Thương em anh cũng muốn vô.

Sợ truông nhà: Hồ, sợ phá Tam Giang

Phá Tam Giang ngày rày đã cạn

Truông nhà Hồ, Nội Tán cấm nghiêm.

 

Trăng rằm, mười sáu trăng treo,

Anh đóng giường lèo cưới vợ Nha Trang.

 

Trung thu trăng trong gió mát,

Đã qua ngày rằm xá tội vong nhân.

 

Cỗ này cỗ ái cỗ ân,

Cốm Vòng Hồng Hạc mọi phần kém ai.

Cốm Vòng = Cốm dẹp

 

Xay lúa giã gạo Đồng Nai,

Gạo thóc về ngài, tấm cám về tôi.

 

 

Buồn về một sự tháng tư,

Con mắt lừ đừ, cơm chẳng muốn ăn.

Buồn về một sự tháng năm,

Chửa đặt mình nằm gà gáy chim kêu.

 

Mồng chín tháng chín có mưa,

Mẹ con đi sớm về trưa mặc lòng.

Mồng chín tháng chín không mưa,

Mẹ con bán cả cày bừa mà ăn.

 

Ông tha nhưng bà chẳng tha,

Lại còn mồng ba, mười ba, hai mươi ba tháng mười.

 

Thâm đông hồng tây dựng may,

Ai ơi ở lại ba ngày hẳn đi.

 

Tháng chín thì quít đỏ trôn,

Tháng hai ngái mọc cái con tìm về.

 

Sử Ký

 

Gởi con cho bác quạ già,

Biết là bác quạ thương là chẳng thương.

(Bài thơ Trần Nguyên Đán dâng vua Nghệ Tông can việc giao con cho Hồ Quý Ly -

 

Kình nghê vui thú kình nghê ,

Tép tôm thì lại vui bề tép tôm.

 

Lòng riêng nhớ mẹ thương cha,

Bóng chim tăm cá biết là tìm đâu.

Trong vòng binh lửa dãi dầu,

Bơ vơ lưu lạc bạn bầu cùng ai.

Ca Dao Huế

(Cha mẹ bị giặc bắt, nàng giả dạng xấu xí đi tìm.

Buồn nhớ cha mẹ nên hát câu này.

 

Trạng chết Chúa cũng thăng hà,

Dưa gan đỏ đít, thì cà đỏ trôn.

Trạng Quỳnh bị chúa Trịnh thuốc chết Chúa ăn thứ đồ ăn có thuốc, cũng chết luôn

 

Trời ơi sanh loạn làm chi, .

Chông gai đầy đất biết đi đường nào.

Dặm nghìn bao quản gian lao,

Vợ chồng nghĩa cả nỡ nào bỏ nhau.

Anh ơi tỉnh dậy mau mau,

Cùng em quay lại lấy đầu giặc Ba

(sự tích bà Phí Thị Kim. tỉnh Bắc đời Minh Mạng, lúc có giặc Nông Văn Vân, chồng bà. một Cai tổng có tài, bị tướng giặc là Đốc Ba bắt chặt 10 đầu ngón tay Bà liều mình cứu được chồng ra

 

Ăn được ngủ được là tiên,

Không ăn không ngủ như điên như khùng.

 

Bông thơm cắm để lục bình,

Tuy là tươi đẹp thất tình không hay.

 

Con tép nó còn có râu,

Huống chi em bậu câu mâu sự đời.

 

Con tôm lộn đít lộn đầu,

Chê con cá chốt có râu dính bùn.

 

Cha mày làm thợ đẽo cây,

Đẽo bốn năm ngày chưa được chìa vôi.

 

Đi đâu bỏ mõ bỏ chuông,

Bỏ ghè tương lạt bỏ buồng chuối non.

 

Gà cồ lẩn quẩn cối xay,

Ai cho muối ớt xé phay gà cồ.

 

1850 Giương cung rắp bắn phượng hoàng,

Chẳng may lại gặp một đàn chim ri.

 

Hai tay bưng chén rượu đào,

Đổ đi thì tiếc, uống vào thì say.

 

Mồ cha con bướm trắng,

Đẻ mẹ con ong xanh,

Khen ai khéo uốn lưỡi cho ranh nói càn.

Mồ cha con bướm trắng,

 

 

Đẻ mẹ con ong vàng,

Khen ai khéo uốn lưỡi cho nàng nói chua. .

