11.-
ĐỒNG HỒ TREO
Lúc la lúc lắc!
Tích ta tích tắc!
Ngày ngày đêm đêm.
Chỉ giờ, chỉ khắc...
Người đời nhờ tôi,
Lúc làm, lúc chơi,
Có giờ, có giấc,
Ngày thức, đêm
ngơi.
Lúc la lúc lắc!
Tích ta tích tắc!
Tháng tháng năm
năm,
Chỉ giờ chỉ khắc...
Trời sinh ra người,
Người sinh ra tôi,
Tôi đã làm lụng,
Người chớ biếng
lười.
Lúc la lúc lắc!
Tích ta tích tắc!
Kiếp kiếp đời đời
!
Chỉ giờ, chỉ khắc...
12.- CÁI DIỀU
Xương tre mình
giấy,
Sợi chỉ buộc chằng.
Ngày gió đêm giăng,
Cất mình bổng tít.
Trên cao mờ mịt,
Dưới rộng mênh
mang.
Sông trắng đất
vàng,
Rừng xanh núi đỏ.
Trông vời đây đó,
Xiết mấy tỏ tường.
Nếu chẳng tơ
vương,
Mắt còn rộng nữa!(*)
(*) Riêng câu kết
bài này cần được
xét lại. Ai cũng
biết – kể cả các
em nhỏ vùng quê –
con diều tùy lớn
bé mà lên được một
độ cao tối đa, quá
mức đó, dây thả ra
sẽ bị chùng và trở
thành sức nặng kéo
con diều xuống
thấp hơn. Đến như
con diều "nếu
chẳng tơ vương"
nghĩa là không có
dây thì làm sao ở
thế đứng được gió
mà bay bổng lên
cao? Trẻ con nhà
quê nào mà chẳng
biết cảnh khôi hài
của con diều đứt
dây. Để tránh
những điều mâu
thuẫn vừa trình
bày, nhà giáo tiểu
học khi đem dạy
bài này có lẽ nên
đổi hai câu cuối
thành: "Càng nới
tơ vương, mắt càng
rộng mở". Và vì có
sự tự ý thay đổi
như vậy nên cuối
bài phải đề là:
Phỏng theo bài Cái
Diều của Nam
Hương.
13.- HẠT MƯA
Tôi ở trên
trời,
Tôi rơi xuống đất.
Tưởng rằng tôi
mất,
Chẳng hóa tôi
không.
Tôi chảy ra sông,
Nuôi loài tôm cá.
Qua các làng xã,
Theo máng theo
mương.
Cho người giồng
giọt,
Thóc vàng chật
cót.
Cơm trắng đầy nồi,
Vậy chớ khinh tôi.
Hạt mưa hạt móc...
14.- CÁI LỊCH
Trên tờ tranh
đẹp,
Một tập giấy dầy.
Ngày ta, ngày tây,
Ngày làm, ngày
nghỉ.
Biên dù tỉ mỉ,
Trông rất rõ ràng.
Mỗi ngày một
trang,
Giấy bay ngày mất.
Xuân xanh chóng
thật!
Hỡi chị em ơi!
Ai tiếc của trời,
Thì coi ta đấy.!
Ngày nào việc nấy,
Chớ có lãng qua.
Lần lữa tuổi già,
Hối sao còn kịp!
15.- NGỖNG TRỜI
Cà kíu! Cà kíu!
Một lũ chúng tôi.
Bay bổng tuyệt
vời,
Theo hình thước
thợ.
Nhọc nhằn đã đỡ,
Nô nức càng vui.
Trong khoảng đất
trời,
Cà kíu! Cà kíu!
Cà kíu! Cà kíu!
Kẻ trước người
sau.
Lần lượt thay
nhau,
Thêm bề hăng hái.
Đường mây đi lại,
Vững chãi bao là!
Nhìn xuống xa xa.
Cà kíu! Cà kíu!
Cà kíu! Cà kíu!
Đi suốt đêm ngày.
Biển bắc, non tây,
Nước này, châu
khác.
Chẳng bao giờ lạc,
Chẳng lúc nào
buồn;
Kêu gọi luôn luôn,
Cà kíu! Cà kíu!
Cà kíu! Cà kíu!
Hỡi bạn dưới đời.
Ai muốn dong chơi,
Đường mây lối gió.
Nay đây mai đó,
Như chúng tôi này.
Mọc cánh mà bay,
Cà kíu! Cà kíu!
16.- NGỰA GỖ
Ếp nhong nhong!
Ếp nhong nhong!
Đánh con ngựa gỗ
chạy vòng quanh
sân;
Ngựa tôi chẳng
chạy bằng chân,
Chạy bằng bánh
sắt, cứng gân lạ
lùng.
Ếp nhong nhong!
Ếp nhong nhong!
Đánh con ngựa gỗ
chạy xung quanh
nhà;
Những loài gà vịt
lánh xa,
Kẻo mà chẹt cẳng,
kẻo mà rụng lông.
Ếp nhong nhong!
Ếp nhong nhong!
Đánh con ngựa gỗ
chạy trong vườn
đào;
Dưới chân sỏi cuội
xì xào,
Trên đầu ong bướm
bay cao chập
chùng.
Ếp nhong nhong!
Ếp nhong nhong!
Đánh con ngựa gỗ
chạy rong vỉa hè;
Ngựa tôi, tôi dạy
phải nghe,
Gặp người thì
tránh, gặp xe
chẳng lồng.
Ếp nhong nhong!
Ếp nhong nhong!
Nay còn bé nhỏ,
chạy dông chạy
dài;
Mai sau khôn lớn
bằng ai,
Quyết đi ngựa thật
ra ngoài bốn
phương.
17.- NU NA
Nu na nu
nống...