 

Ngồi buồn rọc lá gói nem,

Con chị gói khéo con em vày nùi.

 

Trâu buộc thì ghét trâu ăn,

Quan võ thì ghét quan văn dài quần.

 

Tình Si

 

Ai ơi không nghĩ khi nghèo,

Buồm bê lái gãy ai chèo anh sang.

 

Ba o gánh gạo lên chùa,

Một o yếm đỏ bỏ bùa cho sư.

 

Bậu đừng bán dạng thuyền quyên,

Cái khăn bậu bịt, dây chuyền ai mua (?)

 

Bậu giàu mà có ai khen,

Giả như châu chấu thấy đèn nhảy vô.

 

Cầm chài mà vải vô nia,

Cưới con Bá hộ đặng chia gia tài.

 

1860

Còn duyên bán nhãn bán hồng,

Hết duyên bán mít cho chồng gặm xơ.

Gặm xơ rồi lại gặm cùi,

Còn ba hột mít để lùi con ăn.

 

Công danh chi nữa mà chờ,

Đưa con cho vợ mà nhờ hột cơm.

 

Chồng thương chẳng sợ chi ai,

Đũa bếp cho dài kẹp cổ mụ gia.

 

Chừng nào tàu nọ xa Tây,

Phố lầu xa chợ, anh đây xa nàng.

 

Dõi dõi theo anh,

EM về đất châu thành đặng em coi nam thanh nữ tú.

Ớ chi đất này-vượn hú chim kêu.

(Đoàn Minh Tòng Sao lục)

 

Đi đâu lang chạ cho hư,

Ở đây với dượng cũng như có chồng.

 

Em về lập quán bán nem,

Có ai hỏi đến của em, em nhờ.

 

Gái Tầm Vu tiền xu ba đứa,

Trai Ngang Dừa, ngang ngửa một trăm.

(Tầm Vu, Ngang Dừa ở tỉnh Rạch Giá)

 

Hỏi anh, anh bảo học trò,

Sao em lại thấy cỡi bò hôm qua.

Em ơi, bò ấy bò nhà,

- Đứa ở đi khỏi, anh ra thăm đồng.

Nếu mai nên vợ nên chồng,

Anh lại đi học em trông bò giùm?

 

-Làm thơ mà dán cây chanh,

Em bỏ học hành một chữ năm roi.

 

Làm trai cho đáng nên trai,

Ăn cơm với vợ lại nài cạy niêu.

Làm trai rửa bát quét nhà,

Vợ gọi thì dạ: bẩm bà tôi đây."

(VĂN HƯƠNG - THÂN CHUNG, 27.9.52)

 

Lịch sự chi đó năm bảy người giành,

Tỷ như con cá ươn kia giữa chợ ai đành nấy mua. (thì mua)

(VIỆT THANH, l.9.1953)

 

Má ơi con má hư rồi,

Móc tai cũng bán, vàng đôi cũng cầm.

 

Mồ cha đứa chê thiếp già,

Thiếp còn gánh nổi một và trăm kim.

Trăm kim đổi lấy lượng vàng,

Mùa gương Tư Mã thiếp chàng soi chung.

Chàng về sắm sửa loan phòng,

Thiếp xin điểm phấn tô hồng thiếp theo.

 

Một bồn hai kiểng còn xanh,

Một chàng hai thiếp phải sanh nhiều bề.

(Tứ  Hải  Sài Gòn. 1.1954)

 

Nam Vang đi dễ khó về,

Trai đi có vợ, gái về có con.

(sông Cứu Long là đường giao thong thuận tiện giữa Cao Miên và Nam Việt).

 

Nào khi ôm áo ra đi,

Mà không thẹn mấy bằng khi trở về.

 

Nhà em có bụi mía rừng,

Có con chó đá anh đừng có vô.

(Thái văn Kiểm sao lục)

 

Tiếc tiền mua cá không tươi,

Mua rau rau héo, mua người lửng lơ.

(J.M. Thích sao lục)

 

Tiếng đồn cha mẹ anh giàu,

Sao anh ăn bận như tàu chuối te.

 

1880

Thôi thôi dẹp hết cho rồi (?) . .

Mong gì bán đắt mà ngồi chợ trưa.

(Tin Điển, 25.5.46)

 

Trách lòng quân tử bia danh, ..

Chơi hoa rồi lại bẻ nhành bán rao.

 

Trồng tre trở gốc lên trời,

Con chị qua đời rồi tới con em.

(Sài Gòn Mới, 5.9.52)

 

Vô doan xấu phước, lấy thằng chồng trước khật khùng.

Lấy thằng chồng sau khôn quỉ, nó đào trùng nó ăn.

 

TÌNH XUÂN

 

Ai đi ngoài sải ngoài sòng,

Nhắn cô bán bưởi bán bòng vô đây.

 

Ai ơi hãy Ở cho lành,

Kiếp này chẳng gặp để dành kiếp sau.

 

Ai về nhân họ Hi Hòa,

Nhuận năm sao chẳng nhuận và trống canh.

(Th. Ph. sao lục).

 

Anh ơi chua ngọt đã từng,

Non xanh nước bạc xin dừng quên nhau.

Anh tạ ly tờ cho bạn hồi hương,

Từ rày sắp tới dứt đường ngãi nhân.

(Đoàn Minh Tòng Sao lục)

 

Anh về xứ đế thành đô ,

Như cá Biển Hồ, bao thuở gặp nhau.

 

Ba bốn bữa rày anh có bụng trông,

Kẻ lên người xuống cũng không thấy nàng.

 

Ba cô gánh nước tưới sung,

Tưới sung sung héo, tưới tùng tùng khô.

 

Ba năm lên cạn, lên nguồn,

Muốn giâm cội rễ, ngặt đường xa xuôi.

 

Bạc với vàng còn đen còn đỏ,

Đôi đứa mình còn nhỏ thương nhiều.

Vừa nghe tiếng em là anh muốn

Như anh Kim Trọng thương chị Thúy Kiều thuở xưa.

(PHI VÂN sao lục - Đồng quê)

 

Bao giờ rau diếp làm đình, . .

Gỗ lim làm ghém thì mình lấy ta.

(TRẦN.TRỌNG KIM - việt Nam văn phạm.' tr. 171.)

 

1895 Bát trong sòng nhiều kẻ rung rinh,

Đôi ta gá ngồi nhân tình,

Dầu ai gièm siểm chúng mình mặc ai.

(Đoàn Minh Tòng Sao lục - Gia Định, 1951)

 

Bấy lâu đắp lũy bồi thành,

Thương em để bụng, học hành phải lo.

 

Bậu nói với qua bậu không bẻ lựu hái đào,

Lựu đâu bậu bọc đào nào cầm tay?

 

Bể khơi không lấp cho đầy,

Lệ sầu thấm ướt biết ngày nào khô.

 

Bình bồng ở giữa Giang Tân,

Bên tình bên nghĩa biết thân bên nào?

Nhứt lê, nhì lựu, tam đào,

Bên tình, bên nghĩa, bên nào cũng đồng thân.

 

Bồn xa bèo: bồn khô, bèo héo,

Lựu xa đào: lựu ngả, đào nghiêng.

Vàng cầm trên tay, rớt xuống không phiền.

Phiền vì một nỗi nợ duyên không thành. .

(ĐẰNG GIAO sao lục, Sài Gòn Mới - 8.4.1952)

 

Bông trang trước cửa, ai sửa bông trang vàng,

Ngày thời chuyện vãng, tối lại mơ màng thấy em.

(MINH TRÍ Sao lục)

 

Bông xứng bông, bình lại xứng bình,

Mực tàu xứng bút, hai đứa mình xứng đôi.

 

Buôn bán món chi dưới rổ trên tràng,

Hay là nàng bán duyên nàng tôi mua.

 

Buồn tình cha chả buồn tình,

Không ai đi Huế cho mình gởi thơ.

Gởi thơ thì phải gởi lời,

Kẻo mà thơ rớt thơ rơi dọc đường.

 

1905 Cầm vàng mà lội qua sông,

Vàng trôi không tiếc, tiếc hồng nhan em.

 

Cất mái chèo lan nhìn chàng rơi lụy,

Thổn thức gan vàng tấn dị thối nan.

 

Cây cúc đứng dựa bực sông,

Trời đông cây cúc lật,

Phải chi anh ở gần, dầu cực cũng ưng.

(Đoàn Minh Tòng sao lục)

 

Cây không trồng nên lòng không tiếc,

Con không đẻ nên mẹ không thương.

Trách ai giục ngựa buông cương,

Làm cho em phải vấn vương mối sầu.