Ao rộng nước
trong,
Sao không rửa
cẳng.
Cho trắng, cho
xinh,
Để kinh, để tởm,
Để gớm, để ghê.
Đi về làm chó,
Ra ngõ coi nhà!
Nu na nu nống...
Nu na nu nống...
Chuôm rộng nước
sâu,
Rửa lâu mới kỹ.
Rửa tí còn đen;
Ai khen chân bẩn!
Ai nhận chân gà!
Về nhà bới rác.
Đừng vác chân ra,
Nu na nu nống...
Nu na nu nống...
Hồ rộng sông dài,
Chân ai rửa khéo.
Trắng trẻo như
tiên,
Ngồi trên, ở sạch.
Nhà gạch, vườn
cau,
Sống lâu giàu có.
Nuôi chó, nuôi gà,
Nu na nu nống...
18.- CHÍ ĐI XA
Xe đạp!
Nếu có xe đạp!
Tôi sẽ quấn xà
cạp.
Tôi ngồi tôi đạp
xe đi,
Một thôi vùn vụt
kém gì gió bay!
Ngựa hay!
Nếu có ngựa hay!
Tôi chẳng phải
người ngây.
Tinh sương tôi dậy
đi ngay,
Một mình dong duổi
đó đây chơi bời.
Xe hơi!
Nếu có xe hơi!
Con đường ngàn dặm
khơi.
Xe tôi có nuốt như
chơi,
Bon bon đất khách
quê người thiếu
đâu!
Chiếc tàu!
Nếu có chiếc tàu!
Tôi tập chẳng bao
lâu.
Tôi cầm lái chạy
rất mau,
Đi cho biết mặt
hoàn cầu vần xoay.
Máy bay!
Nếu có máy bay!
Tôi bay suốt đêm
ngày.
Bay trên đỉnh tháp
ngọn cây,
Sẵn sàng lối gió
đường mây tung
hoành.
Chú thích:
Chúng ta nên nhớ
bài này được sáng
tác và cho in vào
năm 1936. Dưới
thời Pháp thuộc
đen tối đó, lũ
thực dân tìm hết
cách kìm hãm người
mình trong vòng
ngu tối, đầu độc
mọi trí tiến thủ.
Cả Đông Dương
(Việt, Miên, Lào)
có được một khu
đại học toen hoẻn
nhỏ xíu, mỗi bề
vài trăm thước ở
Hà nội. Đừng nói
đến tàu thủy, phi
cơ, ngay đến chiến
xa chúng cũng
không để cho người
Việt được tập lái.
Nhưng điều đó
không cấm nổi nhà
thơ Nam Hương
phóng tia nhìn
thấy trước trong
tương lai cảnh các
em Việt làm quen
với những máy móc
tân kỳ đó như ngày
nay. Cao quý thay
trí tưởng tượng
thênh thang vượt
thời gian của
những nhà văn hóa!
19.- ĐI! TA ĐI!
Đi đi!
Ta cố đi đi!
Anh em bốn bể,
quản gì xa xôi.
Đi cho đến chốn
đến nơi,
Cho chân cứng cáp,
cho người nở nang.
Đi sang!
Ta cố đi sang!
Sông sâu dù chẳng
đò ngang đón mời.
Ta nào có chịu
tháo lui,
Rủ nhau cùng xuống
ta bơi làm thuyền.
Đi lên!
Ta cố đi lên!
Đồi cao ta quyết
lên trên đỉnh đồi.
Núi non chót vót
lưng giời,
Chưa qua, chưa
phải là đời mày
râu?
Đi mau!
Ta cố đi mau!
Dập dìu kẻ trước
người sau một
đoàn.
Bây giờ luyện tập
cho ngoan,
Mai đây ra lính,
dặm ngàn xá chi!
Đi đi!
Ta cố đi đi!
20.- NHẨY
Nhẩy nhẩy nhẩy!
chúng ta cùng
nhẩy!
Nhẩy lấy dài, nhẩy
lấy thật cao;
Nhẩy dây, nhẩy hố,
nhẩy sào...
Nhẩy đi chớ để lúc
nào ngơi chân.
Nhẩy nhẩy nhẩy!
cho thân cứng cỏi,
Cho bắp chân rắn
giỏi dẻo dai;
Giữa đường gặp
bước chông gai,
Kém gân luyện tập
khó bài vượt qua.
Nhẩy nhẩy nhẩy!
nhẩy ra lối nhẩy!
Nhẩy cho người coi
thấy khỏi khinh;
Trước là đủ sức
giữ mình,
Sau là thừa sức ta
binh vực người.
Nhẩy nhẩy nhẩy!
nhẩy cười, nhẩy
thích,
Nhẩy vui chơi mà
ích mà hay!
Nhẩy cho đá mỏng
chân dày,
Nhẩy cho sỏi dậy,
cát bay tung trời.
21.- HÈ
Ngoài đường
giời nắng chang
chang,
Cảnh đời nay đã
bước sang mùa
nòng.
Chúng ta thi cử
vừa xong,
Như người thợ ngõa
hoàn công trở về.
Đầy đường hoa rụng
đỏ hoe,
Chúng ta sắp sửa
vào hè tới nơi.
Tỉnh thành, ai
muốn nghỉ ngơi?
Nhà quê, bãi bể
mát giời biết bao!
Gió đưa bông gạo
bay cao,
Chúng ta ai chẳng
ước ao cho mình!
Suốt năm cắm cúi
học hành,
Giờ thèm quyển
sách, trời xanh,
biển hồng.
Ve kêu như giục
tấm lòng,
Chúng ta sắp được
thong dong chơi
bời.
Nghỉ hè nên nghỉ,
ai ơi!
Nghỉ chơi cho lớn
con người một
phen.