(Đằng Giao sao lục - Sài Gòn Mới, 8.4.1952)

 

Cóc kêu còn động lòng trời,

Huống chi anh chẳng kể mấy lời em than.

 

Con chim sâu đậu trên nhành sầu đâu,

Cá thia thia ở chậu thia thia,

Mặt nhìn em như súng nọ nhìn bia

Bấy lâu con cá nọ ở đìa

Bây giờ con cá nọ đã lìa ao sâu.

 

Củi than lem luốt với tình, . .

Ghi lời vàng đá xin mình chớ quên.

 

Cuốn sách Minh Tâm tay em cầm anh đọc:

Thiện ác đáo đầu chung hữu báo ~

Cao phi viễn tẩu giả nan tàng,

Hồi nào anh lấy em, nay anh đem dạ điếm đàng. . '

Anh ôi trời cao có mắt, ông trời nào để anh.

(Dân V)

 

Sách Minh Tâm tay em cầm miệng anh đọc,

Thiện ác đáo đầu chung hữu báo

Cao phi viễn tẩu giả nan tàng,

Hồi nào anh lấy em, nay anh đem dạ điếm đàng, .'

Em phú cho nhật nguyệt với ông trời vàng xét soi.

 

Cha mẹ bên anh kén đâu nam dáng, . .

Cha mẹ bên em kén rể đông sàng.

Hai bên phụ mẫu như đã rõ ràng,

Bây giờ anh xin hỏi thử ý nàng tính sao? ...

(Đằng Giao sao lục)

 

Chỉ tơ tàu kết tụi kim tương,

Một người một xứ tôi thương sao đành.

 

Cha mẹ biểu ưng em đừng mới phải,

Em cũng một lòng bạc ngãi bỏ anh.

 

Chẳng ham nhà ngói rung rinh,

Tham vì một nỗi anh xinh miệng cười.

Miệng cười anh đáng mấy mươi,

Chân đi đáng nén, miệng cười đáng trăm.

 

Chiều chiều ra dạng ngã ba,

Quần đen áo trắng nết na dịu dàng.

Dịu đàng thì có chồng quan,

Ngựa Ô đi trước ngựa hồng theo sau.

Ngựa hồng đi tới quán cau,

Ngựa Ô thủng thẳng đi sau chợ chiều.

(Đoàn Minh Tòng sao lục)

 

Chim bay về cội, cá lội về bưng,

Anh muốn nên cơ nghiệp thì đừng hại em.

 

Chim chuyền lăng líu nhành dâu

Đêm nằm thăm thẳm canh thâu nhớ chàng

 

Chim chuyền nhành thủy nhành dâu,

Em có chồng xa xứ biết đâu anh tìm.

(Võ Trọng Viễn sao lục 9.7.1953)

 

Chim khôn lót ổ lựa chỗ lựa nhành,

Gái khôn lựa chốn trai lành gởi thân.

 

Chim xanh đậu nhành cây khế,

Anh hỏi em rằng: để chể cho ai?

(Miền trung)

 

Chuyện chi mà bắt em thề,

Cầm dao lá liễu dựa kề tóc mai.

 

Chừng nào cho vực xa cồn,

Cù lao xa biển thì anh xa nàng.

 

Dòng nước chảy xuôi con cá buôi lội ngược,

Dòng nước chảy ngược, ông Nược rượt theo

Hai đứa ta chẳng quản giàu nghèo,

Ngặt vì cha mẹ cứ theo cựu truyền.

(ĐẰNG GIAO sao lục (con cá vượt lội xuôi)

 

Đàn ai khéo gảy tính tình,

Một đàn con cá nược lặn ghềnh nó nghe.

 

Đêm khuya thắp chút dầu dư,

Tim lan cháy lụn anh sầu tư một mình.

(Đoàn Minh Tòng sao lục)

 

Đêm nằm gối gấm không êm,

Gối dựa không mềm bằng gối tay em.

 

Đèn ai leo lét trên non,

Giống hình bạn ngọc ẵm con xuống tàu.

Tập 1

Trang 1  Trang 2  Trang 3  Trang 4  Trang 5 Trang 6  Trang 7  Trang 8  Trang 9  Trang 10 Trang 11  Trang 12 

Tập 2

Trang 13  Trang 14  Trang 15  Trang 16  Trang 17 Trang 18  Trang 19  Trang 20